Nikita Panin (1718–1783)

Nikita Iwanowicz Panin (ros. Ники́та Ива́нович Па́нин), (ur. 29 września 1718 w Gdańsku, zm. 11 kwietnia 1783 w Petersburgu) – polityk rosyjski, bliski współpracownik cesarzowej Katarzyny II, minister spraw zagranicznych Rosji w latach 1764–1780, zastępca wielkiego mistrza Wielkiej Loży Prowincjonalnej Iwana Perfiljewicza Jełagina[1].

Nikita Iwanowicz Panin
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 września 1718
Gdańsk, Korona Królestwa Polskiego

Data i miejsce śmierci

11 kwietnia 1783
Petersburg, Imperium Rosyjskie

Zawód, zajęcie

polityk

Życiorys edytuj

Urodził się w Gdańsku jako syn rosyjskiego gubernatora Parnawy. W 1740 wstąpił do armii rosyjskiej. W 1747 został ministrem pełnomocnym w Kopenhadze, skąd po kilku miesiącach został przeniesiony do Sztokholmu, gdzie przez następne 12 lat (1747–1759) kierował nieformalnie partią antyfrancuską (tzw „partia czapek”) w Riksdagu. Po upadku jej wpływów, odwołany.

W 1760 został ochmistrzem dworu carewicza Pawła. W 1762 poparł przewrót pałacowy Katarzyny II. Jako nieformalny kierownik polityki rosyjskiej był twórcą tzw. Systemu Północnego, aliansu: Rosji, Prus, Rzeczypospolitej, Szwecji i Wielkiej Brytanii przeciwko koalicji państw Burbonów i Habsburgów (Francja, Hiszpania, Austria). Był zwolennikiem utrzymania rosyjskiego protektoratu w Polsce i przeciwnikiem jej rozbioru. Zawiązanie konfederacji barskiej i wybuch wojny rosyjsko-tureckiej, zakończone I rozbiorem Polski przyczyniły się do upadku jego koncepcji politycznych i utraty wpływów na dworze Katarzyny II.

Jego bratankiem był Nikita Pietrowicz Panin (1770–1837).

Przypisy edytuj

  1. Ludwik Hass, Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, 1982, s. 139.