Silnik turboodrzutowy
Silnik turboodrzutowy – rodzaj (odmiana) silnika odrzutowego, przepływowego, posiadający wał z turbiną napędzaną energią gazów wylotowych i sprzężoną wałem sprężarkę sprężającą powietrze kierowane do komór spalania. Silnik napędza statek powietrzny poprzez wykorzystanie zjawiska odrzutu gazów. W przeciwieństwie do silnika rakietowego wykorzystuje otaczające powietrze do procesu spalania paliwa. Silnik ten montowany jest zazwyczaj w samolotach (były rekordowe pojazdy kołowe (np. Thrust SSC) bardzo dużych prędkości). Popularnie nazywany jest po prostu silnikiem odrzutowym.
 |
 Opis do obu rysunków: Compressor – sprężarka, Combustion chamber – komora spalania, Shaft – wał turbiny, Turbine – turbina, Nozzle – dysza wylotowa. |
 |
Pierwszy silnik turboodrzutowy zbudowany został w latach 30. XX wieku przez angielskiego konstruktora Franka Whittle'a, natomiast silnik Heinkel HeS 3 zbudowany przez Hansa von Ohaina napędzał pierwszy samolot turboodrzutowy w historii, Heinkel He 178, który odbył pierwszy lot w sierpniu 1939 r.
Silnik turboodrzutowy jest najprostszym z silników turbinowych, jednak przy prędkościach poddźwiękowych wykazuje mniejszą wydajność (mniejszą sprawność napędową) i większe zużycie paliwa niż silnik turboodrzutowy dwuprzepływowy, a zwłaszcza silnik turbowentylatorowy[1].
Budowa silnika edytuj
Części zasadnicze: wlot powietrza, sprężarka, komora spalania (z wtryskiwaczami paliwa), turbina, dysza wylotowa, wał. Części pomocnicze, współpracujące: układ paliwowy (z pompami), układ olejowy (z pompami i czasem chłodnicą oleju), czujniki, układy sterujące i monitorujące[1].
Zasada działania edytuj
Powietrze jest zasysane i sprężane przez sprężarkę (promieniową lub znacznie częściej osiową, jedno- lub wielostopniową). Następnie trafia do komory spalania (lub kilku komór rozmieszczonych obwodowo wokół osi silnika), gdzie paliwo(nafta lotnicza) podawana jest przez wtryskiwacze, a układ zapłonowy zapala paliwo w rozgrzanym od sprężania powietrzu. Spalanie paliwa zwiększa temperaturę gazów w komorze spalania. Gorące gazy spalinowe napędzają turbinę, która jest sprzęgnięta wałem z wymienioną wcześniej sprężarką. Turbina napędza sprężarkę, co powoduje podtrzymanie pracy silnika. Po uruchomieniu silnika układ zapłonowy jest niepotrzebny (jest wyłączony).
Ciąg silnika wynika z różnicy pędu gazów wpadających przez wlot i opuszczających silnik przez dyszę wylotową ze zwiększoną prędkością, a bezpośrednio jest rezultatem działania ciśnień na różne elementy silnika – od sprężarki poprzez komorę spalania, turbinę (lub turbiny) po dyszę wylotową[1].
Charakterystyki edytuj
Rozróżnia się charakterystyki silnika turboodrzutowego[2]:
- obrotową,
- wysokościową,
- prędkościową,
- klimatyczną.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Marek Utkin, Jak to działa. Silnik turbinowy, „Młody technik”, lipiec 2004 [dostęp 2018-02-27].
- ↑ Robert Jakubowski: Charakterystyki eksploatacyjne silników. [dostęp 2018-02-27].