Order Narodowy Zasługi

francuski order

Order Narodowy Zasługi[1][2] (fr. Ordre national du Mérite)[1] – francuski order ustanowiony 3 grudnia 1963 przez prezydenta Charles’a de Gaulle’a[3].

Order Narodowy Zasługi
Ordre national du Mérite
Awers
Awers I klasy
Awers
Awers V klasy
Rewers
Rewers V klasy
Baretka
Baretka V klasy
Ustanowiono

3 grudnia 1963

Powyżej

Medal Wojskowy

Poniżej

Narodowy medal uznania dla ofiar terroryzmu

Projektant

Max Leognany

Historia edytuj

Ustanowienie orderu nastąpiło w wyniku zmiany systemu francuskich odznaczeń państwowych. Ordre national du Mérite zastąpił szesnaście odznaczeń resortowych i kolonialnych, jako wyższe od nich rangą odznaczenie państwowe[4][a], jako czwarte w kolejności starszeństwa spośród wszystkich francuskich odznaczeń, za Medalem Wojskowym (w kategorii cywilnej niższy rangą jedynie od Orderu Legii Honorowej), a przed Krzyżem Wojennym (w kategorii cywilnej – przed resortowym Orderem Palm Akademickich)[5].

Order Narodowy Zasługi jest nadawany zarówno obywatelom Francji, jak innych państw za wybitne zasługi (mérites distingués) cywilne i wojskowe[6], mające jednak mniejszą rangę niż zasługi znamienite (mérites éminents), za które przyznawana jest Legia Honorowa[7].

Prezydent Republiki Francuskiej, będący z urzędu jego wielkim mistrzem i odznaczonym Krzyżem Wielkim, na posiedzeniu kapituły orderu (kapituła powoływana jest na dwuletnie kadencje z możliwością przedłużenia w składzie: przewodniczący–kanclerz, dziewięciu członków minimum w randze Komandora, jeden Oficer i jeden Kawaler) nadaje order na wniosek rady ministrów. Każdy premier Francji jest odznaczany od 24 grudnia 1974 Krzyżem Wielkim po sześciu miesiącach sprawowania urzędu. Kanclerz Orderu Legii Honorowej jest z urzędu Kanclerzem Orderu Narodowego Zasługi odznaczonym Krzyżem Wielkim[3].

Dotychczas odznaczono ponad 300 tysięcy osób (średnia wieku: 54 lata), z czego 187 tysięcy obecnie żyje. Orderem nagradza się 4800 osób rocznie, 80% odznaczonych jest V klasą[6].

Projektantem insygniów orderu był rzeźbiarz i medalier – Max Leognany[3].

Klasy orderu edytuj

Ordre national du Mérite dzieli się na pięć klas[3]:

  • I klasa – Krzyż Wielki (Grand-croix) – order zawieszony jest na wielkiej wstędze, noszonej na prawym ramieniu, oraz gwiazda na lewej stronie piersi
  • II klasa – Wielki Oficer (Grand officier) – order zawieszony jest na wstążce z rozetką, noszony na lewej stronie piersi wraz z gwiazdą na prawej stronie piersi
  • III klasa – Komandor (Commandeur) – order zawieszony jest na wstędze, noszonej na szyi
  • IV klasa – Oficer (Officier) – order zawieszony jest na wstążce z rozetką, noszony na lewej stronie piersi
  • V klasa – Kawaler (Chevalier) – order zwieszony jest na wstążce, noszony na lewej stronie piersi

Insygnia edytuj

Oznakę orderu stanowi pozłacana (srebrna w stopniu kawalerskim) gwiazda o sześciu maltańskich ramionach, emaliowanych na niebiesko i połączonych liśćmi laurowymi. Na środku awersu gwiazdy umieszczony jest okrągły medalion z profilem Marianny, otoczonym napisem: „République Française”. Na rewersie medalionu znajdują się skrzyżowane flagi Francji oraz nazwa orderu i data jego ustanowienia. Oznaka jest zawieszona na owalnej zawieszce w kształcie wieńca laurowego[3].

Gwiazda orderowa jest dwunastopromienna i pozłacana (Krzyż Wielki) lub srebrna (Wielki Oficer). Na centralnie umieszczonym medalionie znajduje się profil Marianny, otoczony emaliowanym na niebiesko pierścieniem (z francuską nazwą państwa i orderu), z wieńcem laurowym wokoło[3].

Wielkie wstęgi, wstęgi oraz wstążki orderowe są koloru niebieskiego. Wstążka klasy oficerskiej jest uzupełniona rozetką[3].

Sposoby noszenia poszczególnych klas Orderu Narodowego Zasługi

 

1 – Kawaler (Chevalier), 2 – Oficer (Officier), 3 – Komandor (Commandeur), 4 – Wielki Oficer (Grand Officier), 5 – Krzyż Wielki (Grand Croix)
Baretki orderu
 
Kawaler
 
Oficer
 
Komandor
 
Wielki Oficer
 
Krzyż Wielki

Odznaczeni edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Narodowym Zasługi (Francja).
Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Orderem Narodowym Zasługi (Francja).
Premierzy Francji odznaczeni Krzyżem Wielkim[3]

Uwagi edytuj

  1. Odznaczenia zastąpione Narodowym Orderem Zasługi (z datami ustanowienia):
    Ordery resortowe
    Ordery kolonialne

Przypisy edytuj

  1. a b Zasługi, Order Narodowy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-07-26].
  2. Zasługi, Order Narodowy, [w:] Encyklopedia Gazety Wyborczej, t. 20, Wielk-Żyzno, Agora SA/Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 483, ISBN 83-89651-95-5, OCLC 909581546.
  3. a b c d e f g h Marc Champenois: L’Ordre national du Mérite. [w:] Les décorations Francaises [on-line]. france-phaleristique.com. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
  4. Décret n°63-1196 du 3 décembre 1963 portant création d'un ordre national du Mérite. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
  5. Liste des décorations officielles françaises susceptibles d'être portées. prestige-et-tradition.fr, 15 lipca 2010.
  6. a b L'ordre national du Mérite. [w:] Les décorations françaises [on-line]. legiondhonneur.fr. [dostęp 2016-11-17]. (fr.).
  7. Ordre de la Légion d'honneur. Critères d'attribution. [w:] Les décorations françaises [on-line]. legiondhonneur.fr. [dostęp 2016-11-17]. (fr.).

Bibliografia edytuj