Mykoła Rudenko

Mykoła Daniłowycz Rudenko (ukr. Микола Данилович Руденко, ur. 19 grudnia 1920 w Jurjiwce, zm. 1 kwietnia 2004) – ukraiński pisarz.

Życiorys

Urodził się w rodzinie górnika, który zginął w wypadku w kopalni w 1927. Od dzieciństwa musiał pracować na roli. Wcześnie zaczął pisać wiersze, w 1939 wstąpił na Wydział Filologiczny Uniwersytetu Kijowskiego i zapisał się do WKP(b), wkrótce potem został powołany do armii, mimo że nie widział na lewe oko. Po ataku Niemiec na ZSRR brał udział w walkach, 4 października 1941 w walkach pod Leningradem został ciężko ranny i trafił do szpitala na rok; po ranieniu nie mógł chodzić. Odznaczono go Orderem Wojny Ojczyźnianej I klasy i Orderem Czerwonej Gwiazdy. W 1946 został zdemobilizowany, nie wrócił na uniwersytet. W 1947 opublikował zbiór wierszy "Z pochodu", po czym został przyjęty do Związku Pisarzy Ukrainy. Pracował jako sekretarz odpowiedzialny wydawnictwa literackiego "Radianśki Piśmiennik", był redaktorem pisma "Dnipro", sekretarzem komitetu partyjnego Związku Pisarzy Ukrainy i członkiem Komitetu Miejskiego KPU w Kijowie. Początkowo był przekonanym komunistą i stalinistą, jednak podczas kampanii przeciw "kosmopolityzmowi" 1949-1950 odmówił przyłączenia się do potępiania żydowskich pisarzy, w związku z czym w 1950 został pozbawiony stanowisk. Coraz bardziej dystansował się od ideologii komunistycznej, związał się z ruchem dysydenckim Szistdesiatnyky. Za krytykę marksizmu w 1974 został wykluczony z partii, a w 1975 ze Związku Pisarzy Ukrainy. Za działalność na rzecz praw człowieka 18 kwietnia 1975 został aresztowany. 5 lutego 1977 aresztowany ponownie i kilka miesięcy później skazany na 7 lat obozu pracy i 5 lat zesłania. Po zwolnieniu w 1987 wyemigrował do RFN, później do USA, w 1990 wrócił na Ukrainę. Był jednym z głównych przedstawicieli pokolenia wojennego w literaturze ukraińskiej. Był autorem wierszy (m.in. zbioru "Za gratamy" z 1980), poematów (np. "Chrest", przekł. ang. 1987), dziennika poetyckiego "Ja wilnyj" (1977), powieści (m.in. "Ostannia szabla" z 1965, "Orłowa bałka" z 1982) i wspomnień "Najbilsze dywożyttia", obejmujących okres od połowy lat 20. do końca lat 70., w których ukazał powikłane koleje życia ukraińskiej inteligencji dorastającej w czasach porewolucyjnych.

Bibliografia

• Rudenko Mykoła, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-02-07] .
• Biografia (ukr.)