Okręg Lwów Armii Krajowej
Okręg „Lwów” Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej, wreszcie Armii Krajowej noszący kryptonimy "Dukat", "Lira", "Promień".
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie |
1944 |
| Organizacja | |
| Kryptonim |
Dukat, Lira, Promień |
| Rodzaj sił zbrojnych |
partyzantka |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komendantem Okręgu był Stefan Czerwiński ps. "Stefan".
Organizacja okręgu edytuj
Konspiracja we Lwowie zaczęła się tworzyć w przededniu kapitulacji miasta już we wrześniu 1939. Powstało kilka organizacji niepodległościowych, które w późniejszym okresie tworzyły ZWZ-1Iub ZWZ-2[1]. NKWD dokonało jednak serii aresztowań i skutecznie rozbijało rozwój podziemnych struktur ZWZ i innych organizacji niepodległościowych.
Pod koniec grudnia 1942, tym razem gestapo rozbiło komendę Okręgu Lwowskiego. W połowie marca 1943 skierowano z Łodzi płk. Ludwika Czyżewskiego "Juliana", "Franciszka", który objął stanowisko komendanta.
Pod koniec 1943 okręg liczył około 15 300 ludzi[2] w sztabach i jednostkach liniowych. Oddziały AK okręgu miały w ramach "Burzy" utworzyć jednostki należące do 5 Lwowskiej Dywizji Piechoty, stacjonującej przed wojną w mieście.
Struktura okręgu edytuj
Wydziały:
- I – organizacyjny
- II – wywiad i kontrwywiad
- II/A – wywiad
- II/B – kontrwywiad
- III – operacyjny
- IV – zaopatrzenia, kwatermistrzowski
- V-K (V-A) – łączności konspiracyjnej
- V-O (V-B) – łączności operacyjnej
- VI (BIP)
- VII – finansowy
- VIII – saperów i Kedywu
- IX – wojskowy
Inspektoraty[3]:
- Inspektorat Lwów-miasto
- Inspektorat Lwów-powiat
- Inspektorat Północny, siedziba: Kamionka Strumiłowa
- Inspektorat Wschodni AK[4]
- Inspektorat Południowy siedziba: Bóbrka
- Inspektorat Północno-Zachodni siedziba: Rawa Ruska
- Inspektorat Zachodni
- Inspektorat Południowo-Zachodni
- Inspektorat Południowo-Zachodni
Oddziały leśne:
- 19 pułk piechoty (4 kompanie), Inspektorat Północno-Zachodni
- 26 pułk piechoty (7 kompanii), Inspektorat Zachodni
- 40 pułk piechoty (5 kompanii), Inspektorat Południowy
- 14 pułk ułanów (4 szwadrony), Dzielnica Wschodnia
- Oddział leśny Kedywu "Szary" (3 kompanie), Inspektorat Południowo-Zachodni
Żołnierze Okręgu Lwów AK edytuj
- Komendanci
- ppłk. Władysław Żebrowski-Jasieńczyk ps. „Żuk” (grudzień 1939 - kwiecień 1940), postrzelony na granicy węgierskiej, zamordowany przez NKWD[5]
- ppłk. Władysław Kotarski ps. "Druh"), aresztowany w 1940 przez NKWD, rozstrzelany 24 lutego 1941[6][7]
- ppłk Władysław Smereczyński (październik 1941 - 17 grudnia 1942), aresztowany przez Gestapo
- p.o. komendanta ppłk Adolf Galinowski (grudzień 1942 - marzec 1943)
- płk Ludwik Czyżewski (15 marca 1943 - 16 lutego 1944)
- ppłk dypl. Stefan Czerwiński (16 lutego 1944 - 31 lipca 1944)
- Szefowie sztabu
- mjr Tadeusz Wojciech Wojciechowski (20 kwietnia 1942 - 4 grudnia 1942)
- p.o. szefa sztabu mjr Jan Kazimierz Lech (15 marca 1943 - 25 marca 1944)
- mjr Kornel Stasiewicz (25 marca 1944 - 31 lipca 1944)
- Duszpasterz
- ks. ppłk (dziekan) Albin Mydlarz (lipiec 1943 - 31 lipca 1944)
Przypisy edytuj
- ↑ Utworzona na bazie SZP
- ↑ T. Krząstek W 55 Rocznice powstania AK...s. 35
- ↑ R. Wnuk, "Atlas..." s.58
- ↑ W 1943 włączony w skład Okręgu Tarnopol (bez obwodu Przemyślany)
- ↑ Muzeum Armii Krajowej im. Generała Emila Fieldorfa - Nila [online], old.muzeum-ak.pl [dostęp 2023-09-27].
- ↑ ppłk kaw. WP II RP/ AK Władysław Józef Kotarski "Druh" - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2023-09-27].
- ↑ Marian Brzezicki. Wspomnienie z okresu współpracy ze ś.p. ks. W. Cieńskim w konspiracji. „Biuletyn”. Nr 45, s. 18, 19, Czerwiec 1983. Koło Lwowian w Londynie.
Bibliografia edytuj
- Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
- Stanisław Pempel: ZWZ - AK we Lwowie : 1939-1945. Warszawa: "Bis" : Trust, 1990. ISBN 83-85102-01-9.
- Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.
- Światowy Związek Żołnierzy AK, Materiały sympozjum nt: Operacja zbrojna AK kryptonim Burza na ziemiach południowo-wschodnich II RP w 1944. Biblioteczka ”Na Kresach Południowo-Wschodnich 1939-1945 nr 7. Kraków 1994
- Tadeusz Krząstek, Jerzy Tomczyk: W 55 rocznicę powstania Armii Krajowej". Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997. ISBN 83-86268-63-8.