Obwód zakarpacki

obwód w zachodniej części Ukrainy

Obwód zakarpacki (ukr. Закарпатська область) – jeden z 24 obwodów Ukrainy. Leży w zachodniej części Ukrainy, na obszarze historycznego Zakarpacia. Graniczy z Polską, Słowacją, Węgrami i Rumunią. Stolicą obwodu jest Użhorod. Obwód został utworzony 22 stycznia 1946 roku.

Obwód zakarpacki
Закарпатська область
Obwód
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Siedziba

Użhorod

Kod ISO 3166-2

UA-21

Przewodniczący ODA

Viktor Mykyta

Przewodniczący Rady Obwodowej

Wołodymyr Chubirko

Powierzchnia

12 777 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności


1 250 129[1]

• gęstość

97,8 os./km²

Tablice rejestracyjne

AO; KO

Szczegółowy podział administracyjny
Plan obwodu zakarpackiego
Liczba rejonów

6

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Strona internetowa

Obwód zakarpacki graniczy od północy z polskim województwem podkarpackim oraz z obwodami lwowskim i iwanofrankowskim, od południa – z rumuńskimi okręgami Marmarosz i Satu Mare, od południowego zachodu – z węgierskim komitatem Szabolcs-Szatmár-Bereg, od zachodu – ze słowackimi krajami preszowskim i koszyckim (historyczny region Zemplín). Jest jedynym obwodem Ukrainy który graniczy bezpośrednio z czterema państwami.

Gospodarka edytuj

W obwodzie rozwinął się przemysł drzewno-papierniczy, spożywczy oraz lekki[2].

W regionie wydobywa się węgiel brunatny oraz sól kamienną[2].

W obwodzie zakarpackim uprawia się zboże, tytoń, drzewa owocowe, winorośl oraz hoduje się bydło, trzodę chlewną, owce[2].

Historia edytuj

Obwód zakarpacki został utworzony 22 stycznia 1946 r. dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR[3]. Jak nazwa wskazuje, jest jedyną częścią Ukrainy leżącą po południowej stronie Karpat. Dzisiejszy obwód zakarpacki zajmuje ziemie historycznej Rusi Zakarpackiej, Marmaroszu oraz dwa skrawki historycznie należące wcześniej do Czechosłowacji – pas przy granicy ze Słowacją i z Polską na zachód i północny zachód od doliny Użu oraz pas przy granicy ze Słowacją i z Węgrami, na południe od Użhorodu, z miastem Czop.

Obszar dzisiejszego obwodu włączono do ZSRR w 1945, przedtem należał do Węgier (1938/1939–1945), Czechosłowacji (1918–1939) i Austro-Węgier (do 1918). Za panowania węgierskiego obszar dzisiejszego obwodu należał do komitatów Ung, Bereg, Ugocsa i Máramaros. Dzisiejsza północna granica obwodu do 1945 stanowiła granicę państwową: Polski i Węgier (1938–1939), Polski i Czechosłowacji (1918–1939), austriackiej Galicji i Węgier (1867–1918), a przed 1772 – Rzeczypospolitej Obojga Narodów (województwa ruskiego) i Królestwa Węgier.

Podział administracyjny na rejony edytuj

Podział obwodu na rejony
 
Obecny podział obwodu na rejony
 
Podział obwodu na rejony do 17 lipca 2020 r.

Do 17 lipca 2020 roku obwód zakarpacki dzielił się na 13 rejonów: berehowski, chuściański, irszawski, miżhirski, mukaczewski, pereczyński, rachowski, swalawski, tiacziwski, użhorodzki, wielkoberezneński, wołowiecki, wynohradiwski oraz 5 miast wydzielonych: Berehowo, Chust, Czop, Mukaczewo, Użhorod.

W wyniku reformy podziału administracyjnego zmniejszono z 490 do 136 liczbę rejonów na Ukrainie[4]. Od 17 lipca 2020 roku obwód zakarpacki dzieli się na 6 rejonów[5]:

Ludność edytuj

 
Struktura etniczna

Obwód zakarpacki jest wielonarodowościowy. Wśród jego mieszkańców Ukraińcy stanowią 80,5%, Węgrzy – 12,1%, Rumuni – 2,6%, Rosjanie – 2,5%, Cyganie – 1,1%, Słowacy – 0,5%, Niemcy – 0,3%[6].

Na Zakarpaciu urodzili się edytuj

Największe miejscowości edytuj

Miejscowość Nazwa ukraińska Nazwa rusińska Nazwa węgierska Nazwa słowacka Nazwa rosyjska Liczba mieszkańców
(według spisu z 5 XII 2001)
Użhorod Ужгород Унґгородъ Ungvár Užhorod Ужгород 117 317
Mukaczewo Мукачеве Мукачів Munkács Mukačevo Мукачево 82 346
Chust Хуст Густ Huszt Chust/Hust Хуст 29 080
Berehowe Берегове Берегово Beregszász Berehovo Берегово 26 735
Wynohradiw Виноградів Виноградово Nagyszőlős Vinohradov Виноградов 25 760
Swalawa Свалява Свалява Szolyva Svaľava Свалява 17 145
Rachów Рахів Рахово Rahó Rachov Рахов 15 241
Tiacziw Тячів Тячево Técső Ťačov Тячев 9786
Miżhirja Міжгір'я Волове lub Волове Поле Ökörmező Volové Межгорье 9656
Irszawa Іршава Иршава Ilosva Iršava Иршава 9515
Boczków Wielki Великий Бичків Бычків Nagybocskó Великий Бычков 9430
Sołotwyno Солотвино Солотвыно Aknaszlatina Slatinské Dôly Солотвина 9276
Dubowe Дубове Дубово Dombó Dubové Дубовое 9246
Wełyki Łuczki Великі Лучки Nagylucska Veľký Lúčky Великие Лучки 9029
Czop Чоп Чоп Csap Čop Чоп 8919
Ilnycia Ільниця Ільниця Ilonca Iľnica Ильница 8902
Busztyno Буштино Буштыно Bustyaháza Buštino Буштына 8554
Korolewo Королево Королево Királyháza Королёво 8147
Wyszkowo Вишково Вышково Visk Višká Вышково 8141
Biłky Білки Белки Bilki Белки 8078
Jasina Ясіня Єсінє Kőrösmező Jasiňa Ясиня 8006

Galeria edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [dostęp 2021-07-31] (ukr.).
  2. a b c Obwód zakarpacki, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-10-25].
  3. Указ Президиума Верховного Совета СССР от 22.01.1946 об образовании Закарпатской области в составе Украинской ССР (Сборник законов СССР и указов Президиума Верховного Совета СССР. 1938 г. – июль 1956 г / под ред. к. ю. н. Мандельштам Ю. И. – Москва: Государственное издательство юридической литературы, 1956, s. 54).
  4. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych Kolejny krok do decenralizacji na Ukrainie
  5. Прийнято Постанову "Про утворення та ліквідацію районів". Інформаційне управління Апарату Верховної Ради України. Опубліковано 17 липня 2020 (ua)
  6. https://web.archive.org/web/20070911044252/http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/Zakarpattia/ Number and composition population of ZAKARPATTIA REGION by data All-Ukrainian population census '2001.

Linki zewnętrzne edytuj