Nowa Synagoga w Berlinie

synagoga (Berlin, Niemcy)

Nowa Synagoga w Berlinie (niem. Neue Synagoge Berlin[4]) – synagoga znajdująca się w Berlinie, stolicy Niemiec w dzielnicy Spandauer Vorstadt[5], przy Oranienburger Straße[4]. Jest główną synagogą berlińskiej gminy żydowskiej.

Nowa Synagoga w Berlinie
Neue Synagoge in Berlin
Ilustracja
Fasada synagogi (2005)
Państwo

 Niemcy

Miejscowość

Berlin

Adres

Oranienburger Straße 29–31[1]

Budulec

murowana

Architekt

Eduard Knoblauch i August Stüler

Data budowy

1859–1866

Data likwidacji

9/10 listopada 1938

Data zburzenia

1943[2]

Data odbudowy

1988–1995[3]

Położenie na mapie Berlina
Mapa konturowa Berlina, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nowa Synagoga w Berlinie”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Nowa Synagoga w Berlinie”
52,52472°N 13,39444°E/52,524722 13,394444
Strona internetowa

Historia edytuj

Synagoga została zbudowana w latach 1859–1866[4] według projektu Eduarda Knoblaucha[4] i Friedricha Augusta Stülera. Była to wówczas największa synagoga w Niemczech[4]. Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku bojówki hitlerowskie spaliły synagogę, ale jej solidna konstrukcja się nie zawaliła[4]. W zrujnowanym budynku świątyni nabożeństwa odbywały się do końca marca 1940 roku[6][7].

Po zakończeniu II wojny światowej synagoga stała jako opuszczona ruina w historycznym centrum ówczesnego Berlina Wschodniego. Dopiero na przełomie lat 80. i 90. zainteresowano się budynkiem synagogi, który w bardzo szybkim tempie odrestaurowano. 5 września 1991 roku (125 lat po pierwotnym poświęceniu świątyni) ukończono odrestaurowywanie budynku[7]. 7 maja 1995 roku synagoga została ponownie konsekrowana przez społeczność żydowską jako Centrum Judaicum[6][7].

Obecnie synagoga służy wiernym oraz jest siedzibą Stiftung Neue Synagoge Berlin – Centrum Judaicum[8], fundacji zajmującej się ochroną dziedzictwa kultury żydowskiej w Niemczech i jej pogłębianiem[9].

Przypisy edytuj

  1. Synagoge Oranienburger Straße | Kontakt und Impressum. or-synagoge.de. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (niem.).
  2. Neue Synagoge - Berlin.de. berlin.de. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (niem.).
  3. Neue Synagoge Berlin | Referenzen | Architekturbüro Leisering Berlin. leisering-berlin.de. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (niem.).
  4. a b c d e f Muzeum – Centrum Judaicum – Museumsportal Berlin. museumsportal-berlin.de. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-17)].
  5. Neue Synagoge - Berlin Lexikon. luise-berlin.de, 2009-10-07. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (niem.).
  6. a b Chronology of the history of the New Synagogue « Stiftung Neue Synagoge – Centrum Judaicum. centrumjudaicum.de. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (ang.).
  7. a b c Gerhard Baader, Aharon Risto Tähtinen, Miriam Rosengarten: Oranienburger Straße - Jewish Community of Berlin. jg-berlin.org. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (ang.).
  8. Kontakt « Stiftung Neue Synagoge Berlin – Centrum Judaicum. centrumjudaicum.de. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (niem.).
  9. The foundation « Stiftung Neue Synagoge – Centrum Judaicum. centrumjudaicum.de. [dostęp 2018-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (ang. • niem.).