Ołownicowate

	Ołownicowate
	Ołownicowate
	; Plumbago europaea
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Rząd	goździkowce
Rodzina	ołownicowate
	Nazwa systematyczna
	Plumbaginaceae Juss.; Gen. Pl.: 92. 4 Aug 1789
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ołownicowate, zawciągowate (Plumbaginaceae Juss.) – rodzina roślin okrytonasiennych z grupy dwuliściennych właściwych. Należy do niej 27 rodzajów i ponad 800 gatunków, w tym setki drobnych gatunków pochodzenia mieszańcowego w tym też apomiktów. Są szeroko rozprzestrzenione na kuli ziemskiej, szczególnie licznie występują w obszarze śródziemnomorskim. Spotykane są także na terenach okołobiegunowych^[2]. Większość przedstawicieli występuje na siedliskach suchych lub zasolonych. Do rodzimej flory Polski należy tylko zawciąg pospolity (Armeria maritima), poza tym uprawiane są rośliny z rodzaju zatrwian (Limonium) i ołownica (Plumbago)^[2].

Zatrwian wrębny

MorfologiaEdytuj

Rośliny z tej rodziny to zarówno rośliny jednoroczne, byliny, jak i krzewy oraz liany. Liście ułożone są skrętolegle, często w rozecie przyziemnej. Są pojedyncze i całobrzegie, czasem uszkowate u nasady, ale bez przylistków. Promieniste i obupłciowe kwiaty zebrane są w wierzchotki i skrętki, skupione dodatkowo w główki (Armeria), kłosy (Acantholimon), grona i wiechy (Limonium). Przysadki są łuskowate i czasem tworzą okrywę. Kielich z 5 zrosłych działek ma kształt rurki, często suchobłoniastej i barwnej. Płatki korony, także w liczbie 5, są wolne, połączone u nasady lub tworzą długą rurkę. Pręciki w liczbie 5. Jednokomorowa zalążnia górna powstaje z 5 owocolistków i tyle też jest szyjek słupka. Owocem jest zwykle jednonasienny, niepękający orzeszek otulony w trwałym kielichu, rzadziej niełupka i torebka^[3].

SystematykaEdytuj

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla rdestowatych, blisko spokrewniona także z tamaryszkowatymi i pomorzlinowatymi w obrębie kladu polygonids w rzędzie goździkowców:

Pozycja systematyczna w kladzie polygonids w obrębie rzędu goździkowców według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

polygonids

Droseraceae – rosiczkowate

Nepenthaceae – dzbanecznikowate

Drosophyllaceae – rosolistnikowate

	Ancistrocladaceae

	Dioncophyllaceae

	Frankeniaceae – pomorzlinowate

	Tamaricaceae – tamaryszkowate

	Plumbaginaceae – ołownicowate

	Polygonaceae – rdestowate

Pozycja według systemu Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Plumbaginanae Takht. ex Reveal, rząd ołownicowce (Plumbaginales Lindl.), rodzina ołownicowate (Plumbaginaceae Juss.)^[4].

Podział rodziny^[1]^[5]^[6]

podrodzina Plumbaginoideae Burnett – 4 rodzaje z Azji wschodniej i Afryki:
- Ceratostigma Bunge – zawciągowiec
- Dyerophytum Kuntze
- Plumbagella Spach
- Plumbago L. – ołownica
podrodzina Staticoideae Kosteletzky
- plemię Aegialitideae Peng
  - Aegialitis Br. – rośnie w namorzynach Azji południowo-wschodniej i Australii
- plemię Staticeae Bartling – ponad 20 rodzajów z Europy, Azji, Afryki, Australii i Ameryki Południowej:
  - Acantholimon Boiss. – akantolimon
  - Armeria Willd. – zawciąg
  - Bamiania Lincz.
  - Bukiniczia Lincz.
  - Cephalorhizum Popov & Korovin
  - Ceratolimon M. B. Crespo & Lledó
  - Chaetolimon (Bunge) Lincz.
  - Dictyolimon Rech.f.
  - Eremolimon Lincz.
  - Ghaznianthus Lincz.
  - Gladiolimon Mobayen
  - Goniolimon Boiss.
  - Ikonnikovia Lincz.
  - Limoniastrum Fabr.
  - Limoniopsis Lincz.
  - Limonium Mill. – zatrwian
  - Muellerolimon Lincz.
  - Myriolimon Lledó et al.
  - Neogontscharovia Lincz.
  - Popoviolimon Lincz.
  - Psylliostachys (Jaub. & Spach) Nevski
  - Saharanthus M. B. Crespo & Lledó
  - Vassilczenkoa Lincz.

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2017-08-18].
↑ ^a ^b Ołownicowate (pol.). Ogród Botaniczny we Wrocławiu. [dostęp 2011-05-29].
↑ Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 258-259. ISBN 1-55407-206-9.
↑ Crescent Bloom: Plumbaginaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-08-26].
↑ Royal Botanic Gardens Kew: List of genera in family PLUMBAGINACEAE (ang.). Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2009-08-26].
↑ Family: Plumbaginaceae. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-12-06].

[apweb-1] Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2017-08-18].

[obw-2] Ołownicowate (pol.). Ogród Botaniczny we Wrocławiu. [dostęp 2011-05-29].

[heywood-3] Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 258-259. ISBN 1-55407-206-9.

[4] Crescent Bloom: Plumbaginaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-08-26].

[5] Royal Botanic Gardens Kew: List of genera in family PLUMBAGINACEAE (ang.). Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2009-08-26].

[6] Family: Plumbaginaceae. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-12-06].

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]