Nakło Śląskie
Nakło Śląskie (do 2010 Nakło[2], niem. Naklo) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Świerklaniec.
| |||
| |||
 Pałac Donnersmarcków | |||
| Państwo |  Polska
| ||
| Województwo | śląskie | ||
| Powiat | tarnogórski | ||
| Gmina | Świerklaniec | ||
| Sołectwo | Nakło Śląskie | ||
| Wysokość | 285 m n.p.m. | ||
| Liczba ludności (2008) | 3824 | ||
| Strefa numeracyjna | (+48) 32 | ||
| Kod pocztowy | 42-620[1] | ||
| Tablice rejestracyjne | STA | ||
| SIMC | 0222195 | ||
Położenie na mapie gminy Świerklaniec   Nakło Śląskie | |||
Położenie na mapie Polski  Nakło Śląskie | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego  Nakło Śląskie | |||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  Nakło Śląskie | |||
 50°26′11″N 18°54′43″E/50,436389 18,911944
| |||
Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 78 oraz linia kolejowa nr 131.
W latach 1973-1977 miejscowość była siedzibą gminy Nakło. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego. Nazwa wsi oznacza osadę na palach (kłodach), co sugeruje występowanie tu kiedyś podmokłych gruntów.
Nakło Śląskie jest otoczone lasami i znajduje się na zróżnicowanym terenie, co ma korzystny wpływ na krajobraz. Najbliższe miejscowości tej wsi to Świerklaniec (3 km), Orzech (ok. 1 km), Nowe Chechło (ok. 3,5 km), Tarnowskie Góry (4 km), Radzionków (4 km). Walorów naturalnych jest mniej niż nienaturalnych, lecz mimo to wielu młodych mieszkańców walory nienaturalne zalicza do naturalnych gdyż nie pamiętają o przeszłości. Przykładem takich walorów są dwa stawy znajdujące się przy ulicy Głównej, które są pozostałością po zalanych szybach kopalni rud srebra i ołowiu (XVI-XVII w.) oraz kopalni rud żelaza (XVIII-XIX w.). Następnym takim walorem jest znajdujące się w okolicy jezioro Nakło-Chechło, które jest pozostałością po kopalni odkrywkowej piasku.
Historyczny podział administracyjnyEdytuj
W skład wsi Nakło Śląskie wchodzą miejscowości[3]:
- Kolonia Nakło (niem. Kolonie Naklo, zabudowania pomiędzy Nakłem a linią kolejową w stronę Wapiennik),
- Kowaliki (niem. Kowolliken, zabudowania przy drodze z Lasowic do Nowego Chechła, pierwotnie leśniczówka),
- Nakło (Śląskie) (niem. Naklo, właściwa wieś i obszar dworski),
- Wapienniki (niem. Kalkwerk, zabudowania przy stacji kolejowej).
Urzędowe części wsiEdytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0222203 | Wapienniki | część wsi |
HistoriaEdytuj
Miejscowość powstała ok. 1481 roku, kiedy tereny te nabył Szczepan. Dnia 6 kwietnia 1695 dobra rycerskie zwane Nakłem nabył Leon Ferdynand Henckel von Donnersmarck od Larischa z Naczęsławic[6]. Od 1780 roku Nakło należało do hrabiego Łazarza III Henckel von Donnersmarck, liczyło wtedy 96 mieszkańców. W roku 1845 właścicielem liczącej 608 mieszkańców miejscowości stał się hrabia Hugo I Henckel von Donnersmarck, który w 1856 roku rozpoczął budowę pałacu w stylu neogotyckim.
Nakło długo nie miało własnego kościoła i należało do parafii w Żyglinie. 18 sierpnia 1892 roku ruszyła budowa kościoła. Fundatorem świątyni był hrabia Łazarz IV Henckel von Donnersmarck, który opłacił 90% kosztów. Budowa trwała do 24 października 1894 roku. Konsekracji kościoła dokonał kardynał Georg Kopp.
KalendariumEdytuj
- 1369 – najstarsza wzmianka o Nakle.[potrzebny przypis]
- ok. 1481 – powstanie miejscowości.[potrzebny przypis]
- 1683 – przemarsz wojsk Jana III Sobieskiego w kierunku Wiednia
- 1695 – Leon Ferdynand Henckel von Donnersmarck nabył dobra rycerskie zwane Nakłem.
- 1780 – Nakło należało do hrabiego Łazarza III Henckel von Donnersmarck.
- 1845 – właścicielem wsi stał się hrabia Hugo I Henckel von Donnersmarck.
- 1856 – koniec budowy pałacu.
- 1859 – podjęcie decyzji o budowie drugiej szkoły.
- 1892 – wymurowanie kamienia węgielnego pod budowę kościoła.
- 1894 – konsekracja kościoła przez kardynała Jerzego Koppa.
- 1899 – koniec budowy klasztoru (obecnie dom opieki społecznej).
- 1910 – 1912 – budowa drugiej szkoły.
- 1910 – powołanie OSP.
- 1911 – działalność rozpoczął chór Jutrzenka.
- 1920 – powstał LKS Orzeł Nakło Śląskie.
- 1920 – proboszczem parafii został Ernest Kudełko
- 1922 – 1939 – szkoła podstawowa nosiła nazwę króla Bolesława Chrobrego; najlepsze lata działalności placówki.
- 1924 – oficjalnym kierownikiem szkoły został Karol Machowicz, który z pięcioma nauczycielami prowadził szkołę.
- 1926 – 1939 – kierownictwem szkoły zajmował się Tomasz Gładysz.
- 1937 – szkoła liczyła 568 uczniów i 13 nauczycieli. Pojawiła się konieczność rozbudowy szkoły, planom tym przeszkodziła II wojna światowa.
- 1945 – ponowne uruchomienie szkoły po opuszczeniu Śląska przez armię niemiecką.
- 1945 – ponowne powołanie OSP.
- 1945 – otwarcie Gimnazjum Rolniczego, obecnie Zespół Szkół Agroekonomicznych i Ogólnokształcących.
- 1948 – 1955 – rozbudowa szkoły przy pomocy uczniów.
- 1962 – 1992 – szkoła nosiła imię Małgorzaty Fornalskiej.
- 2006 – utworzenie MDP w OSP Nakło Śląskie.
- 2006 – szkoła przyjęła imię Kai Mireckiej.
GospodarkaEdytuj
WapiennikiEdytuj
Już w XVI wieku na terenie Nakła istniały wapienniki, czynne do 1959 r, kiedy przerobiono je na prażalnię dolomitu, który wydobywano w Bobrownikach Śląskich dzielnicy Tarnowskich Gór. Później w wapiennikach mielono tu kamienie wapienne i produkowano z nich nawozy dolomitowe. Do dzisiaj zachowały się trzy wapienniki, znajdujące się w południowej części miejscowości za dworcem kolejowym PKP.
Turystyka i rekreacjaEdytuj
- Jezioro Nakło-Chechło
- Kort tenisowy znajdujący się w parku został zlikwidowany w 2011 r.
- Hotel – jedyny hotel w Nakle
- Stadion Orła Nakło Śl. z zapleczem treningowym
- Przez Nakło Śląskie przebiega szlak Nakielski.
ZabytkiEdytuj
- Pałac Donnersmarcków – neogotycki pałac z 1856, obok park krajobrazowy o powierzchni 18,3 ha z połowy XIX wieku.
- kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nakle Śląskim – dziewiętnastowieczny kościół zbudowany w stylu neogotyckim, ufundowany przez hrabiego Łazarza Henckel von Donnersmarcka
- Dom opieki społecznej – wybudowany w 1899 roku przez Łazarza IV syna Hugona, mieści się w nim zakon sióstr boromeuszek
- Dworzec kolejowy
OświataEdytuj
- Zespół Szkół w Nakle Śląskim im. Kai Mireckiej – szkoła podstawowa oraz gimnazjum
- Zespół Szkół Agroekonomicznych i Ogólnokształcących im. 1000-lecia Państwa Polskiego w Nakle Śląskim – szkoła ponadgimnazjalna
KulturaEdytuj
Biblioteki:
- Biblioteka publiczna
- Biblioteka szkolna
W dawnym pałacu hrabiów Henckel von Donnersmarcków działała do 2010 Galeria "Barwy Śląska" prezentująca malarstwo intuicyjne ze zbiorów Gerarda Stanisława Trefonia oraz prace m.in. Erwina Sówki, Pawła Wróbla, Leopolda Wróbla, Teofila Ociepki, Nikofora Krynickiego, Helmuta Matury czy Ewalda Gawlika.
Od 1 stycznia 2013 w pałacu działa Centrum Kultury Śląskiej, powołane w kwietniu 2012 przez Radę Powiatu Tarnogórskiego. Pierwszym dyrektorem został 1 stycznia dr Stanisław Zając.
Zespoły muzyczne
- Chór "Jutrzenka"
SportEdytuj
LKS Orzeł Nakło Śląskie – w przeszłości klub wielosekcyjny posiadający sekcje:
- hokeja na lodzie (1949-1953),
- tenisa stołowego (1948-1954),
- piłki ręcznej (1957-1969),
- szachową (1949-1956),
- kolarską (1953-1958),
- lekkoatletyczną (1954-1960),
- bokserską,
- palanta,
- siatkówki.
Obecnie jest to klub czysto piłkarski, posiadający 4 drużyny:
- Drużyna seniorów – grającą w lidze okręgowej w IV grupie katowickiej,
- Drużynę rezerw – grającą w B klasie,
- Drużynę juniorów,
- Drużynę trampkarzy.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1741 (skan)
- ↑ Mapa szczegółowa Polski 1:25000, P47-S28-A, Tarnowskie Góry, 1933; Topographische Karte 1:25000 (Meßtischblatt), 5579, Tarnowitz, 1940.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Jarosław Aleksander Krawczyk, Arkadiusz Kuzio-Podrucki: Zamki i pałace Donnersmarcków. Radzionków: 2003, s. 16. ISBN 83-86293-37-3.