Neilia
Neilia[5], tawulec[6] (Neillia) – rodzaj roślin należący do rodziny różowatych (Rosaceae). W tradycyjnym ujęciu rodzaj obejmował 11 gatunków[7]. Na początku XXI wieku zostały tu także włączone cztery gatunki wyróżniane dotąd jako osobny rodzaj tawulec Stephanandra, po tym jak okazało się, że są ściśle spokrewnione i nie ma między nimi znaczących różnic morfologicznych[4][8]. Są to krzewy występujące w naturze we wschodniej Azji: od Japonii, Korei i Chin po Nepal i Indonezję[4][7]. Tawulec pogięty N. inicisa jako introdukowany i zdziczały notowany jest z Ameryki Północnej i Europy[8]. Rośliny te zasiedlają lasy, górskie formacje zaroślowe i tereny skaliste[7].
 Neillia sinensis | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
neilia | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Neillia D. Don Prodr. Fl. Nepal. 228. 26 Jan-1 Feb 1825[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
N. thyrsiflora D. Don[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
.jpg)
Różne gatunki z rodzaju uprawiane są jako rośliny ozdobne[7]. W Polsce głównie w kolekcjach botanicznych[5][6].
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Krzewy do 3 m wysokości[7], rzadko do 4 m[8]. Pędy na przekroju okrągłe lub kanciaste, nagie lub nieco owłosione, zwykle szeroko rozpościerające się, czasem przewisające i korzeniące się na końcach[8][9].
- Liście
- Sezonowe, skrętoległe, często dwurzędowe, wsparte okazałymi przylistkami[8][9]. Pojedyncze, są w różnym stopniu (rzadziej lub gęściej, płycej lub głębiej, pojedynczo lub podwójnie) piłkowane i klapowane, często o końcach długo wyciągniętych. Blaszki intensywnie przebarwiają się jesienią[7].
- Kwiaty
- Drobne (zwykle do 5 mm średnicy), zebrane w szczytowe, czasem też kątowe kwiatostany groniaste, baldachogroniaste i wiechowate. Hypancjum zwykle miseczkowate, o średnicy do 5 mm, nagie lub owłosione. Działek kielicha jest 5, są one wzniesione, trójkątne do eliptycznych. Płatków korony także jest 5, są one jajowate, zwykle białe, czasem różowe. Krótszych od płatków pręcików najczęściej jest 10, czasem 5 lub więcej, do 30, zwykle w jednym okółku, czasem w dwóch. Zalążnia powstaje z jednego, czasem z kilku (do 5) owocolistków. Zawiera od dwóch do 10 zalążków[8][9].
- Owoce
- Mieszki otoczone hypancjum, zawierające zwykle po kilka jajowatych nasion[9].
Systematyka edytuj
- Pozycja systematyczna według APweb (2001...)
Rodzaj należący do plemienia Neillieae, podrodziny Spiraeoideae, rodziny różowatych (Rosaceae)[10][2]. Do początków XXI wieku wyróżniano zwykle trzy rodzaje w obrębie plemienia Neillieae: neilia Neillia, tawulec Stephanandra i pęcherznica Physocarpus. Wówczas jednak wykazano, że różnice morfologiczne między rodzajami tawulec i neilia nie są ostre, a ten pierwszy powstał w wyniku hybrydyzacji dwóch głównych linii rozwojowych w obrębie rodzaju neilia. W efekcie gatunki z rodzaju tawulec Stephanandra zostały włączone do rodzaju neilia Neillia[8].
- Wykaz gatunków[4]
- Neillia affinis Hemsl.
- Neillia densiflora T.T.Yu & T.C.Ku
- Neillia gracilis Franch.
- Neillia grandiflora T.T.Yu & T.C.Ku
- Neillia hanceana (Kuntze) S.H.Oh
- Neillia incisa (Thunb.) S.H.Oh – tawulec pogięty
- Neillia jianggangshanensis Z.X.Yu
- Neillia rubiflora D.Don
- Neillia serratisepala H.L.Li
- Neillia sinensis Oliv.
- Neillia sparsiflora Rehder
- Neillia tanakae (Franch. & Sav.) Franch. & Sav. ex S.H.Oh – tawulec Tanaki
- Neillia thibetica Bureau & Franch.
- Neillia thyrsiflora D.Don
- Neillia uekii Nakai
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-11-28] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-11-28] (ang.).
- ↑ a b Neillia D. Don. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-11-28].
- ↑ a b c d Neillia D.Don. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-28].
- ↑ a b Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 290. ISBN 83-01-13434-8.
- ↑ a b Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski: Dendrologia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1997, s. 237. ISBN 83-01-12099-1.
- ↑ a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Volume I. Trees and shrubs. London: MacMillan, 2002, s. 240. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c d e f g Alan S. Weakley, Robert A. S. Wright: Neillia D. Don. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-11-28].
- ↑ a b c d Gu Cuizhi, Crinan Alexander: Neillia D. Don. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-11-28].
- ↑ D. Potter i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9.