Order Gwiazdy Polarnej

Order Gwiazdy Polarnej
*Nordstjärnenorden*
	; Awers Krzyża Wielkiego (I klasa orderu); z lat 1748-1975 i gwiazdy orderowej I klasy
	; Awers Komandora 1. klasy (II klasa orderu); z lat 1748-1975 i gwiazdy orderowej II klasy
	; Baretka (1748-1975)
	; Baretka (od 1975)
Ustanowiono	23 czerwca 1748
	Multimedia w Wikimedia Commons

Królewski Order Gwiazdy Polarnej (szw. Nordstjärneorden) – odznaczenie Królestwa Szwecji nadawane za zasługi cywilne.

Historia edytuj

Aktualny wygląd (od 1975) Krzyża Wielkiego oraz gwiazdy orderowej Królewskiego Orderu Gwiazdy Polarnej

Łańcuch Królewskiego Orderu Gwiazdy Polarnej

Dawniej potocznie zwany Czarną Wstęgą (Det svarta bandet) order został ustanowiony przez króla Szwecji Fryderyka I Heskiego 23 czerwca 1748 w ramach systemu odznaczeń, do którego należały Order Serafinów i Order Miecza. Nadawany był głównie urzędnikom państwowym za zasługi w służbie państwu w dziedzinach administracji, szkolnictwa, nauki i od 1952 także uczonym za wybitne wynalazki. Otrzymywać go mogli także cudzoziemcy.

Nowa konstytucja, która weszła w życie 1 stycznia 1975, zniosła nadawanie orderów obywatelom szwedzkim. Od tej pory Order Gwiazdy Polarnej otrzymać mogli wyłącznie cudzoziemcy. Był nadawany przez rząd, a więc postradał miano „królewski”. Ostatnim Szwedem który dostał ten order był szwagier króla Karola XVI Gustawa Tord Magnusson (w dniu 31 grudnia 1974). Monarcha w ten sposób po raz ostatni wykorzystał swą prerogatywę. W 1995 przyznano królowi prawo nadawania orderu członkom swej rodziny.

15 grudnia 2022 cały szwedzki system orderowy został przywrócony w pełnym zakresie, umożliwiając obywatelom Szwecji otrzymywanie wszystkich trzech orderów za zasługi, a obcokrajowcom otrzymywanie także orderów Miecza oraz Wazów (ustawa weszła w życie 1 lutego 2023). Został on też w niewielkim stopniu zmodernizowany i uaktualniony^[1].

Insygnia edytuj

Insygnia Orderu Gwiazdy Polarnej to krzyż, gwiazda I i II klasy oraz łańcuch. Krzyż to emaliowany na biało krzyż maltański, ze złotymi koronami królewskimi między ramionami. W medalionie środkowym zarówno awersu jak i rewersu znajduje się na niebieskim tle biała pięcioramienna Gwiazda Polarna ze złotymi brzegami, otoczona dewizą orderu Nescit Occasum (Nigdy nie zajdzie). Krzyż zawieszony jest na złotej koronie królewskiej. Gwiazda I klasy to srebrny krzyż maltański z również srebrną gwiazdą polarną w środku i wiązkami promieni między ramionami. Gwiazda II klasy nie posiada promieni między ramionami. Łańcuch orderu składa się z jedenastu par niebieskich ukoronowanych, zwróconych do siebie grzbietem liter F i z dwunastu białych gwiazd polarnych. Order ma 5 klas według systemu Legii Honorowej.

Do 1975 order był noszony na czarnej wstędze, być może w naśladownictwie francuskiego Orderu św. Michała z 1469. Obecnie wstęga orderu jest niebieska z pojedynczym żółtym paskiem na bokach.