Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy
Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy – ugrupowanie polityczne skupiające zwolenników sanacji w Województwie Śląskim. Powstało w listopadzie 1927 r. z inicjatywy wojewody Michała Grażyńskiego (początkowo pod nazwą Polskie Zjednoczenie Pracy) jako blok stronnictw polskich obejmujący nie tylko ugrupowania piłsudczykowskie (Związek Naprawy Rzeczypospolitej, Narodowa Partia Robotnicza-Lewica, Partia Pracy) ale też Związek Śląskich Katolików ks. Józefa Londzina oraz śląskie organizacje Narodowej Partii Robotniczej (prawicy), PSL „Piast” i Związku Ludowo-Narodowego. W wyborach parlamentarnych w 1928 r. NChZP uzyskało na Śląsku 30,6% głosów.
| Państwo | |
|---|---|
| Skrót |
NChZP |
| Data założenia |
listopad 1927 |
| Data rozwiązania |
czerwiec 1937 |
| Ideologia polityczna | |
| Liczba członków |
17 000 (1937) |
Po wyborach Zjednoczenie zostało we wrześniu 1928 r. przekształcone w jednolitą organizację o jednoznacznie sanacyjnym obliczu, zdominowaną przez ZNR. Na czele NChZP stanął ks. Londzin, a po jego śmierci ks. Emanuel Grim. Zjednoczenie opierało się na strukturach Związku Powstańców Śląskich i Związku Obrony Kresów Zachodnich, wśród robotników działało poprzez Generalną Federację Pracy (potem Związek Związków Zawodowych). NChZP łączyło ideologię narodowo-chrześcijańską z akcentowaniem problemów świata pracy i elementami śląskiego regionalizmu.
Podczas wyborów 1930 r. Zjednoczenie zostało poparte przez Polską Partię Socjalistyczną dawną Frakcję Rewolucyjną, Chrześcijańskie Zjednoczenie Ludowe (dysydenci z chadecji) i efemeryczny Śląski Blok Narodowy, uważający się za reprezentanta ludności miejscowej. W wyborach do Sejmu Śląskiego w maju 1930 r. NChZP uzyskał 17,1% głosów, w listopadzie 1930 r. – 35,7%.
W latach 1931–1933 Zjednoczenie popadło w zastój, z którego zaczęło wychodzić pod koniec 1933 r. W zbojkotowanych przez opozycję wyborach 1935 r. śląskim sanatorom udało się zdominować Sejm Śląski, co jednak zaowocowało konfliktami wewnątrz obozu rządzącego (grupa Józefa Płonki). W 1937 r. NChZP liczyło 17.000 członków skupionych w 310 kołach. W czerwcu 1937 r. zostało przekształcone w śląską organizacją Obozu Zjednoczenia Narodowego.
Z NChZP związane było pismo „Polska Zachodnia”. Czołowymi działaczami byli Karol Grzesik, Stefan Kapuściński, Rudolf Kornke, Ignacy Nowak, Włodzimierz Dąbrowski, Alojzy Pawelec, Alojzy Kot.
Poparcie w wyborach
edytuj| Wybory | Głosy | Mandaty | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba | % | +/– | Liczba | +/– | |
| 1930 (I) | 10/48
|
— | |||
| 1930 (II) | 19/48
|
 9
| |||
| 1935 | 24/24
|
5
| |||
Bibliografia
edytuj- Długajczyk Edward: Sanacja śląska 1926-1939. Zarys dziejów politycznych. Katowice 1983.