Onutė Narbutaitė

litewska kompozytorka

Onutė Narbutaitė (ur. 12 czerwca 1956 w Wilnie[1]) – litewska kompozytorka.

Onutė Narbutaitė
Data i miejsce urodzenia

12 czerwca 1956
Wilno

Pochodzenie

litewskie

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytorka

Życiorys edytuj

Onutė Narbutaitė zdobyła wiedzę z podstaw kompozycji u Broniusa Kutavičiusa. W 1979 roku ukończyła Państwowe Konserwatorium w Wilnie (późniejsza Litewska Akademia Muzyczna i Teatralna), gdzie kompozycję wykładał Julius Juzeliūnas. Przez następne trzy lata uczyła historii oraz teorii muzyki w konserwatorium w Kłajpedzie. Od 1982 roku skupiła się wyłącznie na pracy twórczej. Mieszka w Wilnie[2][3].

Narbutaitė została wielokrotnie wyróżniona na Litwie i za granicą. W 1997 roku otrzymała litewską Narodową Nagrodę Sztuki i Kultury (Nacionalinė kultūros ir meno premija) – najwyższe odznaczenie państwowe w dziedzinie sztuki[2][3]. Jej utwory pięciokrotnie wygrały w konkursach Związku Kompozytorów Litewskich: w 2004 roku cykl symfonii Tres Dei Matris Symphoniae, w 2005 utwór symfoniczny La barca, w 2008 Lapides, flores, nomina et sidera i w 2015 opera Kornetas oraz utwór dla orkiestry kameralnej Was There a Butterfly?. W 2004 roku jej kompozycja Melody (druga część jej Symphony No. 2) zajęła pierwszą lokatę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu organizowanej przez Międzynarodową Radę Muzyki. W 2005 roku Narbutaitė otrzymała nagrodę Litewskiego Związku Artystów[3].

Twórczość edytuj

Styl Narbutaitė bywa określany jako postromantyczny[4][5], choć jak litewscy, tak zagraniczni krytycy odchodzą już od tego wąskiego określenia podkreślając, że używa nowoczesnych środków wyrazu[3]. Utwory Narbutaitė mają często charakter kontemplacyjny[5]. W latach 80. zdobyła rozgłos jako autorka utworów kameralnych o nostalgicznym, niespiesznym tempie, przez które często przewijała się tematyka związana z nocą i zapomnieniem. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości jej twórczość uległa znacznej zmianie. Narbutaitė zaczęła komponować szeroko zakrojone utwory symfoniczne i oratoryjne, takie jak Centones meae urbi (1997), Tres Dei Matris Symphoniae (2003), La barca (2005)[3].

Narbutaitė skomponowała oratorium Centones meae urbi w 1997 roku i tego samego roku otrzymała za nie litewską Narodową Nagrodę Sztuki i Kultury[2][3]. Utwór jest muzycznym hołdem złożonym wielokulturowości i bogatej historii Wilna, co podkreślają pieśni w różnych językach używanych tam na przestrzeni wieków, takich jak polski, litewski, jidisz, czy łaciński. Wśród nich znajdują się także fragmenty poematów Czesława Miłosza („Miasto bez imienia” i „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”)[5]. Polskie prawykonanie dzieła odbyło się w 2011 roku w Operze Krakowskiej podczas gali wręczania nagrody Transatlantyk Międzynarodowego Festiwalu Literackiego im. Czesława Miłosza. Redaktorka Polskiego Radia Barbara Marcinik opisała oratorium jako dzieło „trudne muzycznie, osnute wokół pór roku, bogate myślowo i językowo”[6].

Kompozycje Narbutaitė były wykonywane na wielu festiwalach, w tym podczas Warszawskiej Jesieni (1994, 1997, 2007, 2013), Artgendy (Kopenhaga, 1997), Światowych Dni Muzyki w Bernie (2004) i Wilnie (2008), na Pan Music Festival w Seulu (2004, 2005) czy na 22. Festiwalu Muzycznym w Alicante (2006)[3]. W 2016 roku skomponowała utwór just strings and a light wind above them dla projektu Fifty for the Future: The Kronos Learning Repertoire prowadzonego przez Kronos Quartet[7].

Przypisy edytuj

  1. Onutė Narbutaitė-Skirmantienė [online], www.vilnijosvartai.lt [dostęp 2019-05-19] (lit.).
  2. a b c Onutė Narbutaitė [online], World Music Days Tallinn 2019, 16 kwietnia 2019 [dostęp 2019-05-19] (ang.).
  3. a b c d e f g Onutė Narbutaitė [online], MICL – Music Information Centre Lithuania [dostęp 2019-05-19] (ang.).
  4. Kevin C. Karnes, Joachim Braun, Baltic Musics/Baltic Musicologies: The Landscape Since 1991, Routledge, 13 września 2013, ISBN 978-1-317-99062-8 [dostęp 2019-05-19] (ang.).
  5. a b c Oratorium dla Wilna na Festiwalu Miłosza (transmisja w Dwójce) [online], PolskieRadio.pl, 13 maja 2011 [dostęp 2019-05-19].
  6. Dni z Miłoszem w Krakowie [online], PolskieRadio.pl, 16 maja 2011 [dostęp 2019-05-19].
  7. Kronos Quartet [online], kronosquartet.org [dostęp 2019-05-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-28] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj