Nowe Miasto (Toruń)

Nowe Miasto w Toruniu^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
	; Fragment Nowego Miasta
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, IV
Numer ref.	835
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1997; na 21. sesji
	Położenie na mapie Torunia Stare Miasto
	Położenie na mapie Polski Stare Miasto
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Stare Miasto
	53°00′41,112″N 18°36′41,903″E/53,011420 18,611640
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Nowe Miasto w Toruniu – najmłodsza część Zespołu Staromiejskiego w Toruniu.

Toruń Nowe Miasto uzyskał lokację miejską w 1264 roku, zdegradowany około 1454 roku^[1].

Historia wpisów Edytuj

Logo	Nazwa	Data wpisu	Źródło
	Rejestr zabytków	29 grudnia 1952	^[2]
	Pomnik historii	16 września 1994	^[3]
	Lista światowego dziedzictwa UNESCO	4 grudnia 1997	^[4]

Historia Edytuj

Nowe Miasto zostało lokowane 13 sierpnia 1264. Rozplanowano je na wschód od Starego Miasta, w przeciwieństwie do niego nie miało bezpośredniego dostępu do Wisły. Bloki zabudowy są tutaj bardziej regularne, z ulicami o przebiegu ukośnym względem głównych stron świata. Centrum stanowi rynek, na którym w XIV w. powstał murowany ratusz. W części północno-zachodniej znajduje się teren klasztoru dominikanów, lokowanych tutaj w 1263, z pozostałościami zabudowań klasztornych i kościoła św. Mikołaja. W bloku narożnym na wschód od rynku stoi dawny nowomiejski kościół farny św. Jakuba, który zaczęto budować w 1309. Od razu po lokacji przystąpiono do wznoszenia murów miejskich, w których obwodzie znalazły się 3 bramy: św. Jakuba, św. Katarzyny i Prosta. Stare i Nowe miasto były rozdzielone murami i fosą, nad którą prowadziły dwa mosty zakończone bramami (Paulińską i Kotlarską). Nowe Miasto było uboższe od Starego, a jego mieszkańcami byli głównie rzemieślnicy.

Herb Nowego Miasta przedstawiał umieszczoną na belkowanej wieży strażnicę, po której dwóch stronach znajdowały się symetrycznie godła zakonne (tarcze krzyżackie), nad którymi widniały dwie gwiazdy; trzecia natomiast znajdowała się między podporami wieży^[5].

Zabytki Edytuj

Wybrane zabytki na terenie Nowego Miasta^[6]:

średniowieczny układ urbanistyczny, z prostokątną siatką ulic i kwadratowym Rynkiem Nowomiejskim
kościół św. Jakuba
teren dawnego klasztoru dominikanów i kościoła św. Mikołaja
fragmenty murów miejskich (wzdłuż ul. Międzymurze i przy terenie klasztoru dominikanów, krótki odcinek na tyłach kamienicy przy ul. Wola Zamkowa)
kamienice:
- gotyckie przy ul. Małe Garbary 6, Wielkie Garbary 7, Sukienniczej 26, Królowej Jadwigi 9 (przebudowana w XIX w., z zachowanym układem wnętrza i gotyckimi malowidłami), Apteka Pod Lwem (pierwotnie gotycka kamienica, przebudowana w XIX w.)
- renesansowe przy ul. Małe Garbary 7, Rynku Nowomiejskim 23, Królowej Jadwigi 3
- barokowe przy Rynku Nowomiejskim 5 i 17
- klasycystyczna przy ul. Prostej 5
- zespół historyzujących kamienic przy ul. św. Katarzyny 4, 6, 8 i 10
dawny zbór ewangelicki, zbudowany na pocz. XIX w. na miejscu ratusza
neorenesansowa siedziba Towarzystwa Naukowego w Toruniu z 1881
neogotycki budynek dawnego gimnazjum (obecnie I Liceum Ogólnokształcące) przy ul. Zaułek Prosowy
kamienice secesyjne przy ul. Wielkie Garbary 17 i Prostej 10

Turystyczne nagrody i wyróżnienia Edytuj

Toruńska starówka w 2007 roku w plebiscycie „Rzeczpospolitej” została uznana za jeden z siedmiu cudów Polski^[7].
Toruński Rynek i Ratusz Staromiejski zajęły 3. miejsce w plebiscycie czytelników polskiej edycji National Geographic Polska na 30 najpiękniejszych miejsc na świecie^[8].
Toruń znalazł się w gronie 10 najpiękniejszych miejsc w Europie, które warto odwiedzić według Nowojorskiego portal The Huffington Post^[9].