Odoaker
Odoaker nazywany także Odowac, łac. Flavius Odovacar, Odovacer albo Fl. Odovac[1] (ok. 433–493) – wódz germański, prawdopodobnie z plemienia Herulów lub Skirów[2].
| |
| Król Italii | |
| Okres |
od 476 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia |
ok. 433 |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
Początki kariery wojskowej edytuj
Odoaker był synem księcia Skirów Edicona. Ojciec Odoakra był zaufanym wodzem i doradcą Attyli[3]. W młodości został oficerem w świcie tego ostatniego. Później razem z Sasami zajął Andegawum (dzisiejsze Angers)[3]. Karierę w wojsku rzymskim rozpoczął u boku Rycymera[3]. Później należał do przybocznych oddziałów cesarskich[3]. W Cesarstwie zachodniorzymskim doszedł do najwyższych stopni wojskowych – magister militum.
Przejęcie władzy edytuj
Stanął na czele spisku wojska i 23 sierpnia 476 został obwołany królem barbarzyńskich oddziałów zbrojnych w Italii. 4 września 476 zdetronizował ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Augustulusa i wygnał go do dzisiejszego Neapolu (do willi Castellum Lucullanum). W 480 odesłał insygnia cesarskie do Konstantynopola, cesarzowi Zenonowi na znak, że czuje się zależny od władzy cesarzy wschodniorzymskich. W zamian zażądał przyznania mu tytułu patrycjusza. Cesarz Zenon odpowiedział, że Odoaker musi przedłożyć swoje żądania byłemu cesarzowi Juliuszowi Neposowi i przywrócić mu tron cesarstwa zachodniorzymskiego. W liście Zenon zwracał się do Odoakra tytułując go patrycjuszem, tak więc Odoaker uznał, że osiągnął swój cel, czyli podstawę do formalnego sprawowania władzy w Italii jako reprezentant cesarzy wschodniorzymskich. Dla podkreślenia tej sytuacji wybijał na podległym sobie terytorium monety z wizerunkami cesarzy wschodniorzymskich, a nawet przebywającego w Dalmacji cesarza Neposa. Odoaker zachował rzymską armię i administrację. Po śmierci Neposa (480) włączył Dalmację do rządzonego przez siebie państwa. Następnie zdobył Sycylię pokonując Wandalów.
Upadek edytuj
Kolejne sukcesy Odoakra w walce z plemionami Rugiów, gdy w 487 podbił zajmowane przez nich Noricum, zaniepokoiły cesarza Zenona, który wykorzystując jako pretekst skargę syna zabitego przez Odoakra króla Rugiów zachęcił króla Ostrogotów Teodoryka do zaatakowania Italii. 28 sierpnia 489[4] wojska Odoakra przegrały bitwę nad rzeką Isonzo, w wyniku czego Teodoryk opanował północną Italię. Odoaker bronił się jeszcze do marca 493 w dobrze ufortyfikowanej Rawennie. W wyniku zawartego ostatecznie porozumienia obaj wodzowie mieli sprawować władzę wspólnie. Po kilku dniach Odoaker został jednak razem z żoną, bratem Onuflem i synem Telą zamordowany przez swego rywala podczas uroczystej uczty.
Przypisy edytuj
- ↑ AE 1967, 00007, na jego monetach z imieniem Fl. Odovac, Odovacar rex w jednej karcie roku 489 (PDF; 4,2 MB).
- ↑ Strzelczyk 1984 ↓, s. 123.
- ↑ a b c d Aleksander Krawczuk, Poczet cesarzy rzymskich. Kalendarium cesarstwa rzymskiego, Warszawa: Iskry, 2004, ISBN 83-207-1748-5, OCLC 749619912 [dostęp 2022-07-15].
- ↑ Gierowski 1986 ↓, s. 26.
Bibliografia edytuj
- Źródła historyczne
- Paweł Diakon: Historia rzymska. Historia Longobardów. Tłumaczenie i komentarz Ignacy Lewandowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1995. ISBN 83-21114520.
- O pochodzeniu i dziejach Gotów. W: Jordanes: Kasjodor i Jordanes. Historia gocka, czyli Scytyjska Europa. Edward Zwolski. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1984.
- Eugipiusz: Żywot św. Seweryna. Reguła. Przełożył i opracował ks. Kazimierz Obrycki. Tyniec-Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów, 1996, seria: Źródła monastyczne nr 13. ISBN 83-85433-36-8.
- Przełożyła i opracowała Lidia Winniczuk. Excerpta Valesiana (Anonymus Valesianus). „Meander”, s. 163–172, 327–337, 1962.
- Opracowania
- Józef Andrzej Gierowski: Historia Włoch. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986. ISBN 83-04-01943-4.
- Jerzy Rajman: Encyklopedia średniowiecza. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2006.
- Jerzy Strzelczyk: Goci – rzeczywistość i legenda. Warszawa: 1984. ISBN 83-06-00654-2.
- Marek Wilczyński: Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V w. n.e. Studium historyczno-prosopograficzne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2001. ISBN 83-7271-059-7.
- Herwig Wolfram: Historia Gotów. Przełożyły Renata Darda-Staab, Irena Dębek, Krystyna Berger. Warszawa-Gdańsk: Dom Wydawniczy Bellona, Wydawnictwo Marabut, 2003, seria: Narody i Cywilizacje.
- Władcy i wodzowie starożytności. Słownik. Pod redakcją Piotra Iwaszkiewicza, Wiesława Łosia, Marka Stępienia. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998. ISBN 83-02-06971-X.
- Historia powszechna Tom 7 Od upadku cesarstwa rzymskiego do ekspansji islamu. Karol Wielki. Praca zbiorowa. Mediaset Group SA, 2007, s. 42–43. ISBN 978-84-9819-814-0.
- Aleksander Krawczuk: Poczet Cesarzy Rzymskich. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2004, s. 903 s. ISBN 83-207-1748-5.
