Order Portretu Władcy

Order Portretu Władcy, Order Cesarski (pers. Nešān-e Homāyūn) – honorowe cywilne odznaczenie irańskie ustanowione 15 lutego 1939 roku przez szacha perskiego, Rezę z dynastii Pahlawi. Zastąpił on Order Lwa i Słońca, nadawany przez obaloną dynastię Kadżarów. Został zlikwidowany w 1979 po zniesieniu monarchii w wyniku irańskiej rewolucji islamskiej[1][2][3][4].

Order Portretu Władcy
Order Cesarski
(pers.) Nešān-e Homāyūn
Awers
Awers gwiazdy i odznaki
Baretka
Baretka I klasy
Baretka
Baretka II, III, IV i V klasy
Ustanowiono

1939

Wycofano

1979

Powyżej

Order Plejad

Poniżej

Order Trzeciego Marca

Powiązane

Historia edytuj

Odznaczenie utworzone przez Fatha Alego Kadżara, zawierające miniaturę portretu władcy w postaci medalionu, noszone było w Persji na długo przed formalnym ustanowieniem tego orderu[5]. W 1856 roku szach Naser ad-Din Kadżar utworzył go pod nazwą Order Cesarskiego Portretu (Nishan-i-Tamtal-i-Humayun). Przyznawany był największym dygnitarzom dworskim, ambasadorom, najważniejszym ministrom i innym dostojnikom o podobnej randze i znaczeniu. Służył jako najważniejsze odznaczenie honorujące państwowych urzędników. Miejsce obrazu popiersia szacha wewnątrz odznaki niekiedy zajmował wizerunek lwa i słońca, jeden z perskich symboli, który używany był także jako centralny motyw Orderu Lwa i Słońca czy Orderu Aghdas[6].

Order Portretu Władcy, zwany też Orderem Cesarskim został ustanowiony 15 lutego 1939 roku, jako bezpośredni spadkobierca w tradycji, przeznaczeniu i wyglądzie Orderu Lwa i Słońca, który nadawany był przez władców z dynastii Kadżarów. Służył jako nagroda za zasługi dla monarchy lub państwa perskiego. Dzielił się na pięć klas; mógł być nadawany zarówno cywilom, jak i wojskowym[4].

Podział odznaczenia edytuj

Klasy orderu

Przeznaczone do nagradzania ważnych urzędników irańskich oraz obcokrajowców, którzy wyróżnili się w służbie dla kraju i monarchy, a także dygnitarzy innych państw[1][2].

  • I klasa – Wielka Wstęga
  • II klasa – Wielki Oficer
  • III klasa – Komandor
  • IV klasa – Oficer
  • V klasa – Kawaler
Medale

Utworzone w 1920, przeznaczone dla urzędników niższej rangi, którzy wyróżnili się w służbie dla kraju i monarchy[1][2][7]

  • Medal Złoty
  • Medal Srebrny
  • Medal Brązowy

Wygląd insygniów edytuj

Insygnia odznaczenia były zmodyfikowaną wersją insygniów Orderu Lwa i Słońca. Gwiazdy i odznaki wszystkich klas wykonane były ze srebra[2][8].

Odznaka edytuj

Odznaka (godło) składała się z emaliowanej, okrągłej ilustracji stojącego na pustyni lwa, z zakrzywionym mieczem trzymanym w uniesionej łapie, na tle wschodzącego słońca o pięciu promieniach. Wizerunek ten umieszczono wewnątrz zielonego okręgu, a ten z kolei – wewnątrz ramki w kształcie ośmio- lub sześciopromiennej gwiazdy w przypadku klas I, II, III i IV, a w klasie V gwiazda miała cztery promienie. Zawieszka miała kształt łańcuszka z pętelką; mocowana była do wstążki lub wstęgi[2][3][8].

Gwiazda edytuj

Gwiazda orderowa była podobna do odznaki, z tym że była ośmiopromienna, nieco większa i bez zawieszki. Wewnątrz każdego promienia przebiegał zielony, emaliowany pasek, łączący się z zielonym okręgiem okalającym ilustrację. Gwiazdę noszono w I i II klasie wraz z odznaką na wstędze, a w III klasie bez odznaki[2].

Medal edytuj

Medal był okrągły, wykonany z metalu (złoty, srebrny lub brązowy w zależności od stopnia). Na awersie znajdowała się ilustracja podobna do tej, która znajdowała się na odznace, w postaci rzeźbionego w całości reliefu stojącego lwa, trzymającego zakrzywiony miecz w uniesionej łapie, na tle wschodzącego słońca z pięcioma promieniami. Obramowaniem wizerunku, na krawędzi medalu, był wyryty wieniec laurowy. Medal przymocowany był za pomocą klamerki-zawieszki do prostokątnej, zielonej wstążki[3][7].

Wstęgi, wstążki i baretki edytuj

Wstęga (Hamāyel) lub wstążka przyporządkowana do I klasy była uszyta w kolorze zielonym z czerwonymi paskami po bokach, a w przypadku pozostałych klas orderu i stopni medalu miała kolor zielony[1]. Wielka Wstęga miała wygląd szerokiej szarfy wieszanej z prawego ramienia do lewego boku, Wielcy Oficerowie i Komandorzy wiązali wstęgę wokół szyi, a w pozostałych klasach i wstążki były wiązane na sposób francuski jak w przypadku orderu Legii Honorowej i przypinane do lewej piesi w szeregu z innymi medalami. Wstążka oficerska miała rozetkę[4].

Suwereni odznaczenia edytuj

Odznaczeni edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Portretu Władcy.

Przypisy edytuj

  1. a b c d Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 379.
  2. a b c d e f Decorations. [w:] Encyclopædia Iranica [on-line]. iranicaonline.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).
  3. a b c Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).
  4. a b c Christopher Buyers: Nishan-i-Humayun – The Imperial Order. [w:] The Pahlavi Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].
  5. Manoutchehr M. Eskandari-Qajar: Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. [w:] Qajar (Kadjar) Dynasty Pages [on-line]. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
  6. Christopher Buyers: Nishan-i-Tamtal-i-Humayun – The Decoration of the Imperial Portrait. [w:] The Qajar Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].
  7. a b Medal of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-28]. (ang.).
  8. a b Order of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
  9. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 38, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  10. André Malraux. ordredelaliberation.fr. [dostęp 2014-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-16)]. (fr.).
  11. Odznaczenia. Generał Broni Władysław Anders. wsiz.rzeszow.pl. [dostęp 2014-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-01)].
  12. General orders (GO 54). armypubs.army.mil. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).