Niżniów
Niżniów (ukr. Нижнів / Nyżniw) – miejscowość (obecnie wieś, dawniej miasteczko) na Ukrainie nad Dniestrem, w rejonie tłumackim obwodu iwanofrankowskiego. Przez Niżniów przechodzi droga krajowa N18. Obok Niżniowa ze wschodu przepływa rzeka Dniestr.
![]() | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Obwód | |||
Rejon | |||
Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||
Nr kierunkowy |
03479 | ||
Kod pocztowy |
78013 | ||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego ![]() | |||
Położenie na mapie Ukrainy ![]() | |||
![]() | |||
Portal ![]() |
GeografiaEdytuj
Niżniów znajduje się na płaskowzgórzu naddniestrzańskim. Przez wieś przepływa potok Tłumaczyk.
HistoriaEdytuj
Niżniów jest wzmiankowany jako Nyesnow 4 lutego 1437 (zapis Nr 141 w «Akta grodzkie i ziemskie z archiwum t. zw. bernardyńskiego», t. XII)[2]. Pod koniec XVI w. Niżniów był wsią kolokacyjną[3].
W 1611 Mikołaj i Krzysztof Górscy (Gurscy) o przydomku Firlej herbu Lewart imieniem Katarzyny i Anny, córek brata Stanisława, stolnika halickiego i Doroty z Błudnik zawarli z benedyktynami lwowskimi układ o sumy zabezpieczone na Niżniowie, Bratyszowie i innych[4]. W latach 1614-1615 kościół łaciński w Niżniowie był pusty[5]. W 1802 Niżniów był miasteczkiem z dwoma kościołami parafialnymi, łacińskim i greckim[6]. Na początku XIX wieku w miasteczku działała krajowa szkoła koszykarska[7][8]. W połowie XIX wieku Niżniów był miasteczkiem w obwodzie stanisławowskim[9]. W obszernej sali tej szkoły 15 października 1905 odbyło się uroczyste otwarcie polskiej czytelni w miasteczku[10].
1 listopada 1884 otwarto ruch na linii kolejowej Buczacz – Chryplin, która połączła m.in. stacje Stanisławów, Niżniów, Buczacz[11].
W 1906 Sejm Krajowy Galicji przeznaczył Wydziałowi powiatowemu w Buczaczu subwencję 11000 kr. na budowę drogi Niżniów – Jazłowiec[12].
W poniedziałek 22 marca 1909 pod naporem mas lodowych zawalił się drewniany most na Dniestrze. Obok zrujnowanego mostu czwarty rok trwała budowa nowego żelaznego kosztem około 2 mln koron[13][14].
23 marca 1910 odbyła się wycieczka naukowa do Niżniowa członków Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie w celu zwiedzenia budowy żelaznego mostu drogowego na Dniestrze, żelaznobetonowego mostu na inundacji i przełożenia trasy gościńca, oraz robót regulacyjnych na Dniestrze. Przewoniczył wycieczką Bernhard Nagel, inspektor kolei państwowych, wyjaśnień na miejscu co do budowy udzielał c. k. inżynier Emil Bratro, zaś jako gospodarz i kierownik robót ze strony przedsiębiorstwa występował inż. Kurkiewicz (junior)[15].
Podczas powodzi na początku kwietnia 1912 Dniestr wylał 5.3 m nad stan[16].
W II Rzeczypospolitej Niżniów był siedzibą gminy wiejskiej Niżniów w powiecie tłumackim w województwie stanisławowskim.
Przez miasteczko przechodziła linia kolejowa (także istniał dworzec kolejowy[17]), część Galicyjskiej Kolej Transwersalnej, którą w 1944 w zasadzie zniszczyli (zdemontowali) podczas odwrotu hitlerowcy.
ZabytkiEdytuj
- Kościół oo. paulinów, erygowany w 1740 r.[18], później kościół parafialny p.w. Św. Stanisława biskupa i Św. Jana Chrzciciela[19], w roku 1938 został strawiony przez pożar.[20]
- Pałac w Niżniowie
- Cerkiew Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny
- Cerkiew Świętego Michała Archanioła
EdukacjaEdytuj
W 1931 działała tu 7-klasowa szkoła powszechna[21].
Obecnie w Nyżniowie znajduje się szkoła I-III poziomów[22]. W jej pobliżu znajduje się plac sportowy ze sztuczną nawierzchnią[23].
Ludzie związani z NiżniowemEdytuj
Honorowi obywateleEdytuj
- Michał Bartoszewski – honorowy obywatel Tłumacza[24]
WłaścicieleEdytuj
- Jan Fredro (zm. po 1508)[25]
- Eustachy Kopyczyński – dziedzic Kopyczyniec, części Niżniówa, Oknian w 1578[26]
- Przedstawiciel[e] Skotnickich herbu Szreniawa w 1578[27]
- Stanisław Górski (Gurski) herbu Lewart[4] na Niżniowie, Bratyszowie, Oleszowie[28], stolnik halicki[29]
- Hrabia Jan Borkowski-Dunin (?–1633)[28], pułkownik królewski[29], w 1613 zaślubił Annę z Firlejów z Górki na Dąbrowicy h. Lewart (Gurskich[4]), córkę Stanisława na Niżniowie, Bratyszowie, Oleszowie[28], stolnika halickiego[29] i Doroty z Bludnik herbu Kopacz[28] (Topacz[30]), wdową po Olbrahcie Lubiatowskim[4] herbu Grzymała[31], która w 1613 zeznała zapis dożywocia ze swoim drugim mężem[4]
- Stanisław Wincenty Jabłonowski
- Antoni Barnaba Jabłonowski
- Maksymilian Jabłonowski (na mocy transakcji z 28 lutego 1807)
- Ludwik Jabłonowski[32]
- Karol Jabłonowski (od 1834)
- August Blülhdorn (od 1854[33], według innych danych z 1851[potrzebny przypis]; m.in. w 1860[34])
- Teodor Lanckoroński[35][36] (od 1861[33])
- Jan Urbański (1849-1931 Tartaków)[37], od 1875 mąż Stefanii Lanckorońskiej, córki Teodora[38], w 1913 został kandydatem Rady narodowej na wyborach do Sejmu Krajowego z powiatu tłumackiego[39], jednak posłem został wybrany Iwan Makuch[40]
- Stefania Urbańska (Stefania Antonia Teresia z Hrabiów Brzezia Lanckorońskich (20.10.1857 Poddębce[41] - 23.07.1935[42] Tartaków)[43][44][45].
PolacyEdytuj
- Marcelina Darowska – zakonnica katolicka, współzałożycielka i druga przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP (niepokalanki), błogosławiona Kościoła rzymskokatolickiego i mistyczka.
- Franciszek Bieniasz – polski geolog i nauczyciel gimnazjalny, który w latach 1877–1879 badał miejscowy wapień wieku jurajskiego, mieszkając wówczas tutaj w szałasie skleconym z desek; Alojzy Alth zużył wyniki tych badań gdy wydał drukiem monografię Wapień niżniowski i jego skamienieliny[46][47].
- Kazimierz Andrzej Czyżowski – polski poeta, publicysta i dramatopisarz, w miejscowości tej urodził się w 1894
- Paweł Giżycki SJ – architekt baroku, malarz, dekorator, budowniczy pałacu Stanisława Wincentego Jabłonowskiego w Niżniowie, asystował budowie kościoła i klasztoru paulinów tutaj (1742-43, dziś nieistniejący)
- Marian Jaroszyński (1880–?) – polski ziemianin, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1922–1927)[48]
- Eugeniusz Robert Lityński (ur. 15 października 1892, zm. w kwietniu 1940) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej
- Zofia Stefania Ustyanowicz – zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP (niepokalanki).
- Maria Lewanderska (zm. 31.12.1929) – nauczycielka[49]
- Juljan Lewanderski (ur. 1876, zm. 10.06.1930) – nauczyciel, kierownik 7-klasowej szkoły w Niżniowie[50]
- Władysław Capi – nauczyciel, w 1932 mianowany kierownikiem 7-klasowej szkoły miejscowej powszechnej[51]
- Józef Ścisłowski (ur. 1862[52], zm. 14 stycznia 1937 w Niżniowie[53]) – polski duchowny rzymskokatolicki, proboszcz (m.in. w 1928[54], 1930[55], 1933[56]) i dziekan w Jazłowcu (m.in. 1922[57], 1928[54], 1930[55], 1932[58]), wuj ks. kanonika Bronisława Mireckiego[59].
UkraińcyEdytuj
- ks. Anton Wynnycki (1804–19.5.1869, Niżniów) – proboszcz gr.-kat., administrator dekanatów tłumackiego, monastyrzyskiego, buczackiego, uścieckiego[60]
- Sydir Wynnycki – doktor prawa, posel do Rady Państwa w Wiedniu (1897–1900), syn ks. Antoniego Wynnyckiego[61]
- ks. Anton Łewycki – proboszcz gr.-kat., ojciec Kostia Łewyckiego
- Kost Łewycki – premier Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, adwokat, ukraiński parlamentarzysta, publicysta, polityk, działacz państwowy i społeczny.
- Ludomyr Ohonowśkyj – ukraiński oficer, jeden z organizatorów Ukraińskiego Generalnego Komisariatu Wojskowego, który przygotował plan zajęcia Lwowa w 1918.
- Mychajło Kuryłowycz – ksiądz greckokatolicki, działacz społeczny (moskwofił), poseł do Sejmu Krajowego Galicji I kadencji (1861-1867), pleban w Buczaczu.
- ks. Wołodymyr Weniamyn Skorobohaty (zm. 22 lipca 1930) – proboszcz gr.-kat.[62]
Naczelnicy stacji kolejowej w NiżniowieEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu iwanofrankowskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
- ↑ Akta grodzkie i ziemskie z archiwum t. zw. bernardyńskiego… T. XII. Lwów, 1887, s. 16.
- ↑ Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym T. VII, cz. II-a (Ziemie ruskie. Ruś Czerwona). W: Źródła Dziejowe. T. XVIII, cz. II-a. Warszawa: drukarnia Piotra Laskanera i S-ki, 1903, s. 324.
- ↑ a b c d e Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 6. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1903, s. 269.
- ↑ Antoni Schneider: Encyklopedia Krajoznawstwa Galicji. Lwów : Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1871, s. 243.
- ↑ Niżniów, mstko, s. 386.
- ↑ Rozruchy w Niżniowie. „Kurjer Stanisławowski”. 1067, s. 1, 4 marca 1906.
- ↑ Szkoła koszykarska w Niżniowie, s. 12-13.
- ↑ Galicja pod względem topograficzno-geograficzno-historycznym. Lwów : nakładem aut., Drukarnia im. Ossolińskich, 1849, s. 76.
- ↑ Korespondencja. Niżniów. „Kurjer Stanisławowski”. 1049, s. 1–2, 29 października 1905.
- ↑ Obwieszczenie. „Gazeta Narodowa”. 252, s. 4, 31 paźdz. 1884.
- ↑ Subwencja na drogi. „Kurjer Lwowski”. 187, s. 3, 13 lipca 1906.
- ↑ Zawalenie się mostu na Dniestrze. „Kurjer Stanisławowski”. 1229, s. 2, 28 marca 1909.
- ↑ Na prowincji. Zawalenie się drugiego mostu na Dniestrze. „Kurjer Lwowski”. 138, s. 3, 24 marca 1909.
- ↑ Spis członków Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie według stanu z dnia 31. grudnia 1910. W: XXXIV Sprawozdanie Wydziału Głównego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie za rok administracyjny 1910. Lwów: Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, 1911, s. 22.
- ↑ Katastrofy atmosferyczne i powodzie. „Kurjer Lwowski”. 169, s. 3, 13 kwietnia 1912.
- ↑ Zdjęcie dworca kolejowego w Nyżniowie w google
- ↑ Niżniów, mko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 169 .
- ↑ Andrzej Betlej: Kościół parafialny p.w. Św. Stanisława biskupa i Św. Jana Chrzciciela oraz klasztor SS. Niepokalanek (dawniej oo. Paulinów) w Niżniowie
- ↑ Niżniów - Пошук Google, www.google.com [dostęp 2017-11-25] (ukr.).
- ↑ Szkolnictwo powszechne. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. IX, s. 239, 1931, R. 35.
- ↑ Szkoła na mapie google
- ↑ Карти Google, www.google.com.ua [dostęp 2017-11-25] .
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1909, s. 2.
- ↑ Józef Garbacik: Fredro Jan z Niżniowa. [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. VII/2, zeszyt 32. Kraków : Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, 1948, s. 118.
- ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 11. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1907, s. 124.
- ↑ Zródła dziejowe. T. XVIII. Cz. II. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. Cz. I. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. wbc.poznan.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-13)].. Warszawa: Skład główny u Gerberta i Wolfa, 1902, s. 282 [289].
- ↑ a b c d Jerzy Hr. Dunin Borkowski: Almanach błękitny : genealogia żyjących rodów polskich. Lwów, s. 234.
- ↑ a b c Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 2. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1900, s. 37.
- ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. V. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1899, s. 294.
- ↑ Adam Boniecki: Lubiatowscy. W: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 15. Warszawa: Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1912, s. 29.
- ↑ Stefan Kieniewicz: Jabłonowski Ludwik (1784–1864). T. Х/2, zeszyt 45. Wrocław — Warszawa — Kraków : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, s. 229.
- ↑ a b Antoni Schneider: Encyklopedya do krajoznawstwa Galicyi. Lwów: z drukarni zakładu narodowego imienia Ossolińskich, 1871, s. 129.
- ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1860. Lemberg, 1860, s. 478–479. (niem.)
- ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 13. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1909, s. 340.
- ↑ Teodor Lanckoroński z Brzezia h. Zadora (ID: 13.619.387)
- ↑ Historia majatkow Ederow Rosnowskich Lanckorońskich, AGAD – syg. 1404 (Par. Uhnów, dek. Bełz; Księga metrykalna urodzeń tylko dla wsi: Poddębce, Michałówka, Józefówka, 1794-1853); syg. 1732 (Par. Uhnów, dek. Bełz; Księga metrykalna urodzeń dla wsi Józefówka, Michałówka i Poddębce, 1854-1905), syg. 240 (Status animarum Józefówka, Karów, Michałówka, Poddębce, Expozytura Wierzbica [Spis imienny parafian].
- ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski. Cz. 1. T. 13, s. 341.
- ↑ Przed wyborami so Sejmu. „Kurjer Stanisławowski”, 1451, s. 1, 29 czerwca 1913.
- ↑ Po wyborze. „Kurjer Stanisławowski”, 1451, s. 1, 6 lipca 1913.
- ↑ Historia majatkow Ederow Rosnowskich Lanckorońskich, AGAD – syg. 1404 (Par. Uhnów, dek. Bełz; Księga metrykalna urodzeń tylko dla wsi: Poddębce, Michałówka, Józefówka, 1794-1853); syg. 1732 (Par. Uhnów, dek. Bełz; Księga metrykalna urodzeń dla wsi Józefówka, Michałówka i Poddębce, 1854-1905), syg. 240 (Status animarum Józefówka, Karów, Michałówka, Poddębce, Expozytura Wierzbica [Spis imienny parafian]
- ↑ Nekrolog
- ↑ Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem, ułożyło Krajowe Biuro Statystyczne przy Wydziale Krajowym. Łwów, 1905, s. [102–103].
- ↑ Spis właścicieli ziemskich (woj.stanisławowskiego)
- ↑ Liczba majątków ziemskich w powiatach woj. stanisławowskiego według stanu z ok. 1930 r.
- ↑ Jan Nowak: Bieniasz Franciszek (1842–1898). [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. 2. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1936, s. 69–70.
- ↑ Franciszek Bieniasz. [W:] Radio Kraków. Audycja z dnia 22.03.2015 R.
- ↑ Tadeusz i Witold Rzepeccy: Sejm i Senat 1922-1927. Poznań: Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, 1920, s. 316, 319.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 5, s. 247, 1930, R. XXXIV.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 9, s. 528, 1930, R. XXXIV.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 4, s. 210 [250], 1932, R. XXXVI.
- ↑ Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXVIII. Leopoli, 1928, s. 97. (łac.)
- ↑ Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXXVII. Leopoli, 1937, s. 138. (łac.)
- ↑ a b Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXVIII. Leopoli, 1928, s. 14. (łac.)
- ↑ a b Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXX. Leopoli, 1930, s. 103. (łac.)
- ↑ Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXXV. Leopoli, 1935, s. 50. (łac.)
- ↑ Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXII. Leopoli, 1922, s. 47. (łac.)
- ↑ Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini MCMXXXII. Leopoli, 1932, s. 101. (łac.)
- ↑ Krzysztof Kaczmarski. Saga rodu Mireckich. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej. T. 7. Nr 8–9, 2007, s. 137.
- ↑ Dmytro Błażejowski: Historical Šematism of the Archeparchy of L'viv (1832—1944). Kijów : Publishing house «KM Akademia», 2004, s. 237. ISBN 966-518-225-0. (ang.)
- ↑ Winnicki (Vynnickyj), Isidor (Sydir) Dr. iur.
- ↑ Szematyzm Eparchiji Stanysławiwśkoji za rik Bożyj 1931. Stanisławów, 1931, s. 175. (ukr.)
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1885, s. 487.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1886, s. 486.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: drukarnia Wł. Łozińskiego, 1903, s. 742.
BibliografiaEdytuj
- Akta grodzkie i ziemskie z archiwum t. zw. bernardyńskiego… T. XII. Lwów, 1887, s. 16, 17, 92, 93, 496.
- Andrzej Betlej: Kościół parafialny p.w. Św. Stanisława biskupa i Św. Jana Chrzciciela oraz klasztor SS. Niepokalanek (dawniej oo. Paulinów) w Niżniowie. [W:] Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I : Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 14. Kraków : Antykwa, drukarnia Skleniarz 2006, 584 s., 866 il. ISBN 83-89273-42-X.
- Andrzej Betlej: Sibi, deo, posteritati: Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku. Kraków, 2010, s. 81, 95–97, 104–105, 143, 145, 150–152, 326–327. ISBN 978-83-61033-38-7. [dostęp 2016-12-01].
- Antoni Schneider: Encyklopedya do Krajoznawstwa Galicyi. T. 1. Lwów : Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1871, s. 127–129.
- Adolf Inlender: Illustrirter Führer auf den k.k. Österr. Staatsbahnen für die Strecken… Wien : Steyrermühl, ca 1895, 101 s. (niem.)
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Niżniów, mko. [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. VII. Warszawa, 1880–1902, s. 169–170.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Niżniów, mko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 169 .
- Niżniów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 386 .
- Niżniów na mapie von Miega
- Niżniów na mapie 1861-1864
- Niżniów i okolicy na starej mapie
- Niżniów na starej pocztówce
- Stare pocztówki z Niżniowa. szukamypolski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-19)].
- Tajemniczy, zapomniany, pośród drzew. Cmentarz w Niżniowie
- Współczesna fotografia - Dniestr pod Niżniowem
- Akta grodskie i ziemskie z archiwum t. zw. bernardyńskiego… (łac.)
- Zdjęcia Nyżniowa w google.
- с. Нижнів, Івано-Франківська область, Тлумацький район, Облікова картка. (ukr.)