Nowa Ruda (gmina wiejska)
Nowa Ruda – gmina wiejska w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, położona w Sudetach Środkowych u podnóża Gór Sowich i na zboczach Włodzickich Wzgórz w dolinach Włodzicy i jej dopływu – Woliborki.
| gmina wiejska | |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| Powiat | |||||||
| Data powstania |
1976 | ||||||
| TERC |
0208112 | ||||||
| Siedziba | |||||||
| Wójt |
Adrianna Mierzejewska | ||||||
| Powierzchnia (2016) |
139,66 km² | ||||||
| Populacja (31.12.2021) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość |
81,1 os./km² | ||||||
| Nr kierunkowy |
74 | ||||||
| Tablice rejestracyjne |
DKL | ||||||
Adres urzędu: ul. Niepodległości 257-400 Nowa Ruda | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
 50°35′N 16°30′E/50,579167 16,501389
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||||
_location_map.png)
Według danych z 30 czerwca 2020 roku gminę zamieszkiwało 11 478 osób[2].
Historia
edytujZaczęło się od gminy Przygórze, którą utworzono w sierpniu 1945 roku. Składała się ze wsi, które dziś terytorialnie obejmują: Przygórze, Wolibórz, Dzikowiec i Nowa Wieś Kłodzka. W październiku tego samego roku powiększyła się jeszcze o wsie, które dziś obejmują Bieganów, Włodowice i Drogosław. W roku 1954 powołano gromady w miejsce gminy. Gromady zlikwidowano w 1972, a w ich miejsce utworzono gminę, której obszar zmieniono już rok później. W 1973 obejmował on wsie należące do gromady Nowa Ruda: Bieganów, Krajanów, Sokolicę, Włodowice, Dzikowiec, Nową Wieś Kłodzką, Wolibórz (z wyjątkiem Tłumaczowa i Ścinawki Górnej), wsie z gromady Ludwikowice: Bartnica, Dworki, Ludwikowice Kłodzkie, Sokolec, Świerki i wsie gromady Jugów: Jugów, Przygórze. Po zlikwidowaniu w 1976 roku gminy Bożków, wsie Bożków i Czerwieńczyce dołączyły do gminy Nowa Ruda. W tym kształcie gmina funkcjonuje do dziś. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie wałbrzyskim[3].
Położenie
edytujObecnie gmina Nowa Ruda położona jest w województwie dolnośląskim, powiecie kłodzkim. Geograficznie należy do Sudetów Środkowych, u podnóża Gór Sowich i na obszarze Wzgórz Włodzickich, w dolinie rzeki Włodzicy i jej dopływów.
Podział administracyjny
edytujDo Gminy Nowa Ruda należy 17 wsi sołeckich: Bartnica, Bieganów, Bożków, Czerwieńczyce, Dworki, Dzikowiec, Jugów, osada Koszyn, Krajanów, Ludwikowice Kłodzkie, Nowa Wieś Kłodzka, Przygórze, Sokolec, Sokolica, Świerki, Włodowice i Wolibórz[4].
Siedziba gminy znajduje się na terenie Nowej Rudy, która nie należy do gminy wiejskiej Nowa Ruda.
Sąsiednie gminy
edytujBielawa, Dzierżoniów (gmina wiejska), Głuszyca, Kłodzko (gmina wiejska), Nowa Ruda (gmina miejska), Pieszyce, Radków, Stoszowice, Walim. Gmina graniczy z Republiką Czeską.
Struktura powierzchni
edytujWedług danych z 2016[5] gmina Nowa Ruda ma obszar 139,67 km², w tym:
- użytki rolne: 50%
- użytki leśne: 41%
Gmina stanowi 8,5% powierzchni powiatu.
Demografia
edytujWedług danych z 2016[5] gminę zamieszkiwały 11 814 osoby. Gminę zamieszkuje 7,3% ludności powiatu[6].
| Wyszczególnienie | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Populacja | 11814 | 100 | 5947 | 50,3 | 5867 | 49,7 |
Polityka i administracja
edytujWładze gminy
edytujWsie otaczające Nową Rudę tworzą osobną gminę, posiadającą status gminy wiejskiej. Mieszkańcy gminy wybierają 15 radnych do rady gminy w wyborach co 5 lat, w ośmiu okręgach wyborczych[7]. Organem wykonawczym władz jest wójt. Siedzibą władz gminy jest dawna willa, znajdująca się przy ulicy Niepodległości 1[8].
Wójtowie Nowej Rudy (od 1990)[9]:
- 1990–2006 Bogusław Rogiński
- 2006–2014 Sławomir Karwowski
- od 2014 Adrianna Mierzejewska
Mieszkańcy gminy Nowa Ruda wybierają parlamentarzystów do Sejmu z okręgu wyborczego Wałbrzych, a do Senatu z okręgu wyborczego dzierżoniowsko-kłodzko-ząbkowickiego, zaś posłów do Parlamentu Europejskiego z dolnośląsko-opolskiego okręgu wyborczego z siedzibą we Wrocławiu[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Stan, ruch naturalny i wędrówkowy ludności w roku według podziału administracyjnego, stan w dniu 31.12.2021, Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-09-03] (pol.).
- ↑ GUS, Tabl. 11. Ludność według województw, powiatów, gmin oraz płci w województwie dolnośląskim w 2020 r., 30 czerwca 2020.
- ↑ Tadeusz Bieda, Wśród malowniczych wzgórz na Włodzicą. Zarys dziejów miejscowości gminy Nowa Ruda, Nowa Ruda: Wydawnictwo „Maria”, 2007, ISBN 978-83-60478-20-2, OCLC 316547677.
- ↑ Uchwała Nr 388/LIII/18 Rady Gminy Nowa Ruda z dnia 27 września 2018 roku w sprawie Statutu Gminy Nowa Ruda. [w:] Statut Gminy Nowa Ruda, § 4. 2 [on-line]. DUW we Wrocławiu, 11 października 2018. s. 1. [dostęp 2019-10-18]. (pol.).
- ↑ a b Bank Danych Lokalnych [online], bdl.stat.gov.pl [dostęp 2018-01-24].
- ↑ Gmina Nowa Ruda w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-01-24], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Informacje dotyczące liczby radnych i okręgów wyborczych na stronie PKW [on-line] [dostęp 2011-11-19].
- ↑ Informacje adresowe Urzędu Gminy na stronie BIP gminy Nowa Ruda [on-line] [dostęp 2011-11-20].
- ↑ Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J. Laski i M. Kowalcze, t. 1–4, Kłodzko 2009-2011.
- ↑ Informacje PKW, stan na 2011 rok.
- ↑ Gmina Nowa Ruda. Gminy Partnerskie. [online], gmina.nowaruda.pl [dostęp 2021-05-08].