Order Świętego Stanisława (Rosja)

	Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława; Императорский и Царский Орден Святого Станислава
	Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława; Императорский и Царский Орден Святого Станислава
	; Awers orderu z mieczami
	; Awers gwiazdy
	; Baretka
Ustanowiono	1831; (włączono do odznaczeń Imperium Rosyjskiego)
Dewiza	PRAEMIANDO INCITAT; (Nagradzając, zachęca)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława (ros. Императорский и Царский Орден Святого Станислава) – order Imperium Rosyjskiego^[1].

Historia i insygniaEdytuj

Po upadku powstania listopadowego w 1831 Order Świętego Stanisława, podobnie jak Order Orła Białego i Order Virtuti Militari, włączono do grona odznaczeń rosyjskich jako najniższe z nich pod nazwą Cesarsko-Królewski Order Św. Stanisława – przyznawany był m.in. za zasługi w rusyfikacji.

Zmieniony został wygląd insygniów: ze środkowego medalionu awersu usunięto malowaną na porcelanie figurę św. Stanisława i zastąpiono ją splecionymi literami SS (Sanctus Stanislaus), polskie białe orły między ramionami krzyża wymienione zostały na dwugłowe, koronowane orły carskie, leżące na ramionach krzyża, do ok. 1862 z rozpostartymi skrzydłami, później do 1917 roku w formie bardziej zaokrąglonej między ramionami krzyża.

Przez pewien czas (do ok. 1870) nadawany był również z koroną (na której był zawieszony krzyż) i mieczami (podłożonymi pod orły). Insygnia po śmierci odznaczonego podlegały zwrotowi do kasy kapituły. Do 1915 wykonywano je z czystego złota, po tej dacie z "metalu wojennego" (tombaku). Około 1870 powstała moda noszenia niezgodnych ze statutami oznak orderu pokrytych zamiast czerwonej czarną emalią, które niekiedy pojawiają się na rynku numizmatycznym.

Kawalerem carskiego orderu św. Stanisława I klasy (z posiadaniem którego związane było dziedziczne szlachectwo – Потомственное дворянство) – był m.in. Ilja Nikołajewicz Uljanow (1831–1886), ojciec Lenina.

Order – pozbawiony koron carskich na orłach rosyjskich między ramionami krzyża – nadawany był również (także z mieczami za zasługi wojenne) przez Rząd Tymczasowy Aleksandra Kiereńskiego do chwili wybuchu rewolucji bolszewickiej. Należy jednak zaznaczyć, że nadal (2005) w almanachach aktualnych i byłych domów panujących św. Stanisław wymieniony jest jako jeden z orderów dynastycznych cesarskiej rodziny Romanow-Holstein-Gottorp i że w. ks. Cyryl Włodzimierzowicz (1876–1938), pretendent do tronu carskiego w latach międzywojennych, podobno (w rzadkich przypadkach) go nadawał.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, order nie został odnowiony. Noszenia rosyjskiego Królewsko-Carskiego Orderu św. Stanisława zabroniono^[2].

OdznaczeniEdytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (Imperium Rosyjskie).

Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (Imperium Rosyjskie).

PrzypisyEdytuj

↑ Императорский и Царский Орден Святого Станислава
↑ Wiesław Bończa-Tomaszewski, "Kodeks orderowy", Warszawa 1939. – Dokument został zatwierdzony do użytku przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwo Spraw Wojskowych.

BibliografiaEdytuj

NorbertN. Wójtowicz NorbertN., Praemiando Incitat. Order Świętego Stanisława, Warszawa: Wydawnictwo Verbinum, 2007, ISBN 978-83-925702-0-2, OCLC 871715323 .
Wiesław Bończa-Tomaszewski, Kodeks orderowy, Warszawa 1939

[1] Императорский и Царский Орден Святого Станислава

[2] Wiesław Bończa-Tomaszewski, "Kodeks orderowy", Warszawa 1939. – Dokument został zatwierdzony do użytku przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwo Spraw Wojskowych.

[1]

[2]