Oczakow (Очаков), następnie Kaguł i Generał Korniłow – rosyjski krążownik pancernopokładowy z początku XX wieku i I wojny światowej, służący we Flocie Czarnomorskiej.

Oczakow (Очаков)
Ilustracja
Historia
Stocznia

Łazariewskoje Admiraltiejstwo, Sewastopol

Położenie stępki

13 sierpnia 1901 (jul.)

Wodowanie

21 września 1902 (jul.)

 Rosyjska Carska MW
Nazwa

Kaguł
Oczakow

Wejście do służby

10 czerwca 1909 (jul.)

 Flota Czerwona
Nazwa

Oczakow

Wejście do służby

grudzień 1917

Wycofanie ze służby

maj 1918

 MW Rosji
Nazwa

Oczakow
Generał Korniłow

Wejście do służby

listopad 1918

Wycofanie ze służby

1920 (internowanie)

Los okrętu

złomowany

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

7070 t normalna
7790 t pełna

Długość

134,2 m

Szerokość

16,6 m

Zanurzenie

6,8 m

Napęd
2 maszyny parowe o mocy 19 500 KM, 16 kotłów parowych, 2 śruby
Prędkość

23 w

Uzbrojenie
12 dział 152 mm (2xII, 8xI)
12 dział 75 mm (12xI)
4 km,
2 wt 450 mm, 290 min (opcja) - stan początkowy
Załoga

581 oficerów i marynarzy

Stępkę pod budowę położono w 1901, wodowany w 1902. W okresie wykańczania okrętu i w czasie rewolucji 1905 r. 380-osobowa załoga w dniu 8/21 listopada 1905 w Sewastopolu wypowiedziała posłuszeństwo oficerom. W kolejnych dniach w porcie w Sewastopolu wybuchł otwarty antyrządowy bunt marynarzy, żołnierzy i robotników. 14/27 listopada załoga „Oczakowa” poprosiła Piotra Szmidta o objęcie dowództwa nad powstaniem[1]. Do buntu przyłączyło się jeszcze 11 okrętów, w tym niszczyciel „Swiriepyj[2][1].

15 listopada okręty, które przystąpiły do rewolucji zostały ostrzelane ogniem artylerii. Na „Oczakowie” wybuchł pożar. Załoga opuściła okręt, powstanie zostało zdławione. 41 marynarzy zostało postawionych przed sądem. Piotr Szmidt i trzej inni marynarze – N. Antonenko, S. Czastnik i O. Gładkow – zostali skazani na karę śmierci i straceni[3].

W związku z buntem marynarzy okręt po zakończeniu montażu wyposażenia otrzymał 25 marca 1907 nazwę „Kaguł” (Кагул) (nazwę tę początkowo miał nosić jego okręt bliźniaczy, przemianowany na „Pamiat’ Mierkurija”(inne języki)). W kwietniu 1917 przemianowany na „Oczakow”.

Uczestniczył w I wojnie światowej. W 1916 został przezbrojony w 10 dział 130 mm. W grudniu 1917 załoga przeszła na stronę Rosji sowieckiej. W maju 1918 okręt został zdobyty przez Niemców, a w listopadzie – przez Brytyjczyków, po czym przekazany białymSiłom Zbrojnym Południa Rosji. Brał udział w operacji zajęcia przez białych Odessy w sierpniu 1919 r.[2] We wrześniu 1919 otrzymał nazwę „Generał Korniłow” (Генерал Корнилов). W listopadzie 1920 ewakuowany na rozkaz generała Wrangla do Bizerty (obecnie Tunezja), gdzie został w grudniu 1920 internowany, a następnie w 1933 rozebrany przez Francuzów na złom w porcie Brest.

Przypisy

edytuj
  1. a b A. Asher, The Revolution of 1905. Russia in Disarray, Stanford University Press, Stanford 1988, ISBN 978-0-8047-2327-5, s. 270-271.
  2. a b День в истории Одессы: белые выбивают красных, „Одессит.ua” [dostęp 2018-11-10] (ros.).
  3. Березань - остров разрушающегося памятника [online].

Bibliografia

edytuj
  • Wojenno Morskoj Słowar, Wojennoje Izdatelstwo, Moskwa 1990.
  • Bolszaja Sowietskaja Encykłopedia t. 19 Moskwa 1975.
  • Ju. W. Apalkow (Ю.В.Апальков), Rossijskij Impieratorskij Fłot 1914-1917 gg. (Российский Императорский Флот 1914 -1917 гг.), Morskaja Kollekcja nr 4/1998