Festiwal Chóralny Legnica Cantat

Festiwal Chóralny Legnica Cantat – impreza muzyczna, której główną część stanowi ogólnopolski konkurs chórów. Festiwal odbywa się co roku w maju w Legnicy, jego organizatorem jest Legnickie Centrum Kultury im. Henryka Karlińskiego. Towarzyszą mu seminaria, warsztaty, wystawy, pozakonkursowe występy chórów, a także cykl oryginalnych koncertów, podczas których muzyka chóralna współbrzmi z rozrywkową, a gwiazdy polskich i światowych scen śpiewają swój repertuar a capella (wyłącznie z towarzyszeniem chórów).

Festiwal Chóralny Legnica Cantat

Legnica Cantat 49. Nagroda główna, Lutnia im. Jerzego Libana w rękach zwycięzcy konkursu – Chóru Kameralnego Akademii Muzycznej w Poznaniu (dyr. Marek Gandecki), 2018
Lata aktywności	od 1967
Miejscowość	Legnica
Tematyka	muzyka chóralna
Strona internetowa

Łacińskie Legnica Cantat znaczy Legnica śpiewająca. Festiwal odbywa się w zabytkowych przestrzeniach miasta (m.in. Akademia Rycerska, ewangelicki kościół Marii Panny i inne), na ulicach, w autobusach, a także w sąsiednich miejscowościach. Publiczność ma okazję usłyszeć utwory kompozytorów polskich i zagranicznych reprezentujące wszystkie epoki, style i gatunki wielogłosowej muzyki wokalnej.

Zasady konkursu

W konkursie mogą brać udział chóry i zespoły wokalne bez podziału na kategorie. Ma on formułę otwartą, nie stawia ograniczeń związanych z rodzajem, liczebnością czy repertuarem. Kwalifikacji dokonuje rada artystyczna na podstawie nadesłanych nagrań audio. Podczas konkursu chóry wykonują zróżnicowany stylistycznie program a capella utworów muzyki dawnej i współczesnej. W repertuarze – zgodnie z regulaminem – musi się pojawić jeden utwór kompozytora polskiego.

Legnica Cantat jest jednym z sześciu najstarszych polskich konkursów chóralnych, w których zwycięstwo nominuje do udziału w Grand Prix Polskiej Chóralistyki im. Stefana Stuligrosza w Poznaniu (będącego turniejem turniejów, rywalizują w nim bowiem zwycięzcy najbardziej cenionych festiwali chóralnych w Polsce).

Historia imprezy

Legnica Cantat 50. Koncert jubileuszowy na 50-lecie konkursu w wykonaniu Chóru Narodowego Forum Muzyki, Kameralnej N-Harmonii. Kościół ewangelicki Marii Panny, 2019.

Pierwszy konkurs odbył się w 1967 r. pod nazwą Dolnośląskie Święto Pieśni. Jego inicjatorem i pierwszym organizatorem był Henryk Karliński, animator kultury, założyciel i dyrygent istniejącego do dziś chóru Madrygał. Ideę wspierały wrocławskie środowiska akademickie, zwłaszcza Stanisław Krukowski, profesor Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Oparcie instytucjonalne Karliński znalazł w Legnickim Domu Kultury (tradycje instytucji kontynuuje dziś Legnickie Centrum Kultury). Impreza z niewielkiej regionalnej szybko przerodziła się w ogólnopolską.

Organizatorzy od początku za cel stawiali sobie m.in. rozwijanie zainteresowań muzyką chóralną, doskonalenie poziomu zespołów amatorskich, konfrontację ich dorobku artystycznego i popularyzowanie twórczości chóralnej różnych epok.

Imprezy towarzyszące

• konkurs kompozytorski – skierowany do kompozytorów bez ograniczenia wieku i narodowości, zadaniem uczestników jest przygotować utwór na chór a capella do tekstu w języku polskim;

• seminarium chórmistrzowskie – uczestniczą w nich chórmistrzowie, dyrygenci, muzycy i muzykolodzy z całej Polski;
• koncerty chórów (występowali m.in. Kameralny Zespół Muzyki Północno-Wschodniej i Popołudniowej Pro Forma, Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej, Chór Dziewczęcy Skowronki z Poznania, Poznańskie Słowiki, Chór Akademii Morskiej w Szczecinie, Zespół Wokalny Rondo z Wrocławia, The Richard Zieliński Singers);
• cykl koncertów łączących muzykę popularną i rozrywkową, podczas których artyści śpiewają z chórami a capella: Legnica Cantat Superstars 2008 (występowali m.in. Ewa Bem, Małgorzata Ostrowska, Stanisław Soyka); Legnica Cantat Supersongs 2009 (Kayah, Maciej Miecznikowski, Renata Przemyk); Bobby McFerrin 2010; The Age of Sing (Katie Melua, Piotr Cugowski i Kamil Bednarek);
• happeningi, wystawy plastyczne, spacery muzyczne, koncerty plenerowe chórów w Legnicy i sąsiednich miejscowościach, chóralna oprawa mszy w kościołach;
• warsztaty i animacje muzyczno-plastyczne dla dzieci.

Inne wydarzenia Legnica Cantat

Legnica Cantat 50. Publiczność przed koncertem The Age of Sing w wykonaniu: Katie Melua, Renaty Przemyk, Kamila Bednarka, Piotra Cugowskiego, The Richard Zielinski Singers, Zespołu Muzyki Północno-Wschodniej i Popołudniowej ProForma, Zespołu Wokalnego Rondo, Jakuba „Zgasa” Żmijewskiego. Dziedziniec Akademii Rycerskiej w Legnicy, 2019.

polska premiera światowego hitu – oratorium Voices of Light. The Passion of Joan of Arc (muz. Richard Einhorn, film Carl Dreyer), premiera spektaklu Człowiek na moście w wyk. Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy (scen. Robert Urbański); prawykonanie Missa Choralis Pawła Łukaszewskiego, utworu napisanego na 50-lecie Legnica Cantat), koncert Liban robi hałas (L.U.C oraz Mika Urbaniak wykonali utwory Jerzego Libana), występy chóru binarnego The Binary Graffiti Club.

Tradycje Legnica Cantat

• Podczas inauguracji odśpiewywany jest hymn festiwalu. Stanowi go utwór Legnica Cantat skomponowany przez Józefa Świdra.
• Uczestniczące w konkursie zespoły – obok oficjalnego jury – ocenia także jury nieoficjalne (złożone ze słuchaczy seminarium chórmistrzowskiego). Obydwa werdykty są konfrontowane podczas dyskusji.
• Zwycięski chór jest zapraszany jako gość specjalny na kolejny festiwal, podczas którego wykonuje koncert finałowy, a także prawykonuje utwór, który otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie kompozytorskim.
• Zgodnie z tradycją Legnica Cantat, chóry składają kwiaty i śpiewają przy grobie Henryka Karlińskiego na cmentarzu komunalnym przy ul. Wrocławskiej w Legnicy.

Wydawnictwa

Twórcami plakatów i grafik zdobiących festiwalowe wydawnictwa byli znani polscy artyści, m.in.: Franciszek Starowieyski, Rafał Olbiński, Stasys Eidrigevičius, Jan Młodożeniec, Ryszard Kaja, Marcin Władyka.

Nagrody

Grand prix, czyli główne trofeum konkursu, stanowi Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy – żyjącego na przełomie XV i XVI wieku teoretyka muzyki, kompozytora, humanisty. Jest ona nagrodą przechodnią. Chór, który trzykrotnie zdobędzie Lutnię, otrzymuje ją na własność.

W przeszłości każda kolejna Lutnia miała inny wygląd i dodawano jej nowe określenie. Była Lutnia Brązowa, Srebrna, Złota oraz Rubinowa. W 2017 r. władze Legnickiego Centrum Kultury zdecydowały, że nagroda niezmiennie nazywana będzie Lutnią im. Jerzego Libana z Legnicy i stanowić ją będzie replika Lutni wykonanej z brązu w 2017 r. przez Antoniego Grabowskiego, rzeźbiarza i pedagoga Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

W ramach konkursu przyznawane są także inne nagrody, m.in. za zajęcie pierwszego (Nagroda im. Henryka Karlińskiego), drugiego i trzeciego miejsca.

Laureaci głównej nagrody

Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

• 2023 Lodz Chamber Choir - Chór Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, dyr. Dawid Ber.
• 2022 Zespół Wokalny Rondo z Wrocławia, dyr. Małgorzata Podzielny
  (Lutnia im. Jerzego Libana przeszła na własność chóru)
• 2021 Męski Zespół Wokalny I Signori z Wrocławia, dyr. Izabela Polakowska-Rybska
• 2020 Z powodu pandemii festiwal się nie odbył
• 2019 Zespół Wokalny Rondo z Wrocławia, dyr. Małgorzata Podzielny
• 2018 Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Poznaniu, dyr. Marek Gandecki
• 2017 Zespół Wokalny Rondo z Wrocławia, dyr. Małgorzata Podzielny

Rubinowa Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

Legnica Cantat 49. Msza Koronacyjna Mozarta. Wykonanie: Orkiestra Filharmonii w Gorzowie Wielkopolskim, Chór Akademii Sztuki w Szczecinie, Chór Męski Słowiki 60 oraz soliści: Barbara Żarnowiecka (sopran), Ewa Filipowicz (alt), Paweł Wolski (tenor), Janusz Lewandowski (bas) pod dyr. Jacka Kraszewskiego. Kościół Marii Panny w Legnicy, rok 2018.

• 2016 Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej, dyr. Dariusz Zimnicki
  (Rubinowa Lutnia przeszła na własność chóru)
• 2015 Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Poznaniu, dyr. Marek Gandecki
• 2014 Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej, dyr. Dariusz Zimnicki
• 2013 Chór Dziewczęcy Cantabile w Olsztynie, dyr. Agata Wilińska
• 2012 Chór Akademicki Politechniki Warszawskiej, dyr. Dariusz Zimnicki
• 2011 Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, dyr. Irina Bogdanovich
• 2010 Chór Akademii Medycznej we Wrocławiu, dyr. Agnieszka Franków-Żelazny

Złota Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

Legnica Cantat 49. Akademicki Chór Politechniki Gdańskiej (dyr. Mariusz Mróz) podczas przesłuchań konkursowych. Akademia Rycerska w Legnicy, rok 2018.

• 2009 Kameralny Zespół Muzyki Północno-Wschodniej i Popołudniowej Proforma w Olsztynie, dyr. Marcin Wawruk
  (Złota Lutnia przeszła na własność chóru)
• 2008 Oktet Wokalny Octava w Krakowie, dyr. Zygmunt Magiera
• 2007 Chór Dziewczęcy Skowronki Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, dyr. Alicja Szeluga
• 2006 Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, dyr. Janusz Stanecki, Monika Wilkiewicz
• 2005 Chór Kameralny Astrolabium Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu, dyr. Kinga Litowska
• 2004 Chór Kameralny Akademii Medycznej we Wrocławiu, dyr. Agnieszka Franków-Żelazny
• 2003 Chór Kameralny Musica Viva Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, dyr. Marek Gandecki
• 2002 Zespół Wokalny Pro Forma Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, dyr. Marcin Wawruk
• 2001 Zespół Wokalny Pro Forma Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, dyr. Marcin Wawruk
• 2000 Bielski Chór Kameralny Bielskiego Centrum Kultury w Bielsku-Białej, dyr. Beata Borowska
• 1999 Chór Chłopięcy Pueri Cantores Sancti Nicolai w Bochni, dyr. ks. Stanisław Adamczyk
• 1998 Chór Kameralny Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dyr. Krzysztof Szydzisz

Srebrna Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

• 1997 Olsztyński Chór Kameralny Collegium Musicum, dyr. Janusz Wiliński
  (Srebrna Lutnia przeszła na własność chóru)
• 1996 Chór Kameralny Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dyr. Krzysztof Szydzisz
• 1995 Chór Mieszany Liceum Ogólnokształcącego w Głubczycach, dyr. Tadeusz Eckert
• 1994 Chór Kameralny Cantica Cantamus w Białymstoku, dyr. Wioletta Bielecka
• 1993 Chór Kameralny Collegium Musicum MDK w Olsztynie, dyr. Janusz Wiliński
• 1992 Chór Kameralny Collegium Musicum MDK w Olsztynie, dyr. Janusz Wiliński
• 1991 Chór Młodzieżowy Ave Sol Bielskiego Centrum Kultury w Bielsku-Białej, dyr. Leszek Pollak
• 1990 Chór Akademicki im. prof. W. Wawrzyczka Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, dyr. Benedykt Błoński
• 1989 Chór Akademicki im. prof. W. Wawrzyczka Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, dyr. Benedykt Błoński
• 1987 Akademicki Chór Kameralny Collegium Posnaniense w Poznaniu, dyr. Barbara Nowak

Brązowa Lutnia im. Jerzego Libana z Legnicy

• 1986 Chór Politechniki Szczecińskiej, dyr. Jan Szyrocki
  (Brązowa Lutnia przeszła na własność chóru)
• 1985 Chór Akademicki Organum w Krakowie, dyr. Bogusław Grzybek
• 1984 Zespół Madrygalistów w Czechowicach-Dziedzicach, dyr. Anna Szostak-Myrczek
• 1983 Częstochowski Chór Kameralny, dyr. Krzysztof Pośpiech
• 1981 Chór Rezonans Con Tutti IV LO i Ogniska Pracy Pozaszkolnej nr 2 w Zabrzu, dyr. Norbert Kroczek
• 1980 Chór Akademicki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze, dyr. Irena Marciniak
• 1979 Akademicki Chór Organum przy Klubie Inteligencji Katolickiej w Krakowie, dyr. Bogusław Grzybek
• 1978 Chór Kameralny Lubuskiego Towarzystwa Muzycznego w Zielonej Górze, dyr. Stanisław Malawko
• 1977 Chór Męski Politechniki Poznańskiej, dyr. Janusz Dzięcioł
• 1976 Chór Akademicki Uniwersytetu im A. Mickiewicza w Poznaniu, dyr. Stanisław Kulczyński
• 1975 Chór Madrygał Legnickiego Domu Kultury, dyr. Henryk Karliński
• 1974 Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej, dyr. Jan Szyrocki
• 1973 Chór Akademii Medycznej w Gdańsku, dyr. Ireneusz Łukaszewski
• 1972 Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej, dyr. Jan Szyrocki
• 1970 Chór Męski Politechniki Poznańskiej, dyr. Janusz Dzięcioł
• 1969 Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, dyr. Maciej Jaśkiewicz
• 1968 Chór Związku Zawodowego Kolejarzy przy DOKP w Katowicach, dyr. Krystyna Świder
• 1967 Chór Studencki Uniwersytetu Wrocławskiego, dyr. Mieczysław Matuszczak.

Bibliografia

• Marek Żak, O muzyce mógł rozmawiać godzinami; w: Program Legnica Cantat 50, red. Honorata Rajca, Legnickie Centrum Kultury, Legnica 2019
• Program Legnica Cantat 50, red. Honorata Rajca, Legnickie Centrum Kultury, Legnica 2019 (cykliczne wydawnictwo poprzedzające festiwal)
• oficjalna strona Festiwalu Chóralnego Legnica Cantat
• oficjalna strona Legnickiego Centrum Kultury, organizatora Legnica Cantat
• polmic.pl portal Polskiego Centrum Informacji Muzycznej (powstałego na bazie Biblioteki-Fonoteki Związku Kompozytorów Polskich – Ośrodka Dokumentacji Polskiej Muzyki Współczesnej)