Nowy Wiec
Nowy Wiec – wieś pogranicza kaszubsko-kociewskiego w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Skarszewy. Prowadzi tędy Szlak Skarszewski – zielony znakowany szlak turystyczny. Dzieje Nowego Wieca sięgają XIII w. i nierozdzielnie łączą się z rodziną Wieckich (nazwisko to na przestrzeni wieków różnie pisano), którego protoplastą był pomorski rycerz Henryk von Vitzen. W zachodniej części wsi znajduje się XIX w. dwór otoczony parkiem, wciąż należący do rodziny Wieckich[4]. Zachował się także budynek dawnej gospody - przed 1939 placówki polskiej straży granicznej. Podczas II wojny światowej w Nowym Wiecu istniał ośrodek szkoleniowy armii niemieckiej. Pozostałością po nim są cztery drewniane budynki mieszkalne z 1940 r., które służyły jako kwatery dowództwa ośrodka. Dwa zostały przerobione, dwa zachowały się w oryginale[5].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
343[2] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
83-421[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GST |
| SIMC |
0171807 |
Położenie na mapie gminy Skarszewy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego  | |
 54°07′30″N 18°21′08″E/54,125000 18,352222[1]
| |
W latach 1920-1939 na północ od miejscowości przebiegała granica polsko-gdańska. Przy granicy wsi ze Szczodrowem, przy rozgałęzieniu drogi na Pruszcz Gdański, zachował się budynek przejścia granicznego[6].
W latach 1945–1975 miejscowość administracyjnie należała do tzw. dużego województwa gdańskiego, a w latach 1975-1998 do tzw. małego województwa gdańskiego.
Miejsce narodzenia błogosławionej Marty Wieckiej, której pomnik odsłonięto we wsi przed jej domem rodzinnym[7] 1 czerwca 2013. Wcześniej, w 2006 zrekonstruowano zniszczoną w czasie wojny figurę św. Jana Nepomucena.
Zbrodnia w Nowym Wiecu edytuj
Miejsce zbrodni dokonanej 22 listopada 1939 roku przez Niemców na 42 lub 43 Polakach[8] (w tym dwóch księżach) a także Niemcach (przeciwnikach hitleryzmu – m.in. księdzu Aeltermannie). Przed rozstrzelaniem ofiary zostały zmuszone do wykopania własnych grobów.
Na cmentarzu spoczywają ciała 64 Polaków zamordowanych przez hitlerowców 19 listopada 1939 r. Zidentyfikowanych zostało jedynie 19 osób[9].
Kult Pogański edytuj
W Nowym Wiecu znaleziono dwugłowy granitowy posążek z połowy X wieku, prawdopodobnie przedstawiający Swarożyca. Istnieje przypuszczenie, że na tych terenach istniał jeden z ośrodków pogaństwa w regionie gdańskim. Posążek znajduje się w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Gdańsku[10].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 90448
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 847 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Nowy Wiec. Dwór Wieckich w Nowym Wiecu
- ↑ Nowy Wiec. Budynki Wehrmachtu z 1940 r.
- ↑ Przedwojenne budynki graniczne na Pomorzu Gdańskim
- ↑ Nowy Wiec. Dom rodzinny bł. s. Marty Wieckiej
- ↑ Kazimierz Leszczyński "Eksterminacja ludności na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy" (wykaz miejscowości z terenów polskich przyłączonych do Rzeszy, w których okupant niemiecki dokonywał eksterminacji ludności, sporządzony na podstawie materiałów Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce). W: Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945. Poznań, Warszawa: Wydawnictwo Zachodnie, 1962, s. 58.
- ↑ Nowy Wiec. Cmentarz ofiar terroru niemieckiego
- ↑ Leon Jan Łuka: Kultura duchowa. W: Edmund Cieślak: Historia Gdańska. T. 1. Wydawnictwo Morskie, s. 67.