Nereide (1913)
Nereide – włoski okręt podwodny z początku XX wieku, jedna z dwóch jednostek typu Nautilus. Okręt został zwodowany 12 lipca 1913 roku w Arsenale w Wenecji, a w skład Regia Marina został wcielony 20 grudnia 1913 roku. „Nereide” pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w I wojnie światowej. 5 sierpnia 1915 roku jednostka została zatopiona u wybrzeży wyspy Pelagosa przez austro-węgierski okręt podwodny SM U-5.
 „Nereide” w 1915 roku | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1 sierpnia 1911 |
| Wodowanie |
12 lipca 1913 |
 Regia Marina
| |
| Wejście do służby |
20 grudnia 1913 |
| Zatopiony |
5 sierpnia 1915 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
40,96 metra |
| Szerokość |
4,3 metra |
| Zanurzenie |
2,93 metra |
| Zanurzenie testowe |
40 metrów |
| Rodzaj kadłuba |
jednokadłubowy |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 600 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 320 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 1000 Mm przy 10 węzłach |
| Uzbrojenie | |
| 4 torpedy | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 450 mm |
| Załoga |
19 |
Projekt i budowa edytuj
Jednostki typu Nautilus zostały zaprojektowane w 1910 roku przez inż. majora Curio Bernardisa, będąc jego pierwszym projektem okrętu podwodnego[1][2]. Okręty charakteryzowały się konstrukcją jednokadłubową z głównymi zbiornikami balastowymi na śródokręciu i zbiornikami trymującymi na dziobie i rufie[3]. Kształt kadłuba został uformowany na podobieństwo linii kadłuba torpedowców[1][2]. Plany zakładały umieszczenie na pokładzie trzeciej wyrzutni torped, jednak podczas budowy z pomysłu zrezygnowano[1][4]. Jednostki te były protoplastami okrętów podwodnych typu N, również zaprojektowanych przez inż. Bernardisa, które budowane były seryjnie w trakcie I wojny światowej[2][5].
„Nereide” zbudowana została w Arsenale w Wenecji[1][6]. Stępkę okrętu położono 1 sierpnia 1911 roku, a zwodowany został 12 lipca 1913 roku[4][6]. Był pierwszym okrętem we włoskiej flocie noszącym tę nazwę[6].
Dane taktyczno-techniczne edytuj
„Nereide” była niewielkim, przybrzeżnym okrętem podwodnym[1][7]. Długość całkowita wynosiła 40,96 metra, szerokość 4,3 metra i zanurzenie 2,93 metra[5][6]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 225 ton, a w zanurzeniu 303 tony[5][6][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 600 KM[4][6]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Ansaldo o łącznej mocy 320 KM[4][6]. Dwa wały napędowe obracające dwiema śrubami umożliwiały osiągnięcie prędkości 13,2 węzła na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu[6][8]. Zasięg wynosił 1000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 64 Mm przy prędkości 3 węzły w zanurzeniu (lub 470 Mm przy prędkości 13 węzłów w położeniu nawodnym oraz 14 Mm przy prędkości 7 węzłów w zanurzeniu)[5][6]. Zapas paliwa wynosił 6 ton[9]. Energia elektryczna magazynowana była w jednej baterii akumulatorów[5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[6][7].
Okręt wyposażony był w dwie stałe dziobowe wyrzutnie kalibru 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped[1][6].
Załoga okrętu składała się z 2 oficerów oraz 17 podoficerów i marynarzy[4][6].
Służba edytuj
„Nereide” została wcielona do służby w Regia Marina 20 grudnia 1913 roku[6][7]. Po zakończeniu testów „Nereide” wraz z bliźniaczym „Nautilusem” weszły w skład 3. eskadry (wł. Squadriglia) okrętów podwodnych w Brindisi, uczestnicząc w rejsach szkoleniowych[2]. W momencie przystąpienia Włoch do I wojny światowej okręt wchodził w skład 3 dywizjonu okrętów podwodnych w Brindisi (prócz niego tworzyły go „Nautilus”, „Galileo Ferraris” i „Velella”)[10]. Jednostka brała udział w ofensywnych patrolach na wodach Morza Adriatyckiego, m.in. przeprowadzając w nocy z 23 na 24 maja 1915 roku pierwszą we włoskich siłach podwodnych zasadzkę pod Cattaro, przebywając dystans 280 mil i spędzając w zanurzeniu trzydzieści siedem godzin[2][5].
Rankiem 5 sierpnia 1915 roku „Nereide” znajdowała się na kotwicowisku u wybrzeży wyspy Pelagosa[5][11]. Dowództwo okrętu sprawował wówczas kpt. mar. (wł. tenente di vascello) Carlo Del Greco[5][12]. Włoska jednostka została wykryta o godzinie 5:16 przez patrolujący okoliczne wody austro-węgierski okręt podwodny SM U-5, dowodzony przez kpt. mar. Georga von Trappa[11][13]. Zauważywszy płynącego w półzanurzeniu U-Boota dowódca „Nereide” wydał rozkaz wyjścia w morze, mimo że nie wszyscy członkowie załogi okrętu byli na pokładzie[11]. W kierunku zanurzającego się okrętu von Trapp wystrzelił torpedę z prawoburtowej wyrzutni U-5, która jednak okazała się niecelna; również włoski okręt wystrzelił torpedę, także chybiając[13][14]. Druga, wystrzelona z lewoburtowej wyrzutni U-5 torpeda trafiła oddalony o 150 metrów włoski okręt na wysokości maszynowni, w wyniku czego ten przełamał się wpół i zatonął wraz z 14 członkami załogi[12][13]. Dowódca „Nereide” został pośmiertnie odznaczony Medaglia d'oro al valor militare, jako pierwszy włoski marynarz w I wojnie światowej[5][15].
W 1972 roku leżący na głębokości 37 metrów wrak okrętu został podniesiony przez jednostki marynarki jugosłowiańskiej[5][12].
Uwagi edytuj
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276, Fontenoy 2007 ↓, s. 120, Fraccaroli 1970 ↓, s. 114, Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 619 i Gogin 2022 ↓ podają, że wyporność podwodna wynosiła 320 ton.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276.
- ↑ a b c d e Pollina 1963 ↓, s. 56.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 120.
- ↑ a b c d e Fraccaroli 1970 ↓, s. 114.
- ↑ a b c d e f g h i j Grupsom 2022 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Pollina 1963 ↓, s. 53.
- ↑ a b c Gogin 2022 ↓.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 619.
- ↑ Moore 1990 ↓, s. 217.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 278.
- ↑ a b c Csonkaréti 2004 ↓, s. 83.
- ↑ a b c Csonkaréti 2004 ↓, s. 84.
- ↑ a b c Sosnowski 2020 ↓, s. 102.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 83-84.
- ↑ Sosnowski 2020 ↓, s. 103.
Bibliografia edytuj
- Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914-1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Aldo Fraccaroli: Italian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1970. ISBN 0-7110-0105-7. (ang.).
- Ivan Gogin: NAUTILUS small submarines (1913 - 1914). Navypedia. [dostęp 2022-04-06]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Paolo M. Pollina: I sommergibili italiani 1895-1962. Roma: Ufficio Storico Della M.M., 1963. (wł.).
- Regio Sommergibile NEREIDE. Grupsom - Sommergibili Mediterranei. [dostęp 2022-04-06]. (wł.).
- Miłosz Iwo Sosnowski: Podwodne pojedynki 1. Spotkania okrętów podwodnych podczas I wojny światowej. Gdańsk: Wydawnictwo Finna, 2020. ISBN 978-83-66649-10-1.