Nektanebo II

faraon z XXX dynastii

Nektanebo II, także Neferheruenhebit[1] (360-342 p.n.e.) – władca starożytnego Egiptu – trzeci i ostatni faraon XXX dynastii, syn Czahapimu, bratanek[2] lub wnuk[3] Tachosa. Ostatni rodzimy władca Egiptu[1]. Jednym z głównych źródeł wiedzy nt. jego panowania jest Żywot Agesilaosa pióra Plutarcha[2].

Nektanebo II
Ilustracja
faraon Egiptu
Okres

od 360 p.n.e.
do 342 p.n.e.

Dane biograficzne
Dynastia

XXX dynastia

Ojciec

Czahapimu

Dojście do władzy edytuj

Podczas wyprawy wojennej Tachosa do Azji młody Nektanebo wybrał się razem z nim. Dowodził wtedy oddziałami rodzimymi. Czahapimu wezwał jednak syna do siebie, zdradzając brata[2] (wg monografii Claytona Czahapimu był synem Tachosa[3]). Doprowadził do przewrotu i obalił Tachosa, osadzając na tronie własnego syna[3][1]. Dzięki wsparciu oddziałów najemników greckich pod wodzą Agesilaosa ze Sparty Nektanebo II pokonał nieznanego z imienia pretendenta do tronu z Mendes[2].

Panowanie edytuj

 
Złota moneta bita przez Nektanebo II[2]
 
Sarkofag przeznaczony pierwotnie dla Nektanebo II, w którym jednak nigdy go nie pochowano[2]

W trakcie swego panowania podjął wiele inicjatyw budowlanych w Egipcie, m.in. w Delcie Nilu[3][4].

Pierwsze 10 lat jego rządów upłynęło spokojnie. Na przełomie 351/350 p.n.e. król Persji Artakserkses III Ochos podjął próbę podbicia Egiptu i został odparty przez wojska Nektanebo[2]. To niepowodzenie władcy perskiego spowodowało secesję Fenicji i Cypru od Persji i zawarcie przez te kraje przymierza z Egiptem[2]. Jednak ze względu na trudną sytuację gospodarczą i polityczną Nektanebo mógł udzielić sojusznikom tylko ograniczonego poparcia[2]. Do 343 p.n.e. Persowie odzyskali odłączone terytoria, a następnie liczącą (według relacji z epoki) 300 000 żołnierzy armią uderzyli na Egipt i pokonali wojska Nektanebo w bitwie o Peluzjum, opanowując Deltę, a następnie cały Górny i Dolny Egipt[2][3]. W obydwu armiach znaczącą rolę odgrywały greckie wojska zaciężne[3]. Sam faraon ratował się ucieczką do Memfis, stamtąd do Teb, a następnie do Dolnej Nubii[3][2]. Jego dalsze losy nie są znane; być może został pochowany w Sais[3].

Tytulatura edytuj

Królewski Protokół
prenomen lub imię tronowe:
M23
X1
L2
X1
 
C2C12S29V28F34
Z1
U21
N35
 
trl.: (Senedżemibre Setepeninhur[2])
tłum.: Radujący serce Re Wybrany przez Anhura
nomen lub imię rodowe:
G39N5
 
D40G5O49W4
 
trl.: (Nechethorhebit[2]/Nechetherhebet[5])
tłum.: Horus Mocny z Hebet[5]

Oprócz wymienionych Nektanebo posiadał po kilka wariantów swojej tytulatury (w tym siedem znanych wariantów imienia rodowego); ich znaczenie różniło się od siebie[6][7].

Przypisy edytuj

  1. a b c Filip Taterka, Najwybitniejsi władcy Egiptu. W porządku chronologicznym, wybór autorski, „Pomocnik historyczny” (3/2018), 2018, ISSN 2391-7717.
  2. a b c d e f g h i j k l m Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 889-893, ISBN 978-83-244-1042-2.
  3. a b c d e f g h Peter A. Clayton, Chronicle of the Pharaohs, (reprint 2001), Thames&Hudson, 1994, s. 203-205, ISBN 0-500-05074-0.
  4. Praca zbiorowa: Historia powszechna. Starożytny Egipt. Grecja i świat helleński. T. 3. Mediasat Poland sp. z o.o., 2007, s. 42. ISBN 978-84-9819-810-2.
  5. a b Egipt Starożytny - XXX Dynastia, www.narmer.pl [dostęp 2023-05-28].
  6. Jürgen von Beckerath, Handbuch der ägyptischen Königsnamen, München ägyptologische Studien, München: Deutscher Kunstverlag, 1984, s. 283, ISBN 978-3-422-00832-8 [dostęp 2023-05-27] (niem.).
  7. Peter Lundström, Nectanebo II in hieroglyphics, Pharaoh.se [dostęp 2023-05-28] (ang.).