Omenaa Mensah
Amma Omenaa Mensah[1] (ur. 26 lipca 1979[1] w Jeleniej Górze) – dziennikarka i prezenterka, przedsiębiorczyni, filantropka, inwestorka, kolekcjonerka sztuki[2][3][4].
 Omenaa Mensah (2018) | |
| Data i miejsce urodzenia |
26 lipca 1979 |
|---|---|
| Alma Mater |
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie |
| Małżeństwo |
Rafał Brzoska (mąż) |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys edytuj
Wykształcenie edytuj
Ukończyła szkołę podstawową w Swarzędzu oraz Liceum Ekonomiczno-Społeczne w Poznaniu. Przez pięć lat trenowała koszykówkę, należała do drużyny Unia Swarzędz[5]. Studiowała na kierunku „Zarządzanie i marketing” na Wyższej Szkole Zarządzania i Bankowości w Poznaniu. W latach 2001–2004 studiowała stosunki międzynarodowe (specjalizacja „europeistyka”) na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, gdzie w 2005 obroniła pracę magisterską[6]. Jest doktorantką Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie studiów o profilu ekonomiczno-społecznym. Jej zainteresowania naukowe dotyczą Afryki Subsaharyjskiej.
Kariera zawodowa edytuj
W trakcie studiów założyła firmę Omi Hair, zajmującą się stylizowaniem afrykańskich fryzur[7]. Do czesnego dorabiała także jako modelka, pracując zarówno w Polsce, jak i w Europie[8].
W 2003 zaczęła pracę przy kanale TVN 7, w którym prowadziła erotyczny program interaktywny Red Light[6][9]. W tym samym roku została prezenterką pogody w Grupie TVN[6]. W kolejnych latach kariery prowadziła emitowane na kanałach stacji TVN programy o tematyce podróżniczej, sportowej, kulinarnej i lifestyle’owej[6]. W 2007 w parze z Rafałem Maserakiem uczestniczyła w piątej edycji programu rozrywkowego Taniec z gwiazdami[6]. W 2008 wraz z córką Vanessą prowadziła program kulinarny TVN Style Kuchnia czynna całą dobę[10]. W latach 2014–2016 prowadziła program Domo+ Domy gwiazd, w którym odwiedzała polskie osobowości medialne w ich mieszkaniach[11]. Jesienią 2017 była kapitanką zwycięskiej drużyny w finale trzeciej edycji programu TVN Mali giganci[12]. W 2019 prowadziła program na antenie Domo+ Luksusowe domy z Omeną[13]. W 2020 wyprodukowała autorski program Wyjątkowe domy na TVN Style i TVN[14].
W 2012 uruchomiła przedsiębiorstwo Ammadora, tworzącą na zamówienie meble inspirowane sztuką[15]. W 2018 uruchomiła markę Occhiello, specjalizującą się w szyciu męskich garniturów na zamówienie, a w 2020 rozszerzyła działalność o markę Amante[16]. Jest też wspólniczką m.in. w spółkach RiO Asi, Omi Productions, Omiimage, InHome Real Estate, O&R Holding, Ubieramypracowników.pl i FoodWell[17].
W 2019 udzieliła wywiadu „Forbes Afrique” na temat Omenaa Foundation i wspierania edukacji afrykańskich dzieci[18]. Jej zdjęcia pojawiły się dwukrotnie na okładkach polskiej edycji magazynu „Forbes”: w 2020[19] i 2023[20], a w wywiadach dla tego tytułu przedstawiła swoją działalność biznesową i charytatywną. W marcu 2023 nagrała serię podcastów z okazji 20-lecia konkursu Przedsiębiorca Roku #EY, do których zaprosiła czołowych polskich przedsiębiorców[21][22][23][24].
Działalność charytatywna edytuj
Omenaa Foundation edytuj
W maju 2014 założyła fundację Omenaa Foundation, której jest prezeską[1][25]. W kwietniu 2017 z inicjatywy fundacji rozpoczęto budowę szkoły w Temie dla ghańskich dzieci[26]. Fundusze na tę inwestycję, a także na inne działania charytatywne fundacji zbierane są za pomocą szytych na miarę projektów CSR oraz szeregu projektów z zaangażowaniem polskich gwiazd[27][28][29][30][31]. Kids Haven School została otwarta w 2021 roku[32]. Zaangażowała się także w rozwój edukacji polskich dzieci, organizując akcję, której celem było przekazanie podopiecznym z domów dziecka sprzętu komputerowego niezbędnego do nauki zdalnej w trakcie pandemii COVID-19[33]. W ramach fundacji działa także na rzecz promocji tolerancji oraz poszanowania drugiego człowieka. Jest inicjatorką i producentką charytatywnego spektaklu Czarno to widzę, czyli wymieszani, posortowani, którego premiera odbyła się w styczniu 2020[34].
Rafał Brzoska Foundation edytuj
W 2022 została wiceprezeską Rafał Brzoska Foundation, której celem jest finansowe i mentorskie wspieranie utalentowanej młodzieży z ubogich terenów wiejskich[35][36]. W pierwszej edycji przyznano stypendia 23 finalistom oraz grupie pięciu podopiecznych Funduszu Serce[37], a stypendyści fundacji podjęli naukę na uczelniach, takich jak: Oxford, Cambridge, Berkeley, Wharton School of Management, New York University i Karolinska Institute[38]. 3 kwietnia 2023 roku ruszył nabór do drugiej edycji funduszu stypendialnego[39].
W 2022 roku zorganizowała z Rafałem Brzoską Wielką Aukcję Charytatywną „Top Charity 2022”[40]. Podczas wydarzenia zebrano ponad 4 mln zł, które następnie Brzoska podwoił, ogłaszając, że dodana przez niego kwota zasili konto nowo otwartej przez niego Rafał Brzoska Foundation[41]. Dzięki tej donacji łączna kwota wyniosła 8 792 000 zł[42]. 3 czerwca 2023 roku odbyła się druga edycja wydarzenia, a podczas licytacji dzieł sztuki i atrakcji udało się uzyskać ponad 28,5 mln zł[43][44].
OmenaArt Foundation edytuj
W lutym 2023 roku stworzyła fundację artystyczną OmenaArt Foundation, która sprawuje pieczę nad wszystkimi projektami artystycznymi realizowanymi przez Omenaa Foundation i Rafał Brzoska Foundation, stanowi też punkt wyjścia do działań filantropijnych[45][46]. OmenaArt Foundation jest także organizatorem Wystawy Wielkiej Aukcji Charytatywnej w Oranżerii Pałacu w Wilanowie, podczas której prezentowane są nie tylko dzieła najlepszych polskich i światowych artystów, które udało się pozyskać na aukcję, ale również prace innych artystów biorących udział w wydarzeniu[47][48].
Aktywności dobroczynne po wybuchu inwazji Rosji na Ukrainę edytuj
W 2022 roku wraz z Rafałem Brzoską zorganizowała „Konwoje polskich serc”, prywatne transporty pomocy humanitarnej dla ludności cywilnej w ogarniętej wojną w Ukrainie[49]. W kwietniu 2022 wysłała karetkę i kilka ciężarówek z artykułami pierwszej potrzeby do szpitala w Równem, a pod koniec miesiąca do Charkowa wysłała 34 wagony wypełnione m.in. żywnością, lekami i artykułami higienicznymi[50]. Logistykę zorganizowano we współpracy z Rządową Agencją Rezerw Strategicznych[51].
Trzy tygodnie po rozpoczęciu inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 wraz z Rafałem Brzoską stworzyła w Warszawie RiO Edu Centrum, którego celem jest wsparcie uciekających przed wojną kobiet i dzieci w budowaniu nowego życia z dala od domu, w innym środowisku i kulturze. Centrum zapewnia dzienną opiekę prawną, medyczną i aktywizację zawodową, intensywną naukę języków polskiego i angielskiego oraz opiekę i zajęcia edukacyjne dla dzieci w wieku przedszkolnym[52].
W styczniu 2023 założyła RiO Vibe Centrum, poradnię zdrowia psychicznego dla ukraińskich dzieci oraz podopiecznych polskich domów dziecka[53][54][55].
Pozostałe przedsięwzięcia edytuj
Jest ambasadorką projektu Fundacji Rodziny Czepczyńskich, której głównym celem jest likwidacja barier i stereotypów związanych z osobami z niepełnosprawnościami. Efektem współpracy jest m.in. przekazanie książki „ABC Empatii” do placówki RiO Edu Centrum[56].
W 2022 roku razem z Rafałem Brzoską była jednym z darczyńców i uczestników „Wigilii dla samotnych”, której organizatorem jest Fundacja „Wolne Miejsce”. Z mężem ufundowała 2,5 tys. tradycyjnych posiłków wigilijnych, 300 zabawek dla dzieci oraz dodatkowo zakupiła ponad 10 tys. śpiworów dla noclegowni w całej Polsce[57].
W marcu 2023 nagrała serię podcastów z okazji 20-lecia konkursu Przedsiębiorca Roku #EY, do których zaprosiła czołowych polskich przedsiębiorców[58]. Od maja prowadzi też autorski cykl wywiadów „Czas na filantropię”, publikowanych w magazynie „Forbes”[59][60].
Życie prywatne edytuj
Jest córką Polki Izabelli i Ghańczyka Opoku[6]. Jej matka ukończyła naukę na kierunku ochrona środowiska na Politechnice Wrocławskiej, a ojciec jest z wykształcenia lekarzem kardiotorakochirurgiem[61].
W 2013 po siedmiu latach małżeństwa rozwiodła się z przedsiębiorcą Jakubem Pawłowskim[62][63][64]. W 2019 poślubiła przedsiębiorcę Rafała Brzoskę[65], z którym ma syna Vincenta (ur. 16 listopada 2017)[66]. Ma także córkę Vanessę (ur. 5 maja 2002) z poprzedniego związku[67].
Jest miłośniczką sztuki, designu i architektury, a w szczególności rzeźby i figur przestrzennych. W wywiadzie z portalem well.pl z 2021 roku ujawniła, że prowadzi międzynarodowy projekt związany z architekturą, sztuką i designem[68].
W wywiadzie przeprowadzonym w 2021 dla portalu Onet.pl wyznała, że jest ateistką[69].
W 2023 pozwała Piotra Krysiaka, żądając zablokowania dystrybucji książki Dziewczyny z Dubaju 2, traktującej o luksusowych prostytutkach, uznając, że naruszył jej dobra osobiste[70][71].
Nagrody i wyróżnienia edytuj
- 2020 – Honorowa Nagroda Gwiazdy Dobroczynności[72]
- 2020 – drugie miejsce w kategorii „Kobieta Biznesu 2020 – Działalność Społeczna” w plebiscycie „100 Kobiet Biznesu” organizowanego przez „Puls Biznesu”[73]
- 2021 – Super Gwiazda Plejady za działalność charytatywna[74]
- 2022 – Brązowy BohaterON w kategorii „NAUCZYCIEL”; nagroda otrzymana wspólnie z Rafałem Brzoską za zaangażowanie w działalność filantropijną[75][76]
- 2023 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności filantropijnej i charytatywnej[77][78]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c https://ekrs.ms.gov.pl/web/wyszukiwarka-krs/strona-glowna/index.html KRS Fundacji
- ↑ Wariatka, ale z wizją. Wywiad z Omeną Mensah [online], MAGAZIF, 29 czerwca 2023 [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah tuż przed Wielką Aukcją Charytatywną 2023: "Najbogatsi Polacy zrealizowali swoje pragnienia. Teraz przyszedł czas na sztukę i pomaganie" [online], well.pl, 2 czerwca 2023 [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ OmenaArt Foundation | Sztuka, Design, Architektura [online] [dostęp 2023-07-03] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], poznan.wyborcza.pl [dostęp 2022-11-15].
- ↑ a b c d e f Taniec z gwiazdami V – Para VII: Omenaa i Rafał. tanieczgwiazdami.onet.pl. [dostęp 2019-04-16]. (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah w nowej odsłonie. Dziennikarka zmieniła fryzurę [online], OnetKobieta, 8 stycznia 2021 [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Michał Dziedzic, Omena Mensah pokazała zdjęcia z młodości. Pozowała w samej bieliźnie [online], gwiazdy.wp.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Koniec 'Red Light' [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-12-22] (pol.).
- ↑ Wirtualna Polska Media S.A, Omenaa Mensah ma kuchnię czynną całą dobę [online], film.wp.pl, 6 listopada 2008 [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Domy gwiazd – Domo+ urządzanie i metamorfozy wnętrz i ogrodów, design i architektura [online], domoplus.pl [dostęp 2017-08-14] (pol.).
- ↑ „Mali Giganci 3" odcinek 8. FINAŁ! Wygrali Pogodni Omeny Mensah! [WIDEO+ZDJĘCIA] – Telemagazyn.pl [online], telemagazyn.pl [dostęp 2021-01-26] (pol.).
- ↑ Luksusowe domy z Omeną [online], CANAL+ [dostęp 2021-01-26] (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah dostała własny program w TVN: „Będą realizacje warte miliony”. Tak luksusowej produkcji nie było od lat [online], Jastrząb Post, 3 września 2020 [dostęp 2021-01-26] (pol.).
- ↑ Ammadora – Connecting Design & Fashion [online], ammadora.com [dostęp 2017-08-14] (ang.).
- ↑ Izabela Janachowska i Omenaa Mensah rozkręcają wspólny biznes. Gwiazdy zdradziły nam szczegóły [WIDEO] [online], Jastrząb Post, 17 października 2020 [dostęp 2021-01-26] (pol.).
- ↑ POLSKA MOC BIZNESU [online], polskamocbiznesu.pl [dostęp 2022-11-15].
- ↑ La Rédaction, Omenaa Mensah, figure de proue de l’entrepreneuriat afro-polonais [online], Forbes Afrique, 2 kwietnia 2019 [dostęp 2023-04-27] (fr.).
- ↑ Omenaa Mensah. Kobieta pracująca [online], Forbes.pl [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah: Największym dowodem mojego patriotyzmu jest to, że żyję tutaj i to właśnie w Polsce robię to, co robię [online], Forbes.pl [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Kim chcieliby być przedsiębiorcy?. 2023-03-02. [dostęp 2023-04-27].
- ↑ Którędy prowadzi droga do sukcesu?. 2023-03-16. [dostęp 2023-04-27].
- ↑ Jakie jest DNA prawdziwego przedsiębiorcy?. 2023-04-27. [dostęp 2023-04-27].
- ↑ Biznes jak nurkowanie z rekinami? Co kręci przedsiębiorców?. 2023-03-30. [dostęp 2023-04-27].
- ↑ Omenaa Foundation | Oficjalna strona Fundacji [online], omenaafoundation.com [dostęp 2017-08-14] (pol.).
- ↑ Wystartowaliśmy z budową szkoły w Ghanie! | Omenaa Foundation [online], omenaafoundation.com [dostęp 2017-08-14] (pol.).
- ↑ Gwiazdy na sesji zdjęciowej promującej tolerancję!. tvn.pl. [dostęp 2015-07-11].
- ↑ James Button for Omenaa Foundation | Omenaa Foundation [online], omenaafoundation.com [dostęp 2017-08-14] (pol.).
- ↑ Złota Aukcja na Złotej 44 | Omenaa Foundation [online], omenaafoundation.com [dostęp 2017-08-14] (pol.).
- ↑ Nowa charytatywna kolekcja koszulek Spełniamy marzenia | Omenaa Foundation [online], omenaafoundation.com [dostęp 2017-08-14] (pol.).
- ↑ Kolekcja kolorowych farb „Omenaa line” z Termo Organiką | Omenaa Foundation [online], omenaafoundation.com [dostęp 2017-08-14] (pol.).
- ↑ E.Wedel wspiera Omenaa Foundation i pomaga wybudować szkołę w Ghanie – NowyMarketing [online], NowyMarketing.pl, 20 września 2021 [dostęp 2023-02-01] (pol.).
- ↑ Dzień Dobry TVN, Omenaa Mensah zbiera fundusze na komputery dla najmłodszych: „Wierzę w afrykańskie i polskie dzieci” [online], dziendobry.tvn.pl, 19 października 2020 [dostęp 2021-01-26] (pol.).
- ↑ Premiera spektaklu „Czarno to widzę, czyli wymieszani, posortowani” [DUŻO ZDJĘĆ] [online], tvn.pl [dostęp 2021-01-26] (pol.).
- ↑ Wybrano laureatów pierwszego funduszu stypendialnego Rafał Brzoska Foundation [online], wirtualnemedia.pl [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Rafał Brzoska powołał fundację i fundusz stypendialny, handelextra.pl [dostęp 2022-06-29].
- ↑ Znamy laureatów pierwszego funduszu stypendialnego "Rafał Brzoska Foundation" [online], ngo.pl [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Stypendyści – Fundacja Rafała Brzoski [online], Rafał Brzoska Foundation [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Rafał Brzoska Foundation ogłasza kolejny konkurs stypendialny! [online], Rafał Brzoska Foundation [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Wielka Aukcja Charytatywna TOP CHARITY 2022 [online], Forbes.pl [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Rafał Brzoska i Omenaa Mensah zebrali ponad 8,5 mln zł podczas aukcji charytatywnej [online], portalspozywczy.pl [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah zebrała ponad 8,5 mln zł na rzecz Ukrainy. Pomogli jej m.in. Lewandowscy [online], plejadapl, 24 maja 2022 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Ruszyła Wielka Loteria Top Charity [online], Biznes Wprost, 6 czerwca 2023 [dostęp 2023-07-20] (pol.).
- ↑ Beata Czurna, Rafał Brzoska i Omenaa Mensah zebrali zawrotną sumę podczas Wielkiej Aukcji Charytatywnej Top Charity 2023 [online], wirtualnemedia.pl, 7 czerwca 2023.
- ↑ Omenaa Art Foundation – fundacja powołana do działania w obszarach dzieł sztuki, designu oraz architektury [online], zwierciadlo.pl, 2023 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Omenaa Art Foundation | Sztuka, Design, Architektura [online] [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Wystawa Wielkiej Aukcji Charytatywnej TOP CHARITY [online], 26 kwietnia 2023 (pol.).
- ↑ Wystawy w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie [online], Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Rafał Brzoska i Omenaa Mensah z prywatnym Konwojem Polskich Serc na Ukrainę [online], Handelextra, 25 kwietnia 2022 [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ KKG, Rafał Brzoska i Omenaa Mensah na Ukrainie. Największy prywatny konwój humanitarny z Polski [online], finanse.wp.pl, 25 kwietnia 2022 [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Polski miliarder i jego żona na Ukrainie. Największy prywatny konwój humanitarny z Polski [ZDJĘCIA] [online], superbiz.se.pl [dostęp 2022-11-15].
- ↑ Omenaa Foundation uruchomiła RiO EDU CENTRUM [online], biznes.newseria.pl [dostęp 2022-11-15].
- ↑ RiO Vibe Centrum – ruszył nowy ośrodek pomocy psychologicznej dla dzieci z Ukrainy i podopiecznych domów dziecka [online], ngo.pl [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ OmenaaFoundation, RiO Vibe Centrum – ruszył nowy ośrodek pomocy psychologicznej dla dzieci z Ukrainy i podopiecznych domów dziecka [online], Omenaa Foundation, 28 listopada 2022 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Rio Vibe Centrum [online], RiO EDUCENTRUM [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ Debiut książki “ABC Empatii – bo wszyscy jesteśmy tacy sami” w wersji ukraińskiej [online], forsal.pl, 12 stycznia 2023 [dostęp 2023-02-01] (pol.).
- ↑ Omena Mensah i Rafał Brzoska zorganizowali Wigilię dla 2500 samotnych i bezdomnych [online], Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2023-02-01] (pol.).
- ↑ NajlepiEY posłuchaj [online], Spotify [dostęp 2023-07-20] (pol.).
- ↑ Czas na filantropię: Każdy może pomagać [online], Forbes.pl [dostęp 2023-07-20] (pol.).
- ↑ Czas na filantropię. W jedności siła [online], Forbes.pl [dostęp 2023-07-20] (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah obchodzi urodziny. Popularna prezenterka TVN słynie z działalności charytatywnej [online], cozatydzien.tvn.pl [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah rozwiodła się! [online], 24 października 2013 (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah szczerze o rozwodzie Sporo zainwestowałam w tę miłość [online], 27 stycznia 2014 (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah pierwszy raz o swoim rozwodzie [online], 22 kwietnia 2013 (pol.).
- ↑ Omenaa Mensah i Rafał Brzoska są po ślubie. Wreszcie poznaliśmy szczegóły [online], 12 listopada 2019 (pol.).
- ↑ Patrycja Ceglińska, Omenaa Mensah urodziła! Mało kto wiedział, że w ogóle była w ciąży, „teleshow.wp.pl”, 18 stycznia 2018 [dostęp 2018-01-18] (pol.).
- ↑ Fundacja Omeny Mensah zorganizowała dla dzieci w Ghanie wakacyjne warsztaty z geografii, przyrody i języka angielskiego. Jej córka prowadzi też zajęcia sportowe [online], lifestyle.newseria.pl [dostęp 2017-08-14].
- ↑ Omenaa Mensah zdradza szczegóły tajnego międzynarodowego projektu: "Nikt wcześniej tego nie zrobił!" [online], well.pl [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Omena Mensah: jestem ateistką. Moja wiara to być przyzwoitym. [dostęp 2021-10-31].
- ↑ Omenaa Mensah żąda usunięcia artykułu z portalu. "Ciągnący się proces to duże ryzyko". wirtualnemedia.pl. [dostęp 2023-11-11].
- ↑ Omenaa Mensah ostro walczy w sądzie z autorem "Dziewczyn z Dubaju 2". Nowe fakty w sprawie. spidersweb.pl. [dostęp 2023-11-11].
- ↑ Gwiazdy Dobroczynności 2020. Wiemy, kto został wyróżniony [online], Jastrząb Post, 17 października 2020 [dostęp 2021-01-26] (pol.).
- ↑ 100 Kobiet Biznesu [online], 100 Kobiet Biznesu [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Sergiusz Królak, Omenaa Mensah z Super Gwiazdą Plejady 2021 [online], plejada.pl, 25 października 2021.
- ↑ Omenaa Mensah i Rafał Brzoska [online], Bohateron [dostęp 2023-02-01] (pol.).
- ↑ Gala BohaterONy 2022 | Narodowe Centrum Kultury [online], | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2023-02-01] (pol.).
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 1432
- ↑ Omenaa Mensah i Rafał Brzoska z państwowymi odznaczeniami [online], TVN24 Biznes, 11 listopada 2023 [dostęp 2023-11-11] (pol.).