Nocek Natterera

Nocek Natterera
	Myotis nattereri
	(Kuhl, 1817)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	nocki
Rodzaj	nocek
Podrodzaj	Myotis
(bez rangi)	grupa gatunkowa myotis
Gatunek	nocek Natterera
Synonimy
	Vespertilio nattereri Kuhl, 1817; Vespertilio natererea: S.D.W., 1836; Isotus nattereri var. typus Koch, 1865; Isotus nattereri var. spelaeus Koch, 1865;
	Vespertilio nattereri Kuhl, 1817; Vespertilio natererea: S.D.W., 1836; Isotus nattereri var. typus Koch, 1865; Isotus nattereri var. spelaeus Koch, 1865;
Podgatunki
	M. n. nattereri (Kuhl, 1817); M. n. hoveli D.L. Harrison, 1964; M. n. tschuliensis Kuzyakin, 1935;
	M. n. nattereri (Kuhl, 1817); M. n. hoveli D.L. Harrison, 1964; M. n. tschuliensis Kuzyakin, 1935;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Myotis nattereri w starszym, szerszym ujęciu systematycznym
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nocek Natterera^[8] (Myotis nattereri) – gatunek ssaka z podrodziny nocków (Myotinae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1817 roku niemiecki przyrodnik Heinrich Kuhl, nadając mu nazwę Vespertilio nattereri^[2]. Holotyp pochodził z Hanau, z Hesji, w Niemczech^[9].

Nocek Natterera należy do podrodzaju Myotis i grupy gatunkowej myotis^[10]. M. nattereri i M. crypticus tworzą grupę siostrzaną^[10]. Taksonomia zespołów gatunków nattereri jest obecnie bardzo zawiła; cztery gatunki kryptyczne są obecnie uznawane za odrębne taksony (M. nattereri, M. crypticus, M. escalerai i M. zenatius) na podstawie danych morfometrycznych i genetycznych^[10]. Taksony hoveli i tschuliensis są traktowane jako podgatunki oczekujące na dalsze analizy, które mogą potwierdzić ich status gatunkowy^[10]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki^[10]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
M. n. hoveli	Myotis nattereri hoveli	D.L. Harrison, 1964	Aqua Bella, niedaleko Jerozolimy, Izrael^[5].
M. n. tschuliensis	Myotis nattereri tschuliensis	Kuzyakin, 1935	Czuli, góry Kopet-dag, Turkmenistan^[11].

Etymologia edytuj

Myotis: gr. μυς mus, μυός muos „mysz”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[12].
nattereri: dr Johann Natterer (1787–1843), austriacki zoolog, kolekcjoner, zamieszkały w Brazylii w latach 1817–1835^[13].
hoveli: Haim Hovel, izraelski biolog^[5].
tschuliensis: Czuli, góry Kopet-dag, Turkmenistan^[11]

Zasięg występowania edytuj

Nocek Natterera występuje w Eurazji, zamieszkując w zależności od podgatunku^[10]:

M. nattereri nattereri – północna, środkowa i wschodnia Europa do 60°N i zachodnia Turcja.
M. nattereri hoveli – południowo-środkowa Turcja, zachodnia Syria, Liban, Izrael i zachodnia Jordania.
M. nattereri tschuliensis – Półwysep Krymski na południe do Kaukazu.

Wyizolowane populacje z zachodniej Rosji, Krety, Cypru i Iraku, Iranu i Turkmenistanu nie są obecnie przypisane do żadnego z podgatunków^[10].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 43–48 mm, długość ogona 38–47 mm, długość ucha 15,4–17,5 mm, długość tylnej stopy 7,1–9,3 mm, długość przedramienia 38,5–41,2 mm; rozpiętość skrzydeł 245–300 mm; masa ciała 7–10 g^[14]. Gatunek średnich rozmiarów. Futerko na grzbiecie brązowe, zaś na brzuchu białe. Ucho jasne i długie, do połowy długości równomiernie wąskie, w górnej części zaokrąglone, wywinięte do wewnątrz. Skrzydła dosyć szerokie. Koziołek nożowaty, sięga ⅔ długości ucha. Błona skrzydła dochodzi do nasady palców stopy. Ostroga sięga do połowy odległości między piętą a ogonem. Brak płatka za ostrogą. Brzeg błony ogonowej między końcem ostrogi a ogonem jest zgrubiały oraz porośnięty dwoma rzędami sztywnych, haczykowato zagiętych włosów. Wzór zębowy: I ${\tfrac {2}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {3}{3}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 38^[14]. Kariotyp wynosi 2n = 44 i FNa = 52 (Niemcy)^[14].

Środowisko i tryb życia edytuj

Jego letnimi kryjówkami są dziuple oraz skrzynki lęgowe dla ptaków i nietoperzy, chociaż kilkakrotnie obserwowano je w szczelinach budynków. Samice tworzą kolonie rozrodcze liczące zwykle poniżej 40 osobników. Poluje latając w pobliżu koron drzew lub krzewów. Ofiary chwyta w locie lub zbiera z powierzchni roślin, dlatego obok owadów latających nocą chwyta także pająki i inne nielotne bezkręgowce, jak również śpiące na liściach owady dzienne, zwłaszcza duże muchówki. Zimuje w wilgotnych, umiarkowanie ciepłych podziemiach - jaskiniach, fortyfikacjach, starych kopalniach, piwnicach i studniach. Maksymalna długość życia nocka Natterera wynosi 23 lata i 5 miesięcy.

Ochrona i zagrożenia edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern „najmniejszej troski”)^[7].

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie^[15].

Zbyt częste opryskiwanie sadów środkami zwalczającymi szkodniki coraz bardziej pozbawia je pokarmu. Zjadając owady, które miały kontakt z trucizną, nocki same ulegają zatruciu^[16].

Zobacz też edytuj

ssaki Polski

Uwagi edytuj

↑ Nieuzasadniona poprawka Vespertilio nattereri Kuhl, 1817.

Przypisy edytuj

↑ Myotis nattereri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b H. Kuhl. Die deutschen Fledermäuse. „Annalen der Wetterauischen Gesellschaft für die gesammte Naturkunde”. 4 (1), s. 14, 33, 1818. (niem.).
↑ S.D.W.. The mammals of Britain systematically arranged. „The Analyst”. 4, s. 69, 1836. (ang.).
↑ ^a ^b C. Koch. Das Wesentliche der Chiropteren mit besonderer Beschreibung der in dem Herzog thum Nassau und in den an grän zenden landes theilen vorkommenden Fledermäus. „Verein für Naturkunde im Herzogthum Nassau”. 18, s. 430, 1865. (niem.).
↑ ^a ^b ^c D.L. Harrison. A new subspecies of Natterer’s Bat, Myotis nattereri Kuhl, 1818 (Mammalia: Chiroptera) from Israel. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 29, s. 58, 1964. (ang.).
↑ А.П. Кузякин. Новые данные по систематике игеографическому распространению летучих мышей в СССР. „Бюллетень Московского обществаиспытателей природы”. Отдел биологический. 44 (7–8), s. 434, 1935. (ros.).
↑ ^a ^b S.S. Gazaryan S.S., S.V. Kruskop & L.S.V.K.& L. Godlevska S.V. Kruskop & L.S.V.K.& L., Myotis nattereri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-11-20] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 129. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Myotis nattereri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-08].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 278. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b J.R. Ellerman & T.C.S. Morrison-Scott: Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946. Wyd. 2. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1966, s. 143. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 442, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 289. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ ^a ^b ^c R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 979. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
↑ EwaE. Żuchowska EwaE., Ssaki, wyd. 2, Warszawa: MUZA, 1995, ISBN 83-7079-404-1, OCLC 751420339 [dostęp 2018-09-15] .

Bibliografia edytuj

Konrad Sachanowicz, Mateusz Ciechanowski: Nietoperze Polski. Tomasz Cofta (rysunki). Warszawa: MULTICO, 2005. ISBN 83-7073-401-4.

[3] Nieuzasadniona poprawka Vespertilio nattereri Kuhl, 1817.

[itis-1] Myotis nattereri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[kuhl-2] H. Kuhl. Die deutschen Fledermäuse. „Annalen der Wetterauischen Gesellschaft für die gesammte Naturkunde”. 4 (1), s. 14, 33, 1818. (niem.).

[sdw-4] S.D.W.. The mammals of Britain systematically arranged. „The Analyst”. 4, s. 69, 1836. (ang.).

[koch-5] C. Koch. Das Wesentliche der Chiropteren mit besonderer Beschreibung der in dem Herzog thum Nassau und in den an grän zenden landes theilen vorkommenden Fledermäus. „Verein für Naturkunde im Herzogthum Nassau”. 18, s. 430, 1865. (niem.).

[har-6] D.L. Harrison. A new subspecies of Natterer’s Bat, Myotis nattereri Kuhl, 1818 (Mammalia: Chiroptera) from Israel. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 29, s. 58, 1964. (ang.).

[kaz-7] А.П. Кузякин. Новые данные по систематике игеографическому распространению летучих мышей в СССР. „Бюллетень Московского обществаиспытателей природы”. Отдел биологический. 44 (7–8), s. 434, 1935. (ros.).

[iucn-8] S.S. Gazaryan S.S., S.V. Kruskop & L.S.V.K.& L. Godlevska S.V. Kruskop & L.S.V.K.& L., Myotis nattereri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-2 [dostęp 2023-11-20] (ang.).

[miiz-9] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 129. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Myotis nattereri. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-08].

[icmw-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 278. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[ell&mor-12] J.R. Ellerman & T.C.S. Morrison-Scott: Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946. Wyd. 2. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1966, s. 143. (ang.).

[pal-13] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 442, 1904. (ang.).

[edm-14] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 289. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[hmw-15] R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 979. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[16] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[17] EwaE. Żuchowska EwaE., Ssaki, wyd. 2, Warszawa: MUZA, 1995, ISBN 83-7079-404-1, OCLC 751420339 [dostęp 2018-09-15] .

[8]

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]