Opośnik patagoński

Opośnik patagoński
	Lestodelphys halli
	(O. Thomas, 1921)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	torbacze
Rząd	dydelfokształtne
Rodzina	dydelfowate
Podrodzina	dydelfy
Plemię	Thylamyini
Rodzaj	opośnik
Gatunek	opośnik patagoński
Synonimy
	Notodelphys halli O. Thomas, 1921;
	Notodelphys halli O. Thomas, 1921;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Opośnik patagoński^[3] (Lestodelphys halli) – gatunek ssaka z podrodziny dydelfów (Didelphinae) w obrębie rodziny dydelfowatych (Didelphidae).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał naukowo w 1920 roku angielski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Notodelphys halli^[1]. Miejsce typowe w oryginalnym opisie to „Cabo Tres Puntas”, Santa Cruz, Argentyna^[1], jednak Thomas poprawił miejsce typowe na podstawie korespondencji z kolekcjonerem na Estancia La Madrugada. (47°13′S 66°27′W/-47,220000 -66,450000) w pobliżu Puerto Deseado, prowincja Santa Cruz, Argentyna^[4]^[5]^[6]^[7]. Holotyp to skóra i czaszka dorosłego samca o sygnaturze BMNH 21.6.7.19 z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; odłowiony przez kolekcjonera T.H. Halla^[5]. Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju opośnik (Lestodelphys)^[6]^[8]^[7].

Etymologia edytuj

Lestodelphys: gr. ληστης lestes „rozbójnik, bandyta”, od λῃστευω lēisteuō „grabić, łupić”^[9]; rdzeń delphys (od 'Didelphis Linnaeus, 1758 (dydelf)) używany w wielu naukowych nazwach w obrębie rodziny dydelfowatych^[1].
halli: T.H. Hall, kolekcjoner nieznanego pochodzenia od którego pochodził holotyp^[1]^[10].

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunek występujący w środkowej i południowej Argentynie, od Mendozy na południe do Santa Cruz^[6]^[8]^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 12,3–14,4 cm, długość ogona 7,4–9,9 cm; masa ciała 60–100 g^[8]^[12].

Status zagrożenia edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)^[2].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f O. Thomas. A new genus of opossum from Southern Patagonia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth Series. 8, s. 137–138, 1921. (ang.).
↑ ^a ^b Lestodelphys halli, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 3. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ O. Thomas. The mammals of Senor Budin’s Patagonian expedition. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth Series. 4, s. 45, 1929. (ang.).
↑ ^a ^b R. Voss. An annotated checklist of Recent opossums (Mammalia: Didelphidae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 455, s. 45, 2022. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42–57. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lestodelphys halli. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-20].
↑ ^a ^b ^c D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 1. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 123, OCLC 637083062 (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 174. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Lestodelphys halli (O. Thomas, 1921). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-21]. (ang.).
↑ Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 38. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia edytuj

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[Thomas-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f O. Thomas. A new genus of opossum from Southern Patagonia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth Series. 8, s. 137–138, 1921. (ang.).

[iucn-2] Lestodelphys halli, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Cichocki&inni-3] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 3. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Thomas1929-4] O. Thomas. The mammals of Senor Budin’s Patagonian expedition. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth Series. 4, s. 45, 1929. (ang.).

[voss-5] R. Voss. An annotated checklist of Recent opossums (Mammalia: Didelphidae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 455, s. 45, 2022. (ang.).

[icmw-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42–57. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lestodelphys halli. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-20].

[Astúa-8] D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 1. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[jae-9] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 123, OCLC 637083062 (ang.).

[edm-10] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 174. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[mdd-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Lestodelphys halli (O. Thomas, 1921). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-21]. (ang.).

[amw-12] Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 38. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]