Nidom
Nidom – licząca około 151 mieszkańców[4] wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Czerniejewo.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
117 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
106[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
62-250[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PGN |
| SIMC |
0581770 |
Położenie na mapie gminy Czerniejewo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego  | |
 52°26′51″N 17°31′26″E/52,447500 17,523889[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Położenie edytuj
Miejscowość leży na wysokości 117 m n.p.m., około 45 km na wschód od Poznania, 10 km na południowy zachód od Gniezna, przy drodze powiatowej nr 2160P Czerniejewo – Żydowo – Niechanowo.
Współrzędne geograficzne: 52° 27' 0N, 17° 31' 60E (52.4500, 17.5333).
Historia edytuj
Nidom wzmiankowany jest już w dokumentach z XIII wieku, kiedy to był własnością Izajasza i jego braci Mikołajewiców, z rodu Dryów. W dokumentach z początku XV wieku pojawia się nazwisko Nidomskich, dziedziczących Nidom w 1433 braci Piotra i ks. Bodzęty, plebana we Wrześni i kanonika łęczyckiego. W roku 1442 Piotr Nidomski poślubia Dobrosławę (Dobrochnę, Dobroszkę), córkę Mroczka z Łopuchowa, której w 1446 r. przekazuje Nidom. Owdowiała Dobrochna sprzedaje trzecią część Nidomia w 1470 burgrabiemu gnieźnieńskiemu Janowi Mielżyńskiemu, który w dwa lata później sprzedaje ją kasztelanowi kamieńskiemu Mikołajowi Bnińskiemu. Po jego śmierci w 1471 r. wieś przechodzi za długi w ręce biskupa poznańskiego Andrzeja z Bnina, następnie w 1475 r. w ręce jego bratanicy Agnieszki Bnińskiej, która w 1483 r. przekazuje ją swojemu synowi Jeronimowi z Kobylan.
Na początku XVI wieku wieś i folwark Nidom należały do dóbr w Czerniejewie (Czerniewie), znajdował się tu dwór, wiatrak i 4 karczmy. Po śmierci Łukasza hr. z Górki Czerniew (Czerniejewo) i przyległe wsie przypadają w spadku podkomorzemu poznańskiemu Piotrowi Czarnkowskiemu z Czarnkowa, który w roku 1595 sprzedaje Czerniew z dworem, folwarkiem i przyległymi wsiami w tym m.in. Nidom z folwarkiem, z prawem patronatu nad kościołem i beneficjami w tych dobrach leżącymi kasztelanowi rogozińskiemu Janowi z Bnina Opalińskiemu. Po jego śmierci syn Piotr z Bnina Opaliński odziedziczył m.in. Sieraków z zamkiem i folwarkiem oraz Czerniewo (Czerniejewo) z dworem i przynależne wsie; Nidom odziedziczył po nim syn Łukasz. Nidom został następnie sprzedany w 1626 marszałkowi wielkiemu koronnemu Łukaszowi Opalińskiemu.
W czasie wojen szwedzkich majątek Czerniejewo był bardzo zniszczony, rozkwit nastąpił jednak gdy jego właścicielem został wielki oboźny koronny generał Jan Lipski, który w 1780 ukończył zespół pałacowy w Czerniejewie. W 1793 Nidom dostaje się do zaboru pruskiego.
W 1823 majątek Czerniejewo wraz z Nidomiem przechodzi w ręce Skórzewskich herbu Drogosław za sprawą małżeństwa córki gen. Józefa Lipskiego. Ustanowiona z dóbr czerniejewskich w 1885 r. ordynacja przetrwała do 1939.
12 września 1939 roku Niemcy wkraczając do majątku czerniejewskiego przejęli wszystkie posiadłości ziemskie, w tym Nidom, oswobodzenie nastąpiło 22 stycznia 1945 roku[5][6][7]
Znaleziska archeologiczne edytuj
W roku 1968 na polu należącym do PGR odkryto głaz z wyrytymi na powierzchni znakami. Ze względu na gabaryty znaleziska gnieźnieński oddział Muzeum Archeologicznego w Poznaniu zdecydował o pozostawieniu go w miejscu znalezienia. Wykonano dokumentację fotograficzną i uzupełniono teczkę archiwalną dotyczącą Nidomia[8].
Edukacja edytuj
We wsi istniała szkoła podstawowa, obecnie budynek dawnej szkoły wykorzystywany jest na cele mieszkalne.
Dzieci z Nidomia uczęszczają do Zespołu Szkół Publicznych w Żydowie.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 86312
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 819 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wieś Nidom w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Teki Dworzaczka – Strona główna
- ↑ http://www.frankenbergprivat.de/
- ↑ Genealogia i heraldyka polska. Poszukiwania, bazy danych, poradnik, herby i herbarze, tablica ogłoszeń, publikacja własnych danych – drzewa genealogiczne i rody
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2011-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-27)].
Linki zewnętrzne edytuj
- Nidom, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 38.
- Nidom, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 374.