Order Portretu Władcy

Order Portretu Władcy
Order Cesarski
(pers.) *Nešān-e Homāyūn*
	; Awers gwiazdy i odznaki
	; Baretka I klasy
	; Baretka II, III, IV i V klasy
Ustanowiono	1939
Wycofano	1979
Powyżej	Order Plejad
Poniżej	Order Trzeciego Marca
Powiązane	Order Aghdas; Order Lwa i Słońca;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Order Portretu Władcy, Order Cesarski (pers. Nešān-e Homāyūn) – honorowe cywilne odznaczenie irańskie ustanowione 15 lutego 1939 roku przez szacha perskiego, Rezę z dynastii Pahlawi. Zastąpił on Order Lwa i Słońca, nadawany przez obaloną dynastię Kadżarów. Został zlikwidowany w 1979 po zniesieniu monarchii w wyniku irańskiej rewolucji islamskiej^[1]^[2]^[3]^[4].

Historia

Odznaczenie utworzone przez Fatha Alego Kadżara, zawierające miniaturę portretu władcy w postaci medalionu, noszone było w Persji na długo przed formalnym ustanowieniem tego orderu^[5]. W 1856 roku szach Naser ad-Din Kadżar utworzył go pod nazwą Order Cesarskiego Portretu (Nishan-i-Tamtal-i-Humayun). Przyznawany był największym dygnitarzom dworskim, ambasadorom, najważniejszym ministrom i innym dostojnikom o podobnej randze i znaczeniu. Służył jako najważniejsze odznaczenie honorujące państwowych urzędników. Miejsce obrazu popiersia szacha wewnątrz odznaki niekiedy zajmował wizerunek lwa i słońca, jeden z perskich symboli, który używany był także jako centralny motyw Orderu Lwa i Słońca czy Orderu Aghdas^[6].

Order Portretu Władcy, zwany też Orderem Cesarskim został ustanowiony 15 lutego 1939 roku, jako bezpośredni spadkobierca w tradycji, przeznaczeniu i wyglądzie Orderu Lwa i Słońca, który nadawany był przez władców z dynastii Kadżarów. Służył jako nagroda za zasługi dla monarchy lub państwa perskiego. Dzielił się na pięć klas; mógł być nadawany zarówno cywilom, jak i wojskowym^[4].

Podział odznaczenia

Klasy orderu

Przeznaczone do nagradzania ważnych urzędników irańskich oraz obcokrajowców, którzy wyróżnili się w służbie dla kraju i monarchy, a także dygnitarzy innych państw^[1]^[2].

I klasa – Wielka Wstęga
II klasa – Wielki Oficer
III klasa – Komandor
IV klasa – Oficer
V klasa – Kawaler

Medale

Utworzone w 1920, przeznaczone dla urzędników niższej rangi, którzy wyróżnili się w służbie dla kraju i monarchy^[1]^[2]^[7]

Medal Złoty
Medal Srebrny
Medal Brązowy

Wygląd insygniów

Insygnia odznaczenia były zmodyfikowaną wersją insygniów Orderu Lwa i Słońca. Gwiazdy i odznaki wszystkich klas wykonane były ze srebra^[2]^[8].

Odznaka

Odznaka (godło) składała się z emaliowanej, okrągłej ilustracji stojącego na pustyni lwa, z zakrzywionym mieczem trzymanym w uniesionej łapie, na tle wschodzącego słońca o pięciu promieniach. Wizerunek ten umieszczono wewnątrz zielonego okręgu, a ten z kolei – wewnątrz ramki w kształcie ośmio- lub sześciopromiennej gwiazdy w przypadku klas I, II, III i IV, a w klasie V gwiazda miała cztery promienie. Zawieszka miała kształt łańcuszka z pętelką; mocowana była do wstążki lub wstęgi^[2]^[3]^[8].

Gwiazda

Gwiazda orderowa była podobna do odznaki, z tym że była ośmiopromienna, nieco większa i bez zawieszki. Wewnątrz każdego promienia przebiegał zielony, emaliowany pasek, łączący się z zielonym okręgiem okalającym ilustrację. Gwiazdę noszono w I i II klasie wraz z odznaką na wstędze, a w III klasie bez odznaki^[2].

Medal

Medal był okrągły, wykonany z metalu (złoty, srebrny lub brązowy w zależności od stopnia). Na awersie znajdowała się ilustracja podobna do tej, która znajdowała się na odznace, w postaci rzeźbionego w całości reliefu stojącego lwa, trzymającego zakrzywiony miecz w uniesionej łapie, na tle wschodzącego słońca z pięcioma promieniami. Obramowaniem wizerunku, na krawędzi medalu, był wyryty wieniec laurowy. Medal przymocowany był za pomocą klamerki-zawieszki do prostokątnej, zielonej wstążki^[3]^[7].

Wstęgi, wstążki i baretki

Wstęga (Hamāyel) lub wstążka przyporządkowana do I klasy była uszyta w kolorze zielonym z czerwonymi paskami po bokach, a w przypadku pozostałych klas orderu i stopni medalu miała kolor zielony^[1]. Wielka Wstęga miała wygląd szerokiej szarfy wieszanej z prawego ramienia do lewego boku, Wielcy Oficerowie i Komandorzy wiązali wstęgę wokół szyi, a w pozostałych klasach i wstążki były wiązane na sposób francuski jak w przypadku orderu Legii Honorowej i przypinane do lewej piesi w szeregu z innymi medalami. Wstążka oficerska miała rozetkę^[4].

Suwereni odznaczenia

Reza Szah Pahlawi (1939-1941)
Mohammad Reza Pahlawi (1941-1979)

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Portretu Władcy.

Felicjan Sławoj Składkowski – I klasa^[9]
André Malraux – I klasa^[10]
Władysław Anders – I klasa^[11]
Joseph Lawton Collins – I klasa^[12]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 379.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Decorations. [w:] Encyclopædia Iranica [on-line]. iranicaonline.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Christopher Buyers: Nishan-i-Humayun – The Imperial Order. [w:] The Pahlavi Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].
↑ Manoutchehr M. Eskandari-Qajar: Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. [w:] Qajar (Kadjar) Dynasty Pages [on-line]. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
↑ Christopher Buyers: Nishan-i-Tamtal-i-Humayun – The Decoration of the Imperial Portrait. [w:] The Qajar Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].
↑ ^a ^b Medal of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Order of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 38, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
↑ André Malraux. ordredelaliberation.fr. [dostęp 2014-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-16)]. (fr.).
↑ Odznaczenia. Generał Broni Władysław Anders. wsiz.rzeszow.pl. [dostęp 2014-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-01)].
↑ General orders (GO 54). armypubs.army.mil. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[ko-1] Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 379.

[ei-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Decorations. [w:] Encyclopædia Iranica [on-line]. iranicaonline.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).

[od-3] Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).

[tio-4] Christopher Buyers: Nishan-i-Humayun – The Imperial Order. [w:] The Pahlavi Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].

[emq-5] Manoutchehr M. Eskandari-Qajar: Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. [w:] Qajar (Kadjar) Dynasty Pages [on-line]. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).

[dip-6] Christopher Buyers: Nishan-i-Tamtal-i-Humayun – The Decoration of the Imperial Portrait. [w:] The Qajar Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].

[mh-7] Medal of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-28]. (ang.).

[oh-8] Order of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[9] „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 38, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.

[am-10] André Malraux. ordredelaliberation.fr. [dostęp 2014-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-16)]. (fr.).

[O-11] Odznaczenia. Generał Broni Władysław Anders. wsiz.rzeszow.pl. [dostęp 2014-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-01)].

[go-12] General orders (GO 54). armypubs.army.mil. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]