Nanak

indyjski działacz religijny, twórca sikhizmu

Nanak (pendż. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ; hindi गुरु नानक; urdu گرونانک; ur. 15 kwietnia 1469 w Talwandi, zm. 22 września 1539 w Kartarpurze(inne języki)) – indyjski reformator religijny, założyciel i pierwszy guru sikhizmu[1].

Nanak
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
Ilustracja
Guru Nanak i święci hinduscy (obraz z około 1829 roku)
Data i miejsce urodzenia

15 kwietnia 1469
Nankana Sahib

Data i miejsce śmierci

22 września 1539
Kartarpur(inne języki)

Zawód, zajęcie

guru, założyciel sikhizmu

Życiorys edytuj

Urodził się w wiosce Talwandi (obecnie: Nankana Sahib), w pobliżu Lahaur na terenie obecnego Pakistanu w rodzinie kupieckiej wyznającej hinduizm, na styku islamu i hinduizmu opartego na bhakti. Od dziecka interesował się kwestią Boga i religiami. Prawdopodobnie na krótko przyjął islam, jednak w wieku 28 lat miał w trakcie medytacji w rzece doznać objawienia Boga. Wówczas zrozumiał, że Bóg nie odpowiada ani koncepcji islamskiej, ani hinduistycznej. W rzece spędził 3 dni – według sikhów został wówczas zabrany do nieba, gdzie był pojony boską amrytą.

Według Nanaka Boga można czcić jedynie w sercu, nie zaś liturgią, którą właśnie pod wpływem założyciela, pierwotny sikhizm odrzucił. Był przeciwny sztywnemu dogmatyzowaniu nowej wiary, którą zresztą uważał za kontynuację islamu i hinduizmu, które zafałszowały pierwotną czystą religię. Odrzucił też system kastowy i zasadę sati. Ogólnie jego system był w sporej części połączeniem islamu (jeden Bóg i egalitaryzm) z hinduizmem (reinkarnacja i odrzucony później wegetarianizm). Przed śmiercią zdążył zorganizować dość liczną grupę wyznawców.

Najstarszy syn Nanaka, Śri Ćhand, był założycielem tradycji sadhu o nazwie udasi, która z czasem została odłączona od religii sikhijskiej, stała się jedną ze współczesnych tradycji ascetycznych hinduizmu.

Jedenastu Guru
Imię Data urodzenia Wybór na Guru Śmierć
Nanak 15 kwietnia 1469 20 sierpnia 1507 22 września 1539
Guru Lehna Agad 31 marca 1504 7 września 1539 29 marca 1552
Guru Amar Das 5 maja 1479 26 marca 1522 1 września 1574
Guru Ram Das 24 września 1534 1 września 1574 1 września 1581
Guru Ardżan 15 kwietnia 1563 1 września 1581 30 maja 1606
Guru Hargobind 19 czerwca 1595 25 maja 1606 28 lutego 1644
Guru Har Rai 16 stycznia 1630 3 marca 1644 6 października 1661
Guru Har Krishan 7 lipca 1656 6 października 1661 30 marca 1664
Guru Tegh Bahadur 1 kwietnia 1621 20 marca 1665 11 listopada 1675
Guru Gobind Singh 22 grudnia 1666 11 listopada 1675 7 października 1708
Guru Granth Sahib 7 października 1708

Przypisy edytuj

  1. Nanak, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2023-09-09].

Bibliografia edytuj

  • Owen Cole W., Sambhi, Piara Singh:Sikhowie. Wiara i życie, Wydawnictwo Łódzkie 1987, ISBN 83-218-0619-8

Linki zewnętrzne edytuj