Orda Nogajska

konfederacja tureckich plemion koczowniczych powstała na Stepie Pontyjskim około 1390 roku

Orda Nogajska – konfederacja tureckich plemion koczowniczych powstała na Stepie Pontyjskim. W jej skład wchodziły terytoria pomiędzy Wołgą, Irtyszem, Morzem Kaspijskim i Morzem Aralskim. Nazwa pochodzi od imienia wybitnego wodza tatarskiego – Nogaja. Została utworzona przez Edygeja po uniezależnieniu się od Złotej Ordy około 1390 roku.

Orda Nogajska
Ногай Урдасы
Nogaj Urdasy
ok. 1390–1770
Ustrój polityczny

orda

Stolica

Saraj Jük

Data powstania

1390

Data likwidacji

1770

Mapa opisywanego kraju
brak współrzędnych

Historia

edytuj
 
Mapa Sigismunda von Herbersteina zatytułowana "Moscovia" z 1549 umieszcza "Tatarów Nogajskich" na stepie na północ od Kaukazu i Astrachania.

Na przestrzeni wieków Orda Nogajska dzieliła się na:

  • Wielka Orda Nogajska (pozostała na dawnych koczowiskach na wschód od dolnej Wołgi). Uznała dominację rosyjską po podboju chanatów kazańskiego i astrachańskiego przez Rosję (1552–1557).
  • Mała Orda Nogajska (orda kubańska) nad Morzem Azowskim pomiędzy Donem a Kubaniem – weszła w skład chanatu krymskiego. Część Nogajów, która nie chciała podporządkować się carom rosyjskim.
  • Orda Ałtyulska, nad rzeką Emba.
  • Nogajskie ordy przednie (od 1430) osiedlane przez Chanów Krymskich na stepach południowej Ukrainy i Besarabii:
    • orda budziacka (białogrodzka),
    • orda jambolucka (oczakowska),
    • orda dobrudzka (jedykulska),
    • orda jedysańska (odłam Małej Ordy Nogajskiej, powstała dopiero po 1720 roku).

Po 1630 roku buddyjska orda kałmucka, obca etnicznie i kulturowo Nogajom, wyparła ich z okolic dolnej Wołgi i zajęła stepowe obszary między rzekami Don i Jaik (dzisiejszy Ural) zakładając własne państwo (tzn. w przypadku ludów koczowniczych jest to przejęcie pastwisk).

Po wejściu ziem południowej Ukrainy w skład Imperium Rosyjskiego (ok. 1770) Wielkich Nogajów przesiedlono na nadazowskie równiny pomiędzy Donem a Kubaniem, a potem na stepy nadkaspijskie i besarabskie. Po wojnie krymskiej część ludności mieszkająca nad Morzem Czarnym przeniosła się do Turcji.

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj