Okres Wiosen i Jesieni

Okres Wiosen i Jesieni (chiń. upr. 春秋时代; chiń. trad. 春秋時代; pinyin: Chūnqiū Shídài; Wade-Giles: Ch’un-ts’iu Shih-tai) – okres w historii Chin między 770 lub 722 a 480 p.n.e. Jego nazwa pochodzi od Kroniki Wiosen i Jesieni, której autorstwo tradycja przypisuje Konfucjuszowi. Stanowi podokres panowania dynastii Zhou.

Okres Wiosen i Jesieni

Nazwa chińska

Pismo uproszczone 春秋时代 Pismo tradycyjne 春秋時代 Hanyu pinyin Chūnqiū Shídài Wade-Giles Ch’un-ts’iu Shih-tai Wymowa (IPA) /ʈʂʰwə́n tɕʰjóu ʂɻ̩̌.tâi/ dawna: /t͡ɕʰiuɪn t͡sʰɨu d͡ʑɨ dʌi/

Historia Chin
Prehistoria i starożytność
Neolit w Chinach ok. 8000–2000 p.n.e.	Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy według tradycji 2850−2205 p.n.e.
Dynastia Xia 2070–1600 p.n.e.
Dynastia Shang 1600–1046 p.n.e.
Dynastia Zhou 1046–256 p.n.e.
Okres Wiosen i Jesieni     Okres Walczących Królestw
Cesarstwo
Dynastia Qin 221 p.n.e.–206 p.n.e.
Dynastia Han 206 p.n.e.–220 n.e.
(Dynastia Xin 9–23)
Epoka Trzech Królestw 220–280
Wei • Shu • Wu
Dynastia Jin 265–420
	Szesnaście Królestw 304–439
Dynastie Południowe i Północne 420–589
Dynastia Sui 581–618
Dynastia Tang 618–907
(Dynastia Zhou 690–705)
Pięć Dynastii i Dziesięć Królestw 907–960	Dynastia Liao 907–1125
Dynastia Song 960–1279
		Xixia 1038–1227
	Jin 1115–1234
Dynastia Yuan 1271–1368
Dynastia Ming 1368–1644
Dynastia Qing 1644–1911
Współczesność
Republika Chińska 1912–1949
ChRL od 1949		Tajwan od 1949
Powiązane artykuły  Język chiński Sztuka chińska Architektura chińska

W 772 p.n.e. królowie dynastii Zhou zostali pokonani przez plemiona niechińskie, które m.in. spustoszyły stolicę Zhou w pobliżu dzisiejszego Xi’anu. Dwór Zhou przeniósł się dalej na wschód, rozpoczynając tzw. okres Wschodniej Dynastii Zhou. Charakteryzował się on upadkiem efektywnej władzy królów Zhou, którzy utracili swoje tradycyjne terytorium, w związku z czym mieli kłopot z utrzymaniem siły militarnej. Władcy domen feudalnych, niezagrożeni przez osłabionego króla, stopniowo zaprzestali też płacenia trybutu, powodując dalsze osłabienie władzy centralnej; zaczęli też uzurpować sobie tytuł wang (król), dawniej zastrzeżony wyłącznie dla monarchów z rodu Zhou. Zmagania między nimi wyłoniły kilka największych państw, które walczyły o władzę nad Chinami w okresie kolejnym – Walczących Królestw.

Rozwój terytorialny państw-domen, niekontrolowany przez dwór Zhou, doprowadził do zaniku sfer buforowych między nimi. Próby dalszej ekspansji kończyły się licznymi wojnami. Równocześnie jednak wzrastała produkcja gospodarcza, wymiana towarowo-pieniężna (co wiązało się z rozpowszechnieniem brązowych monet), mobilność społeczna i poziom wykształcenia. Okres ten charakteryzował się też niebywałym rozkwitem myśli filozoficzno-politycznej; tzw. „okres stu szkół” (filozoficznych), wśród których najważniejszymi były konfucjanizm, legizm, motizm i taoizm.