Nowe Miasto (Warszawa)

historyczna dzielnica Warszawy

Nowe Miasto, dawniej miasto Nowa Warszawa[1] – osiedle i obszar MSI[2] w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

Nowe Miasto
Osiedle i obszar MSI Warszawy
Ilustracja
Rynek Nowego Miasta. Na studni widoczny herb Nowego Miasta – kobieta z jednorożcem
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miasto

Warszawa

Dzielnica

Śródmieście

Położenie na mapie dzielnicy
Położenie na mapie
XVII-wieczna pieczęć Nowego Miasta Warszawa z jego herbem: panną i jednorożcem (ze zbiorów AGAD).
Canaletto, Rynek Nowego Miasta, kościół św. Kazimierza (sakramentek)

Miasto Nowa Warszawa zostało założone na początku XV w. na północ od Starej Warszawy. Zostało włączone do zespołu miejskiego Warszawy w 1791.

Historia

edytuj

W XIV wieku ograniczona murami obronnymi Warszawa stała się za ciasna dla wszystkich pragnących się w niej osiedlić. W 1408 książę mazowiecki Janusz I Starszy nadał przywilej Nowej Warszawie wyłączający ją spod jurysdykcji wójta Starej Warszawy[3]. Tym samym uzyskała ona lokację miejską[4]. W 1409 książę Janusz i jego żona Danuta Anna ufundowali kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny jako parafialny[5]. W 1414 Nowa Warszawa uzyskała własny samorząd[6].

Sąsiadujące ze Starą Warszawą miasto było odrębnym administracyjnie i prawnie podmiotem, z rynkiem, ratuszem oraz kościołem parafialnym[7]. Nie posiadało jednak murów obronnych[7]. Podobnie jak Stara Warszawa, Nowa Warszawa powstała na prawie chełmińskim[5]. Jej herb przedstawiał kobietę ze wspiętym na tylne nogi jednorożcem[8].

W 1527, rok po włączeniu Księstwa Mazowieckiego z Warszawą do Korony Królestwa Polskiego, Zygmunt I Stary potwierdził dawny przywilej książąt mazowieckich de non tolerandis Judaeis zakazujący Żydom zamieszkiwanie w Starej i Nowej Warszawie[9].

Zabudowa miasta została w większości zniszczona w czasie potopu szwedzkiego[10].

Nowa Warszawa została włączona do zespołu miejskiego Warszawy w 1791[6].

Większość zabudowy Nowego Miasta została zniszczona podczas II wojny światowej. Odbudowę Nowego Miasta wraz z rynkiem zakończono 1 września 1956[11].

Ważniejsze obiekty

edytuj

Obiekty nieistniejące

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 548. ISBN 83-01-08836-2.
  2. Obszary MSI. Dzielnica Śródmieście. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2020-09-18].
  3. Encyklopedia Warszawy . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 548–549. ISBN 83-01-08836-2.
  4. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 80-81.
  5. a b Jan Stanisław Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 22.
  6. a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 549. ISBN 83-01-08836-2.
  7. a b Dobrosław Kobielski: Vademecum warszawskie. Warszawa: Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”, 1957, s. 25.
  8. Stefan Krzysztof Kuczyński: Herb Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 37.
  9. Jan Stanisław Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 30.
  10. Andrzej Kersten: Warszawa kazimierzowska 1648–1668. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971, s. 97.
  11. Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.

Linki zewnętrzne

edytuj