Obwodowy Zarząd NKWD w Smoleńsku

Obwodowy Zarząd NKWD w Smoleńsku (ros. Управление НКВД по Смоленской области) – organ administracji terenowej Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR (NKWD) realizujący swoje kompetencje na terenie obwodu smoleńskiego.

Z uwagi na wielką skalę mordu na oficerach Wojska Polskiego w 1940 roku, pracownicy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku (nie tylko tzw. operatywnicy, ale i kierowcy, strażnicy więzienni, biuraliści itp.) wspomagali funkcjonariuszy NKWD przy zbrodni na jeńcach z obozu w Kozielsku. Jeńców tych rozładowywano na stacji kolejowej Gniezdowo i mordowano w Lesie Katyńskim koło Smoleńska (tzw. zbrodnia katyńska). W 1940 roku naczelnikiem Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku był Jemielian Kuprijanow, a funkcję zastępy naczelnika pełnili Władimir Iwanowicz Zubcow (1899–1941) i Fiodor Iljin (Czyżow)[1]. Komendantem Wydziału Administracyjno-Gospodarczego był Josif Iwanowicz Gribow, jego zastępcą Nikołaj Afanasjewicz Gwozdowski[2], a naczelnikiem więzienia wewnętrznego lejtnant bezpieczeństwa państwowego[3] Iwan Iwanowicz Stelmach (1882[1]–1960[4]), który kierował grupą egzekucyjną od 1935 do 1950 roku[2]. 26 października 1940 roku Zubcow, Iljin, Gribow, Gwozdowski i Stelmach zostali nagrodzeni przez Ławrientija Berię wraz z innymi funkcjonariuszami NKWD uczestniczącymi w przygotowaniu zbrodni katyńskiej i jej wykonaniu tajnym rozkazem nr 001365 NKWD ZSRR „za pomyślne wykonanie zadań specjalnych”[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c Nikita Pietrow, Kto zabijał Polaków strzałem w tył głowy w Katyniu, Charkowie i Twerze, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 24), Warszawa 2009, str. 178, 186, 188, 191, 192
  2. a b Jacek Trznadel: Powrót rozstrzelanej armii, Komorów 1997, str. 101, 110. ISBN 83-86482-01-X
  3. Władimir Abarinow: Oprawcy z Katynia, Kraków 2007, str. 44. ISBN 978-83-240-0792-9
  4. Oleg Zakirow, Obcy element, Jerzy Redlich (tłum.), Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2010, s. 223, ISBN 978-83-7301-992-8, OCLC 750751913.

Literatura edytuj

  • Encyklopedia II wojny światowej, Warszawa.