Mykoła Sciborski
Mykoła Orestowycz Sciborski (ukr. Микола Орестович Сціборський[1], ur. 16 marca?/28 marca 1898 w Żytomierzu, zm. 30 sierpnia 1941 tamże) – ukraiński inżynier ekonomiki rolnej, podpułkownik armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, publicysta i teoretyk ukraińskiego nacjonalizmu, solidaryzmu i korporacjonizmu.
| |
 podpułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 marca 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 sierpnia 1941 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
W czasie I wojny światowej powołany do armii rosyjskiej. W 1916 ukończył szkołę chorążych, służbę zakończył w stopniu porucznika, dowódcy batalionu. Ofiara ataku gazowego, dwukrotnie ranny[2]. Odznaczony Orderem Św. Anny 4 i 3 klasy, Orderem Św. Stanisława 3 klasy i Krzyżem Św. Jerzego 4 klasy. W 1917 wstąpił do armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, w 1920 awansowany do stopnia podpułkownika. W składzie sprzymierzonej z Polską armii URL uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu działań bojowych armii URL przeciwko Armii Czerwonej 21 listopada 1920 internowany przez władze polskie, przebywał w obozie dla internowanych w Kaliszu-Szczypiornie.
Udał się na emigrację do Czechosłowacji i Francji. W 1924 ukończył kurs sztabu generalnego Armii URL, otrzymując tytuł oficera dyplomowanego, w tym samym roku został zdemobilizowany ze służby. 9 kwietnia 1929 ukończył Ukraińską Akademię Gospodarczą w Poděbradach, uzyskując tytuł inżyniera-ekonomisty.
W 1925 był jednym z założycieli Legii Ukraińskich Nacjonalistów i jej przewodniczącym. W latach 1928–1934 wydawał w Pradze organ PUN – czasopismo „Rozbudowa naciji”, był również współpracownikiem czasopism „Derżawna nacija”, „Surma”, „Ukrajinśke słowo”. W 1929 był delegatem na I Kongres Ukraińskich Nacjonalistów w Wiedniu, przewodniczącym kongresu i jednym z założycieli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Wybrany do Prowodu OUN, został kierownikiem referatu politycznego Prowodu.
W 1935 roku opublikował „Nacjokrację”, swoją najważniejszą pracę z zakresu teorii ukraińskiego nacjonalizmu[3].
Był jednym z twórców ukraińskiego solidaryzmu. We wrześniu 1939, z polecenia Andrija Melnyka przygotował projekt Konstytucji Ukrainy, który określał ją jako państwo „suwerenne, autorytarne, totalitarne i zawodowo-stanowe”[3].
Jego zawarte w 1934 małżeństwo z Żydówką, emigrantką z ZSRR, wywołało w okresie rozłamu w OUN krytykę Stepana Bandery, który w liście do Andrija Melnyka z 10 sierpnia 1940 oskarżył Sciborskiego o zdradę ideałów nacjonalistycznych i bycie „bolszewickim agentem”[4].
W czasie rozłamu w OUN w 1940 opowiedział się po stronie Andrija Melnyka i OUN-M. W czerwcu 1941 był członkiem grupy marszowej, kierującej się do Kijowa.
Zginął w zamachu na dworcu w Żytomierzu razem z Omelanem Senykiem. O dokonanie zamachu podejrzewana była konkurencyjna frakcja OUN – banderowcy.
Przypisy edytuj
- ↑ Редкол.: В.А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України: Енциклопедія історії України. T. 9. Київ: Наукова думка, 2012, s. 926. ISBN 978-966-504-237-2.
- ↑ Marco Carynnyk, Foes of our rebirth: Ukrainian nationalists discussions about Jews, 1927-1947, Nationalities Papers, 39: 3, s. 319.
- ↑ a b Олександр ЗАЙЦЕВ: Український націоналізм та італійський фашизм (1922–1939). Ukrajina Moderna, 2012-01-03. [dostęp 2012-01-11]. (ukr.).
- ↑ Marco Carynnyk, Foes of our rebirth..., s. 327.
Bibliografia, literatura edytuj
- Mykoła Ściborśkyj, [w:] Ryszard Torzecki, Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923–1929, Kraków 1989, ISBN 83-08-01977-3, s. 392.
- Сціборський Микола, [w:] Dovidnyk z istorii Ukrainy, opr. Ihor Pidkova, Roman Shust, Kost Bondarenko; Lviv 1999, Wyd. Lvivskyi derzhavnyi universytet im. Ivana Franka i Vydavnyctvo Heneza, ISBN 978-966-504-237-2.
- Сціборський Микола Орестович, [w:] Енциклопедія історії України: Т. 9. Редкол.: В.А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2012, Wyd. «Наукова думка». ISBN 966-00-0632-2.
-
Jewhen Konowalec i Mykoła Sciborski, Paryż 1929 -
Mykoła Sciborski
