Nieborów (województwo łódzkie)

wieś w województwie łódzkim

Nieborówwieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Nieborów.

Nieborów
wieś
Ilustracja
Pałac w Nieborowie, widok od strony parku
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

łowicki

Gmina

Nieborów

Liczba ludności (2011)

921[2]

Strefa numeracyjna

46

Kod pocztowy

99-416[3]

Tablice rejestracyjne

ELC

SIMC

0733412

Położenie na mapie gminy Nieborów
Mapa konturowa gminy Nieborów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nieborów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nieborów”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Nieborów”
Położenie na mapie powiatu łowickiego
Mapa konturowa powiatu łowickiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Nieborów”
Ziemia52°04′41″N 20°04′05″E/52,078056 20,068056[1]
Pałac, Salon Czerwony z portretem Anny Orzelskiej pędzla Antoine’a Pesne’a
Owoce i liście platana rosnącego w parku przy pałacu Radziwiłłów w Nieborowie.
Tabliczka informacyjna, wisząca na platanie w Nieborowie.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sochaczewskim ziemi sochaczewskiej województwa rawskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Nieborów.

Integralne części wsi

edytuj
Integralne części wsi Nieborów[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0733429 Brzóstowa część wsi
0733441 Nieborów-Parcela część wsi
0733464 Zygmuntów część wsi

Historia

edytuj

Gmina Nieborów położona jest w dolinie rzeki Bzury wśród charakterystycznego dla tej części Mazowsza krajobrazu nizinnego. Okolice Nieborowa były zaludniane od dawna, o czym świadczą odkryte w pobliskiej Wólce Łasieckiej, a ostatnio w Kompinie, stanowiska kulturowe z późnego okresu rzymskiego (III-IV w. n.e.).

Na południowy zachód od Nieborowa, w pobliżu Bełchowa, występowała tzw. Pustynia Nieborowska, której piaski do niedawna wykorzystywane były w hutnictwie szkła.

Nazwa Nieborów (w brzmieniu Nyeborowo lub Nyeborow) pojawia się w źródłach historycznych po raz pierwszy w dokumentach kościelnych z XIV wieku, wykazujących sumy pobierane w diecezji tytułem świętopietrza. Nazwa Nieborów jest nazwą dzierżawczą, założycielem jej mógł być zatem bliżej nieznany Niebor, którego imię jest zaświadczoną w źródłach formą antroponimiczną. Na początku XVI w. wzniesiono w Nieborowie gotycko-renesansowy dwór, który przetrwał do końca XVII w. Dobra nieborowskie stanowiły wówczas własność rodu Nieborowskich herbu Prawda.

W 1694 r. dobra Nieborowskich kupił prymas Polski kardynał Michał Stefan Radziejowski, który wzniósł barokowy pałac zaprojektowany przez Tylmana z Gameren.

Osobny artykuł: Pałac w Nieborowie.

W XVIII w. dobra często zmieniały właściciela. W 1774 r. Nieborów objął wojewoda wileński Michał Hieronim Radziwiłł, który wyposażył pałac w stylowe meble, tkaniny, obrazy i rzeźby oraz przedmioty rzemiosła artystycznego. Założył bogatą w zbiory bibliotekę (ponad 10 tys. woluminów dzieł polskich i obcych w tym starodruki z XV w.). Jego żona Helena z Przeździeckich Radziwiłłowa założyła w tym czasie słynny ogród romantyczny w Arkadii. Stał się on miejscem spotkań twórców epoki oświecenia.

Założona w 1881 r. przez Michała Piotra Radziwiłła manufaktura majoliki dostarczała do pałacu ozdobne piece kaflowe i ceramikę artystyczną, która z czasem utworzyła cenny zespół majoliki nieborowskiej.

Dobra nieborowskie pozostały w rękach Radziwiłłów do lutego 1945 r., następnie zespół pałacowo-parkowy w Nieborowie i Arkadii został oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie.

Zabytki

edytuj

Do rejestru zabytków wpisane są następujące obiekty[7]:

  • kościół pw. MB Bolesnej, 1871-83, nr rej.: 521 z 27.12.1979
  • cmentarz rzymskokatolicki, 2 poł. XIX, nr rej.: 802 A z 20.11.1991
  • zespół pałacowy, obecnie muzeum, XVIII, XIX-XX:
    • pałac, nr rej.: 116-VI-25 z 18.01.1962 oraz 146 z 12.08.1967
    • browar, nr rej.: 547 z 12.08.1967
    • oranżeria I, nr rej.: 548 z 12.08.1967
    • oranżeria II, nr rej.: 549 z 12.08.1967
    • spichrz, nr rej.: 550 z 12.08.1967
    • oficyna, nr rej.: 551 z 12.08.1967
    • dom oficjalisty I, nr rej.: 552 z 12.08.1967
    • dom oficjalisty II, nr rej.: 553 z 12.08.1967
    • stajnia, nr rej.: 554 z 12.08.1967
    • wozownia, nr rej.: 555 z 12.08.1967
    • budynek zarządu, nr rej.: 556 z 12.08.1967
    • kuźnia, nr rej.: 557 z 12.08.1967
    • chlew, nr rej.: 558 z 12.08.1967
    • budynek gospodarczy w parku, nr rej.: 559 z 12.08.1967
    • obora, nr rej.: 560 z 12.08.1967
    • park, nr rej.: 147-P-VI-2 z 26.10.1948, 98/561 z 12.09.1967 oraz 98 z 19.05.1982
  • dwie aleje (Nieborów-Łasieczniki, Nieborów-Piaski), nr rej.: A/1150/296 z 5.05.1980

Urodzeni w Nieborowie

edytuj

Pozostałe informacje

edytuj

Komunikacja

edytuj

Nieborów ma bezpośrednie połączenia autobusowe PKS z miejscowościami:

W latach osiemdziesiątych i na początku lat dziewięćdziesiątych do Nieborowa kursował autobus miejski o numerze 10 Miejskich Zakładów Komunikacyjnych w Skierniewicach.

We wsi funkcjonuje prywatne, śmigłowcowe lądowisko Nieborów, zakładu zajmującego się naprawą oraz rozwojem sprzętu pożarniczego – ZNSP Wyszogrodzki. Istnieje tu też prywatne muzeum motoryzacji.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 86351
  2. Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-02].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 809 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  7. NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-17].
  8. Barokowy Ogród w Nieborowie.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj