Albatros D.III (Oef)
Albatros D.III (Oef) – austro-węgierski samolot myśliwski z okresu I wojny światowej, licencyjna udoskonalona wersja niemieckiego myśliwca Albatros D.III produkowana przez firmę Oeffag. Był jednym z podstawowych typów myśliwców używanych po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, która była ich drugim co do liczebności użytkownikiem. W Austro-Węgrzech nazywany też Oeffag Albatros D.III, natomiast w Polsce oznaczony był jako Oeffag D.III[1].
_253.01.jpg) Albatros D.III (Oef) seria 253 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Oeffag |
| Typ | |
| Załoga |
1 osoba |
| Historia | |
| Lata produkcji |
1917–1919 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 x Austro-Daimler |
| Moc |
136 kW (185 KM) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
9 m |
| Długość |
7,35 m |
| Wysokość |
2,81 m |
| Powierzchnia nośna |
20,56 m² |
| Masa | |
| Własna |
716 kg |
| Startowa |
1005 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
198 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
3,3 m/s |
| Pułap |
5000 m |
| Zasięg |
300 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 x km kal. 8 mm Schwarzlose M7/12 | |
| Użytkownicy | |
| Austro-Węgry, Polska | |
| Rzuty | |
| |
Historia edytuj
W 1916 roku austriacka wytwórnia lotnicza Österrichische Flugzeugfabrik AG (Oeffag) w Wiener Neustadt zakupiła licencję na samolot myśliwski Albatros D.II konstrukcji niemieckiej wytwórni Albatros Flugzeugwerke GmbH. Po zbudowaniu w wytwórni Oeffag 16 sztuk, wdrożono do produkcji nową wersję rozwojową tego samolotu – Albatros D.III, różniąca się głównie skrzydłami. Prototyp licencyjnego Albatrosa D.III (Oef) – skrót w nawiasie oznaczał wytwórnie – ukończono w lutym 1917 (nr. fabr. 53.20), po czym rozpoczęto produkcję tego samolotu. Pierwszą serię zbudowano w oparciu o kadłuby i silniki wersji D.II (Oef).
Samolot austriacki różnił się od pierwowzoru, gdyż do jego napędu użyto silnika o większej mocy, umieszczonego pod oprofilowaną osłoną, a ponadto poprawiono wytrzymałość dolnego płata i komory płatów. Zmieniono także inne elementy konstrukcji, jak chłodnicę silnika i rury wydechowe. Uzbrojenie w postaci dwóch karabinów maszynowych umieszczono w kadłubie – w górnej części jego nosa (w niemieckim Albatrosie – na kadłubie). Na skutek mocniejszego silnika i większej wytrzymałości konstrukcji, Albatrosy produkcji Oeffag były bardziej udane od niemieckich pierwowzorów i legitymowały się nieco lepszymi osiągami. Samolot ten był następnie rozwijany, z zastosowaniem mocniejszych silników i innych ulepszeń.
W wytwórni Oeffag produkowano samoloty w następujących seriach różniących się zastosowanym silnikiem:
- seria 53.2 – silnik Austro-Daimler o mocy 185 KM (136 kW), wyprodukowano 45 samolotów
- seria 153 – silnik Austro-Daimler o mocy 200 KM (147 kW), wyprodukowano 281 samolotów
- seria 253 – silnik Austro-Daimler o mocy 230 KM (169 kW), wyprodukowano ponad 250 samolotów
W serii 153 część samolotów (od numeru 153.112) nie miała dużego kołpaka śmigła i miała zaokrągloną blachę osłony silnika, zachowano to w serii 253.
Łącznie w wyprodukowano ponad 580 samolotów Oeffag D.III.
Samoloty myśliwskie Albatros D.III (Oef) od lipca 1917 roku sukcesywnie wprowadzano do lotnictwa austro-węgierskiego na frontach południowym i wschodnim. Piloci austriaccy odnieśli na nich do końca I wojny światowej wiele zwycięstw w walkach powietrznych. Od maja 1918 na froncie pojawiła się najlepsza seria 253, której do listopada 1918 lotnictwu austro-węgierskiemu przekazano 208 egzemplarzy.
_Brumowski.jpg)
Użycie samolotów w Wojsku Polskim edytuj
Już 31 grudnia 1918 wytwórnia Oeffag zaoferowała rządowi polskiemu sprzedaż samolotów 253. serii (była to pierwsza oferta dostawy samolotów do Polski)[1]. 13 stycznia 1919 Polska podpisała umowę na zakup w wytwórni w Austrii pierwszej partii 12 samolotów, a następnie jeszcze 14 i 12 – łącznie 38[1]. Samoloty te przywieziono do Polski złożone, transportem kolejowym do końca 1919 roku. W Krakowie samoloty te zostały zmontowane, pierwsze egzemplarze w lipcu 1919 roku, ostatnie w 1921. Ponadto pod koniec 1918 roku zdobyto na terenie Małopolski 7 lub 10[2] samolotów tego typu. Dla odróżnienia od oryginalnych samolotów niemieckich, w Polsce oficjalnie wprowadzono nazwę Oeffag D.III[1]. Łącznie więc polskie lotnictwo wojskowe dysponowało 45 lub 48 samolotami myśliwskimi Oeffag D.III.
Samoloty te przydzielono do eskadr myśliwskich: 7 eskadra myśliwska (12 samolotów, od sierpnia 1919) i 13 eskadra myśliwska (11 samolotów, od kwietnia 1920[2]. – dawna 2. eskadra wielkopolska), pozostałe samoloty skierowano do szkół lotniczych.
Na samolotach Oeffag D.III piloci polscy walczyli w 1920 roku w wojnie polsko-bolszewickiej. Wobec niewielkiej aktywności lotnictwa radzieckiego, nie dochodziło na ogół do walk w powietrzu, natomiast polskie myśliwce były wykorzystywane przede wszystkim do rozpoznania oraz ataków szturmowych na wojska naziemne z użyciem karabinów maszynowych oraz lekkich bomb zrzucanych ręcznie lub z prowizorycznych wyrzutników[2].
Po zakończeniu działań wojennych kilka tych samolotów używano w 15 eskadrze myśliwskiej (później zmieniono je numer na 112) do 1926 roku. Pojedyncze egzemplarze znajdowały się również w eskadrach treningowych 2 i 3 pułku lotniczego, ostatecznie wycofano je z użycia pod koniec lat dwudziestych.
Według innych źródeł, wycofano je z eskadr do końca 1923 roku[3].
Opis techniczny edytuj
Samolot Oeffag D.III był jednomiejscowym samolotem myśliwskim, półtorapłatem o konstrukcji mieszanej, kadłub kryty sklejką i blachą metalową, płaty płótnem. Usterzenie klasyczne o kształcie eliptycznym. Napęd silnik rzędowy, chłodzony cieczą. Podwozie stałe – klasyczne. Śmigło drewniane.
Płaty o konstrukcji drewnianej (górny – dwudźwigarowy, dolny – jednodźwigarowy) kryte były płótnem. Lotki umieszczono tylko w górnym płacie. Kadłub o konstrukcji półskorupowej, o przekroju stożkowym, kryty sklejką, mieścił w przedniej części silnik rzędowy chłodzony cieczą, osłonięty blachą aluminiową. Za silnikiem w kadłubie znajdowała się odkryta kabina pilota z zamocowanym z przodu małym wiatrochronem. Na końcu kadłuba zamontowano usterzenie klasyczne o dużej powierzchni, kształtu eliptycznego, konstrukcji drewnianej, kryte płótnem. Śmigło zaopatrzono w kołpak.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Tomasz Goworek, Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego, Warszawa: SIGMA-NOT, 1991, ISBN 83-85001-46-8, OCLC 751325702.
- Andrzej Morgała, Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X