Obrostka murówka
Obrostka murówka, tynkarka (Megachile parietina[2]) – gatunek owada z rodziny miesierkowatych (Megachilidae). W Polsce prawdopodobnie wyginął.
| Megachile parietina[1] | |||
| (Geoffroy, 1785)[2] | |||
 Obrostka murówka (samiec) na kwiecie. | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
obrostka murówka | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
- Zasięg występowania:
Gatunek występuje na obszarze przyśródziemnomorskim oraz w południowo-zachodniej i centralnej Azji. W północnej części Europy gatunek znany z Węgier i Niemiec Środkowych (południowe doliny gór Harz i w Saksonii).
- W Polsce
W latach 50. XX wieku występował na dwóch stanowiskach w okolicach Ząbkowic Śląskich: jedno w rezerwacie przyrody Skałki Stoleckie na południowych stokach Góry Wapiennej, drugie w starym kamieniołomie na północ od Stolca.
- Stanowiska lęgowe:
W Polsce stwierdzona w nieczynnych kamieniołomach[4].
- Wygląd
Pszczoła o barwie czarnej.
- Opis
Gatunek pontyjsko-medyterranejski, kserotermofilny gnieżdżący się w ściankach skalnych. Loty owadów dorosłych trwają od połowy kwietnia do połowy czerwca. Samice zbierają nektar i pyłek w najbliższym otoczeniu z kwiatów roślin. Pyłek samice pszczół miesiarkowatych zbierają i przenoszą na sztywnych i skierowanych ku tyłowi włoskach, znajdujących się na brzusznej stronie odwłoka, są to szczoteczki zbierające, a pszczoły tego gatunku nazywane są brzuchozbieraczkami. Spotykane są na roślinach motylkowych i złożonych.
- Rozmnażanie
Jaja składane są pojedynczo w komórkach, które napełnione pokarmem są zasklepiane. Zasklepianie komórek trwa mniej więcej od połowy maja do końca czerwca. Stadium jaja nie przekracza dwóch tygodni. Larwy przepoczwarzają się w lipcu i sierpniu. Owady dorosłe pozostają w komórkach od końca lata do wiosny. Generacja obrostki murówki jest dwuletnia.
- Rośliny żywicielskie:
dąbrówka kosmata, komonica zwyczajna, żmijowiec zwyczajny, koniczyna.
- Wrogowie
Pasożytnicze błonkówki, muchówka (Anthrax anthrax)
- Środowisko:
Gatunek zasiedla nieczynne kamieniołomy. Gniazda lepi na twardym podłożu skalnym, na murach lub otoczakach z zaprawy wykonanej z drobnego materiału skalnego zlepianego śliną.
- Ochrona
Gatunek nie podlega ochronie gatunkowej w Polsce[4]. Chronione jest stanowisko, na którym występowała (na terenie rezerwatu przyrody).
- Uwaga
Od lat 80. XX wieku w Polsce nie spotkano obrostki murówki, gatunek uznano za prawdopodobnie zanikły na terenie kraju[4] (kategoria EX? PCzKZ). Za przyczynę wyginięcia uważa się m.in. świadome niszczenie stanowisk i nadmierny odłów przez przyrodników amatorów[5].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Megachile parietina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Megachile parietina, biolib.cz (ang.) [dostęp 2020-03-15]
- ↑ A. Dewulf, C. Praz, Megachile parietina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-03-15] (ang.).
- ↑ a b c Józef Banaszak: Chalicodoma parietina. [w:] Polska Czerwona Księga Zwierząt - Bezkręgowce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2011-06-18]. (pol.).
- ↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.
Bibliografia edytuj
- Józef Banaszak: Chalicodoma parietina. [w:] Polska Czerwona Księga Zwierząt - Bezkręgowce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2011-06-18]. (pol.).