Wikipedia

Natan Nebenzahl

Polski prawnik

Natan Jakub Nebenzahl, także Nathan (ur. 5 kwietnia 1865 w Sanoku, zm. ?) – polski Żyd, doktor praw, adwokat, urzędnik, właściciel ziemski.

Natan Nebenzahl
Ilustracja
Natan Nebenzahl (1907)
Data i miejsce urodzenia

5 kwietnia 1865
Sanok

Zawód, zajęcie

adwokat

Narodowość

żydowska

Tytuł naukowy

doktor

Alma Mater

Uniwersytet Franciszkański

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Natan Jakub Nebenzahl urodził się 5 kwietnia 1865 w Sanoku[1]. Syn Marii i Feiwela[2] (także jako Feibel, Föbus, Foebus bądź Feywel[1]; radny w Sanoku[3], reprezentant gminy żydowskiej, członek Rady Szkolnej Okręgowej w Sanoku[4]). Miał brata Samuela (ur. 1872, także studiował prawo)[5][1][6].

W 1882 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Przemyślu[7]. Ukończył studia prawnicze. Podczas studiów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie należał do żydowskiego stowarzyszenia studenckiego „Związek”, a po secesji był jednym z założycieli organizacji „Ognisko”[8]. Uzyskał stopień doktora praw. W 1894 był c. k. adiunktem kolejowym we Lwowie[7]. Będąc koncypientem adwokackim uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1895 został uznany przynależnym do gminy Sanok[1]. Został adwokatem[9]. Praktykę adwokacką odbywał w kancelarii Erazma Łobaczewskiegp; po czym 15 października 1896 otworzył własną kancelarię adwokacką w domu Nebenzahlów w Sanoku[10][11][12][13][14][15][16][17][18]. Był adwokatem w okręgu C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku od około 1900 do około 1902[19][20][21], później ponownie od około 1907[22][23][24][25][26][27][28]. Urzędował przy ulicy Tadeusza Kościuszki[29]. Przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku został wybrany przysięgłym zastępcą na rok 1913[30][31]. Po śmierci adwokata dra Adolfa Afendy został mianowany przez Wydział Izby Adwokatów w Przemyślu 16 września 1913 substytutem w Sanoku[32][33][34].

W sierpniu 1900 wszedł w skład komitetu mieszczańskiego w Sanoku, zajmującego się wyborami do Sejmu Krajowego Galicji[35]. Wkrótce potem został kandydatem do Sejmu Krajowego Galicji VIII kadencji (1901-1907) reprezentując stronnictwo demokratyczne (po dodaniu w III kurii okręgu wyborczego 19. Sanok-Krosno na okres VI sesji od 1900 do 1901)[36][37]. Przedstawiał się jako demokrata i mimo żydowskiego pochodzenia, poczuwający się za Polaka[37]. Pełnił funkcję radnego Rady Miasta Sanoka (1900–1910)[38][39]. W tym czasie sprawował stanowisko asesora[40]. Jako radny 29 listopada 1901 wnioskował o przekazanie kwoty 50 koron na rzecz dzieci we Wrześni, których rodzice zostali skazani (jego wniosek został przyjęty)[41]. Został reprezentantem ze strony miasta na organizowany w Sanoku w dniach 23–25 lipca 1904 zjazd delegatów ochotniczych straży pożarnych[42]. Reprezentował opcję zachowawczą w polityce sanockich Żydów, której reprezentanci współpracowali z przedstawicielami miejscowych galicyjskich demokratów[43]. Po dymisji burmistrza Sanoka Aitala Witoszyńskiego na początku 1905 oraz wobec niewybrania nowego włodarza miasta Natan Nebenzahl pełnił stanowisko zastępcy burmistrza do 1907 (drugim był Feliks Giela)[44][45].

Na początku XX wieku był właścicielem tabularnym w miejscowości Paszowa[46]. Na początku października 1904 wraz z Emanuelem Herzigiem nabył od M. Adera dobra Kielanowice za kwotę 200 tys. koron[47]. W 1913 został zarządzającym spółki naftowej „Frida”[48].

Na przełomie XIX/XX wieku był prezesem Stowarzyszenia Rękodzielników Żydowskich „Jad Charuzim” w Sanoku[49][50]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1890-1912)[51][52]. Wraz z przedstawicielami macierzystego oddziału uczestniczył w jubileuszowym I Zlocie Sokolim od 5 do 6 czerwca 1892 we Lwowie z okazji 25-lecia Towarzystwa[52][53]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[54][55]. 20 stycznia 1897 został wybrany członkiem wydziału Kółka Dramatyczno-Muzycznego w Sanoku[56]. Był członkiem komitetu organizacyjnego Krajowy Zjazd Strażacki w Sanoku zorganizowany w lipcu 1904[57]. Na początku 1905 został wybrany do komisji szkontrującej Towarzystwa Młodzieży Polskiej „Znicz”[58]. 4 lutego 1904 został wybrany członkiem wydziału założonej w tymże roku Kasy Oszczędności Miasta Sanoka[59] i pełnił tę funkcję w kolejnych latach[60][61][62][63][64][65][66][67][68]. Był członkiem Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka[69].

Później zamieszkał w Wiedniu[70]. 11 listopada 1937 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „za zasługi na polu pracy społecznej”[71][72]. Jego żoną była Louise wzgl. Luiza z domu Lindenbaum (1876–1931, zm. w Wiedniu)[73][74]. Ich dziećmi byli: Franciszka (ur. 1901[75], niem. Franziska, po mężu Merlan), Kasimira Schorr-Nebenzahl, Henryk (ur. 1905[70][76], niem. Heinrich). Od 23 grudnia 1938 zamieszkiwał w Krakowie przy alei Grottgera 1[1]. Był wówczas właścicielem dóbr i wdowcem[1].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 135 (Zaświadczenie zamieszkania wydane 9 lutego 1939 w Krakowie), 348 (poz. 8, 9).
  2. ↑ Protokoły posiedzeń Rady Miejskiej w Sanoku od 20.01.1898 - 20.12.1899 roku. szukajwarchiwach.gov.pl. s. 195. [dostęp 2021-12-12].
  3. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 41, 47, 51, 64, 71. ISBN 83-909787-8-4.
  4. ↑ Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 428.
  5. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1889. Sanok: Fundusz Naukowy, 1889.
  6. ↑ Polscy Żydzi-narodowcy. blog.vb.com.pl. [dostęp 2015-04-05].
  7. ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Przemyślu za rok szkolny 1894. Przemyśl: 1894, s. 141.
  8. ↑ Kazimierz Rędziński, Izabela Wrona-Meryk. Żydowskie stowarzyszenia studenckie we Lwowie (1890–1918). „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”, s. 548, Tom XXII z 2013. 
  9. ↑ Dziennik urzędowy. „Gazeta Lwowska”, s. 11, Nr 89 z 21 kwietnia 1897. 
  10. ↑ Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 67 z 12 lipca 1896. 
  11. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 81 z 19 października 1896. 
  12. ↑ Ilustrowany Kalendarz "Przedświt" na rok pański 1902. Zawiera dział informacyjny i literacki. Lwów: 1902, s. 122.
  13. ↑ Haliczanin. Kalendarz powszechny zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Galicyi na rok Pański 1904. Lwów: 1904, s. 62.
  14. ↑ Gospodarz. Kalendarz „Wydawnictwa im. Tadeusza Kościuszki” na rok Pański 1907. Kraków: 1907, s. XXXV (207).
  15. ↑ Gospodarz. Kalendarz „Wydawnictwa im. Tadeusza Kościuszki” na rok Pański 1908. Kraków: 1908, s. XXIX (199).
  16. ↑ Gospodarz. Kalendarz „Wydawnictwa im. Tadeusza Kościuszki” na rok Pański 1909. Kraków: 1909, s. XXVII (241).
  17. ↑ Kalendarz Przemyski za rok 1914. Przemyśl: 1913, s. 130.
  18. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 362.
  19. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 102.
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 107.
  21. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 107.
  22. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 124.
  23. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 137.
  24. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 137.
  25. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 141.
  26. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 139.
  27. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 142.
  28. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 143.
  29. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 42.
  30. ↑ Lista roczna przysięgłych w obrębie c. k. Sądu obwodowego w Sanoku na rok 1913. „Dziennik Urzędowy c.k. Starostwa i c.k. Rady szkolnej okręgowej w Sanoku”, s. 4, Nr 4 z 15 lutego 1913. 
  31. ↑ Księga adresowa Król. Stoł. Miasta Lwowa. Rocznik 17. 1913. Lwów: 1912, s. 513.
  32. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 39 z 21 września 1913. 
  33. ↑ Ogłoszenie. „Gazeta Lwowska”, s. 12, Nr 225 z 2 października 1913. 
  34. ↑ Ogłoszenie. „Gazeta Lwowska”, s. 13, Nr 227 z 4 października 1913. 
  35. ↑ Kronika krajowa. Z ruchu wyborczego. „Słowo Polskie”, s. 4, Nr 391 z 23 sierpnia 1900. 
  36. ↑ Z kraju. „Głos Narodu”, s. 1, Nr 173 z 1 sierpnia 1900. 
  37. ↑ a b Z ruchu wyborczego. „Nowa Reforma”, s. 1, Nr 199 z 1 września 1900. 
  38. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 71. ISBN 83-909787-8-4.
  39. ↑ List of the Jewish Members of the Town Council of Sanok Over the 70 Year Period 1868 – 1939. jewishgen.org. [dostęp 2016-11-06]. (ang.).
  40. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 383.
  41. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 384-385.
  42. ↑ Z Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 27 z 3 lipca 1904. 
  43. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 361.
  44. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 413.
  45. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 413.
  46. ↑ Baza właścicieli i dóbr ziemskich. Natan Nebenzahl. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2015-04-05].
  47. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 41 z 9 października 1904. 
  48. ↑ Firmy. „Gazeta Lwowska”, s. 9, Nr 150 z 3 lipca 1913. 
  49. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 1, s. 4, 6 stycznia 1895. 
  50. ↑ Listy z kraju. Sanok. „Kurjer Lwowski”. Nr 80, s. 9, 20 marca 1904. 
  51. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 141, 142, 144, 146, 148. ISBN 978-83-939031-1-5.
  52. ↑ a b Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2015-04-05].
  53. ↑ Działalność patriotyczna TG „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 7 grudnia 2009. [dostęp 2015-04-05].
  54. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziewiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
  55. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z ósmego roku jej istnienia tj. 1893 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 17 marca 1894. s. 11.
  56. ↑ Kółko dramat.-muzyczne w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 95 z 24 stycznia 1897. 
  57. ↑ Krajowy Zjazd Strażacki. „Słowo Polskie”, s. 3, Nr 353 z 28 lipca 1904. 
  58. ↑ Kronika. Z życia młodzieży. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 55 z 15 stycznia 1905. 
  59. ↑ Z Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 6 z 7 lutego 1904. 
  60. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 843.
  61. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 843.
  62. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 843.
  63. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 897.
  64. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 897.
  65. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 979.
  66. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 969.
  67. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 998.
  68. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1013.
  69. ↑ Sprawozdanie Wydziału Tow. Upiększania Miasta Sanoka. „Miesięcznik Artystyczny”, s. 67-68, Nr 7 z 1912. 
  70. ↑ a b Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 568.
  71. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410.
  72. ↑ Odznaczeni w dniu 11 listopada. „Nowy Dziennik”, s. 15, Nr 312 z 13 listopada 1937. 
  73. ↑ Louise Nebenzahl. geni.com. [dostęp 2015-04-05].
  74. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 351 (poz. 40).
  75. ↑ XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1921/1922. Sanok: 1922, s. 44.
  76. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 352 (poz. 62).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natan_Nebenzahl&oldid=71779097”