Ornitologia
| Część działu |
| Dziedziny zoologii |
|
antrozoologia · arachnologia · entomologia . etologia · herpetologia · ichtiologia · karcynologia · konchiologia · malakologia · neuroetologia · ornitologia · planktologia · paleozoologia · prymatologia · teriologia · zoogeografia · zoopsychologia · zoosemiotyka |
| Słynni zoolodzy |
|
Louis Agassiz · Arystoteles |
Ornitologia – dział zoologii zajmujący się ptakami (Aves).
Domeną zainteresowania ornitologów jest przede wszystkim biologia ptaków, ale także ich zwyczaje, trasy przelotów, gniazdowanie, życie społeczne, obserwacja w terenie itp. Obserwowanie ich bytu umożliwia m.in. obrączkowanie ptaków. Ornitologia to także zbiór wiadomości i informacji na tematy związane z ptakami, ich lęgowiskami oraz upierzeniem itp.
Historia ornitologiiEdytuj
Ornitologia należy do najstarszych gałęzi zoologii i już w starożytności ptaki opisywali Arystoteles i Pliniusz. Okres średniowiecza nie był korzystny dla rozwoju nauk ścisłych, w tym i przyrodniczych, i z tego okresu dziejów pozostały mniej lub bardziej udane przeróbki dzieł Arystotelesa i Pliniusza. Dopiero okres odrodzenia przyniósł rozwój nauk przyrodniczych, w tym także ornitologii, uwalniając je stopniowo od starożytnych legend, średniowiecznych przesądów i błędnych obserwacji.
Polscy ornitolodzyEdytuj
Do najważniejszych polskich przyrodników, opisujących również ptaki, w porządku chronologicznym należą:
- Tadeusz Chrostowski
- Mateusz Cygański
- Janusz Domaniewski
- Andrzej Dunajewski
- Włodzimierz Dzieduszycki (1825–1899)
- Włodzimierz Dzieduszycki (1885–1971)
- Jan Haber
- Feliks Jarocki
- Stanisław Bonifacy Jundziłł
- Jan Jerzy Karpiński
- Andrzej Kruszewicz
- Krzysztof Kluk
- Jan Marchlewski
- Władysław Mierzeyewski
- Benedykt Dybowski
- Włodzimierz Puchalski
- Władysław Rydzewski
- Gabriel Rzączyński
- Jan Sokołowski
- Tadeusz Stawarczyk
- Władysław Taczanowski
- Ludwik Tomiałojć
- Konstanty Tyzenhauz
- Antoni Waga
- Antoni Wodzicki
- Kazimierz Wodzicki
- Kazimierz Antoni Wodzicki
- Aleksander Zawadzki
CiekawostkiEdytuj
- Pierwszym ornitologiem obrączkującym ptaki był duński nauczyciel, ornitolog amator Hans Christian Cornelius Mortensen (1856-1921). Od 1899 używał ponumerowanych aluminiowych obrączek do oznaczenia m.in. 165 szpaków, które złapał w skrzynkach lęgowych[1].
- Pierwszy projekt obrączkowania zrealizowano w Niemczech w 1903 r. pod kierownictwem Johannesa Thienemanna (1863 – 1938) w Obserwatorium ptaków Rossitten w Prusach Wschodnich na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Następne tego typu akcje odbyły się na Węgrzech w 1908, w Wielkiej Brytanii w 1909, w Jugosławii w 1910 i w krajach skandynawskich pomiędzy 1911 a 1914[2].
- Jako pierwszy użył sieci do łapania ptaków jeden z amerykańskich żołnierzy, stacjonujących w Japonii podczas II wojny światowej (będący także ornitologiem). Zaobserwował on, że rybacy japońscy, jeśli nie wyszły im połowy, rozwieszali swe sieci wysoko na palach. Do sieci wpadało wtedy przynajmniej kilka przelatujących ptaków[potrzebny przypis].
- Podczas kręcenia filmu „Pan Tadeusz” operator kamery ujął lecącego bociana z założoną na nodze obrączką. Akcja „Pana Tadeusza” rozgrywała się w XIX wieku – tymczasem obrączkowanie ptaków rozpoczęło się z początkiem XX w[potrzebny przypis].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Preuss, Niels Otto. Hans Christian Cornelius Mortensen: aspects of his life and of the history of bird ringing. „Ardea”. 1. 89, s. 1–6, 1989 (ang.). [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ Spencer, R. 1985. Marking. [w:] Campbell. B. & Lack, E. 1985. A dictionary of birds. British Ornithologists’ Union. Londyn, s. 338–341.