Nachiczewańska Republika Autonomiczna

Nachiczewańska Republika Autonomiczna
Naxçıvan Muxtar Respublikası
	republika autonomiczna
Godło	Flaga
	Hymn: Azərbaycan marşı
Państwo	Azerbejdżan
Siedziba	Nachiczewan
Data powstania	17 listopada 1990
Przewodniczący	Vasif Talıbov
Powierzchnia	5500 km²
Populacja (2024); • liczba ludności	; 468,6 tys.
• gęstość	85 os./km²
Strefa czasowa	UTC +4 – zima; UTC +5 – lato
Języki urzędowe	azerski
	Położenie na mapie Azerbejdżanu;
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Nachiczewańska Republika Autonomiczna^[2] (azer. Naxçıvan Muxtar Respublikası) – republika autonomiczna w składzie Azerbejdżanu^[3]^[4], o powierzchni 5500 km²^[1], stanowiąca eksklawę tego państwa oddzieloną przez terytorium Armenii^[3]^[4]. Graniczy z Armenią na północy i wschodzie (246 km), Iranem na południu i zachodzie (204 km) oraz Turcją na zachodzie (11 km)^[4]^[5]. Jej stolicą jest Nachiczewan^[4]. Według stanu na 1 stycznia 2024 republikę zamieszkiwało 468,6 tys. osób^[1].

Historia

9 lutego 1924 proklamowano Nachiczewańską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką (NASRR) wchodzącą w skład Azerbejdżańskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (ASRR)^[6].

W Nachiczewanie urodził się Heydər Əliyev, prezydent Azerbejdżanu w latach 1993–2003^[7].

Podział administracyjny

Podział administracyjny Nachiczewańskiej Republiki Autonomicznej: 1 – Babək rayonu, 2 – Culfa rayonu, 3 – Kəngərli rayonu, 4 – Nachiczewan, 5 – Ordubad rayonu, 6 – Sədərək rayonu, 7 – Şahbuz rayonu, 8 – Şərur rayonu

Nachiczewan z lotu ptaka

Nachiczewańska Republika Autonomiczna obejmuje siedem rejonów (azer. rayon): Babək, Culfa, Kəngərli, Ordubad, Sədərək, Şahbuz i Şərur i jedno miasto wydzielone Nachiczewan^[8].

Zestawienie jednostek podziału administracyjnego Nachiczewańskiej Republiki Autonomicznej według zajmowanej powierzchni, liczby ludności i gęstości zaludnienia (stan na 1 stycznia 2024)^[1]
Jednostka administracyjna	Powierzchnia (km²)	Liczba ludności (tys.)	Gęstość zaludnienia (os/km²)
Babək rayonu	830	77,8	94
Culfa rayonu	930	48,0	52
Kəngərli rayonu	700	33,5	48
Nachiczewan	190	97,2	512
Ordubad rayonu	980	50,7	52
Sədərək rayonu	220	23,0	105
Şahbuz rayonu	840	25,4	30
Şərur rayonu	810	113,0	140

Do rejonu Sədərək należy azerbejdżańska enklawa na terenie Armenii – wieś Kərki, w 1990 zajęta przez Armenię^[5]^[9]^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Azərbaycanın... 2024 ↓, s. 65.
↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami RzeczypospolitejK.S.N.G.R. Polskiej, Azja Środkowa i Zakaukazie, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2005 (Nazewnictwo Geograficzne Świata), s. 47, ISBN 83-239-9019-0 [dostęp 2022-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-31] .
↑ ^a ^b Nachiczewańska Republika Autonomiczna, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-11] .
↑ ^a ^b ^c ^d Britannica, The Editors of Encyclopaedia: Naxçıvan. Encyclopedia Britannica, 2024-02-18. [dostęp 2024-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-22)]. (ang.).
↑ ^a ^b Nakhchivan Autonomous Republic. Naxçıvan Muxtar Respublikasının. [dostęp 2012-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-09)]. (ang.).
↑ Świętochowski 2006 ↓, s. 96.
↑ Heydər Əlirza oğlu Əliyev. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti. İlham Əliyev. [dostęp 2024-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-09)]. (azer.).
↑ Agencja ATM 2014 ↓, s. 5.
↑ Human Right Watch 1994 ↓, s. 130.
↑ Human Right Watch 1994 ↓, s. 153.

Bibliografia

Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Azərbaycanın əhalisi. Bakı: 2024. (azer.).
Agencja ATM, Film-Foto-Radio-TV: Azerbejdżan: Nachczywańska Republika Autonomiczna. Krótki przewodnik po rejonach. Warszawa: Oficyna Olszynka, 2014. ISBN 978-83-939215-3-9.
Tadeusz Świętochowski: Azerbejdżan. Warszawa: TRIO, 2006, seria: Historia państw świata XX wieku. ISBN 83-7436-0-37-2.
Human Right Watch: Azerbaijan. Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh. Helsinki: 1994. ISBN 1-56432-142-8.
Bohdan Baranowski, Krzysztof Baranowski Historia Gruzji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1987, ISBN 83-04-02345-8
Bohdan Baranowski, Krzysztof Baranowski Historia Azerbejdżanu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1987, ISBN 83-04-01806-3
Mirosława Zakrzewska-Dubasowa Historia Armenii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990
Marek J. Olbrycht, Jerzy Hauziński, Marek Smurzyński, Anna Krasnowolska (red.), Piotr Balczyński Historia Iranu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 2010, ISBN 978-83-04-05047-1
Ludwik Bazylow, Paweł Wieczorkiewicz Historia Rosji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 2010, ISBN 978-83-04-04641-2

[Population-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Azərbaycanın... 2024 ↓, s. 65.

[ksng-2] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami RzeczypospolitejK.S.N.G.R. Polskiej, Azja Środkowa i Zakaukazie, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2005 (Nazewnictwo Geograficzne Świata), s. 47, ISBN 83-239-9019-0 [dostęp 2022-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-31] .

[PWN-3] Nachiczewańska Republika Autonomiczna, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-11] .

[Britannica-4] Britannica, The Editors of Encyclopaedia: Naxçıvan. Encyclopedia Britannica, 2024-02-18. [dostęp 2024-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-22)]. (ang.).

[Portal_AZ_1-5] Nakhchivan Autonomous Republic. Naxçıvan Muxtar Respublikasının. [dostęp 2012-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-09)]. (ang.).

[Świętochowski_96-6] Świętochowski 2006 ↓, s. 96.

[H_Alijew-7] Heydər Əlirza oğlu Əliyev. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti. İlham Əliyev. [dostęp 2024-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-09)]. (azer.).

[ATM-8] Agencja ATM 2014 ↓, s. 5.

[HRW_130-9] Human Right Watch 1994 ↓, s. 130.

[HRW_153-10] Human Right Watch 1994 ↓, s. 153.

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]