Nowa Wieś Narodowa

Nowa Wieś Narodowa
	; Plac Nowowiejski
Państwo	Polska
Miasto	Kraków
Dzielnica	V Krowodrza
Poprzednia nazwa	Dzielnica XV Nowa Wieś
	Położenie na mapie Krakowa Nowa Wieś Narodowa
	Położenie na mapie Polski Nowa Wieś Narodowa
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Nowa Wieś Narodowa
	50°04′20,3″N 19°55′26,0″E/50,072300 19,923900
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nowa Wieś Narodowa (niem. Neudorf^[1]) – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy V Krowodrza.

Wieś królewska Nowa Wieś, położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowickim województwa krakowskiego^[2], należała do wielkorządów krakowskich^[3].

Historia edytuj

Około roku 1200 istniała tu wieś, która była częścią Przegrodzia Krakowskiego. Podobnie jak Łobzów stanowiła uposażenie wójtowskie i wraz z nim została skonfiskowana na rzecz króla po buncie wójta Alberta. Następnie w 1367 roku została wyłączona z Łobzowa i lokowana na prawie niemieckim przez króla Kazimierza Wielkiego, dlatego pozostawała pod zarządem wielkorządców krakowskich^[4].

W 1789 roku we wsi mieszkało około 300 osób, które zajmowały się rolnictwem i ogrodnictwem. We wsi było 71 domów. Zgodnie z ustawą o miastach, która została uchwalona przez Sejm Czteroletni w 1771 roku Nową Wieś włączono do Cyrkułu III Garbarskiego. Na mocy uchwał Sejmu grodzieńskiego została odłączona od miasta. W 1838 roku została przyłączona do Cyrkułu II. W 1853 roku powtórnie ją wyłączono^[4].

Częścią Łobzowa Nowa Wieś została w XX wieku, w 1910 roku jako XV dzielnica katastralna^[5].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 roku w 146 budynkach w Krakowie na obszarze 92 hektarów mieszkały 2373 osoby, z czego 2271 (95,7%) było katolikami, 92 (3,9%) wyznawcami judaizmu, 3 (0,1%) grekokatolikami, a 7 (0,3%) innej religii lub wyznania, 2220 (93,6%) było polsko-, a 11 (0,5%) niemieckojęzycznymi^[6].

W latach 1892–1894 księża misjonarze zbudowali w Nowej Wsi gmach Małego Seminarium Duchownego oraz kościół pw. Najświętszej Maryi Panny z Lourdes^[7].

Część Krakowa edytuj

Po przyłączeniu do Krakowa na terenie dawnej wsi, na ulicy Galla powstało 5 kamienic, liczne wille przy alei Grottgera, kamienice i domy, a od okupacji zabudowa blokowa.

W 1913 roku bp Adam Stefan Sapieha przy kościele NMP z Lourdes utworzył parafię pod tym samym wezwaniem. W 1929 roku wybudowano przy kościele szpital sióstr miłosierdzia^[8].

W latach 1933–1938 zbudowano kościół św. Szczepana. W trakcie II wojny światowej powstała na jej terenie dzielnica niemiecka „nur für Deutsche” – „tylko dla Niemców”. W przeciwieństwie do warszawskiej dzielnicy niemieckiej w Krakowie okupanci nigdy nie zakończyli pełnego wysiedlenia Polaków. Do 1945 roku na terenie dzielnicy powstało kilkadziesiąt budynków w okolicach początku i środkowej części ulicy Królewskiej (w czasie okupacji niemieckiej noszącej nazwę Reichstraße) zaprojektowanych zgodnie z zasadą Licht und Luft (światło i powietrze). Kolejne zostały porzucone na etapie fundamentów wykorzystanych w czasie PRL^[9]. Po II wojnie światowej powstaje także zabudowa o charakterze przemysłowym (wieżowiec Biprostalu) i handlowym. Wokół nich istniały tylko pola uprawne. W 1973 roku stała się częścią Dzielnicy Krowodrza. Od 1991 roku Nowa Wieś znajduje się w Dzielnicy V Łobzów, przemianowanej w 2006 na Dzielnicę V Krowodrza^[10]^[11].