Wikipedia

Nowy cmentarz żydowski w Będzinie

cmentarz żydowski 1831 r. - Będzin

Nowy cmentarz żydowski w Będzinie – zabytkowy kirkut w Będzinie położony na północnym zboczu Góry Zamkowej przy ul. Podzamcze.

Nowy cmentarz żydowski w Będzinie
Obiekt zabytkowy nr rej. A/1117/23 z 16 stycznia 2023[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Będzin

Adres

ul. Podzamcze

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

judaizm

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

0,5 ha

Data otwarcia

1831

Położenie na mapie Będzina
Mapa konturowa Będzina, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Nowy cmentarz żydowski w Będzinie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Nowy cmentarz żydowski w Będzinie”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nowy cmentarz żydowski w Będzinie”
Położenie na mapie powiatu będzińskiego
Mapa konturowa powiatu będzińskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Nowy cmentarz żydowski w Będzinie”
Ziemia50°19′40″N 19°07′55″E/50,327778 19,131944
Multimedia w Wikimedia Commons

W Będzinie istniały trzy cmentarze żydowskie, z których przetrwał jedynie kirkut na Górze Zamkowej, zwany nowym cmentarzem żydowskim. Powstał on w 1831[2] w związku z wybuchem w lipcu tegoż roku epidemii cholery w Będzinie, gdy stary kirkut na Zawalu okazał się za mały, by pomieścić wszystkie ciała. Grunt pod cmentarz zakupiono od mieszkańców miasta za 300 guldenów.

Na powierzchni 0,5 ha zachowało się ok. 250 całych macew oraz ok. 550 rozbitych lub mocno uszkodzonych[3]. Najstarszy nagrobek pochodzi z 1831 r. Na macewach zachowały się inskrypcje nagrobne w języku hebrajskim i jidysz. Obecnie teren cmentarza jest zaniedbany, porośnięty przez las. Pośrodku zachowały się także fundamenty ohelu, najprawdopodobniej rabina Barucha Hercygiera (według innej, niepewnej hipotezy rabina Jakuba Natana[4]) oraz pozostałości kamiennego muru ogrodzenia. Macewa Jakuba Natana (z wyrzeźbionym orłem Rzeczypospolitej) znajduje się dzisiaj w Muzeum Zagłębia w Będzinie.

Cmentarz był użytkowany do końca lat 70. XIX w. Podczas II wojny światowej został zdewastowany przez Niemców. Na teren cmentarza prowadzi odbudowana brama.

  • Odbudowana brama wejściowa
    Odbudowana brama wejściowa
  • Zachowane macewy
    Zachowane macewy

Przypisy edytuj

  1. ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 24 lutego 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-02-26]
  2. ↑ Burchard podaje datę powstania cmentarza jako XIX w.
  3. ↑ Burchard podaje liczbę zachowanych nagrobków jako około 300.
  4. ↑ Zob. serwis kirkuty.xip.pl.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nowy_cmentarz_żydowski_w_Będzinie&oldid=70030753”