Ortografia
Ortografia (z gr. ορθο-, ortho- = poprawny, γραφος, grafos = piszący), inaczej pisownia – zbiór umownych przepisów regulujących sposób zapisu słów danego języka za pomocą liter alfabetu lub innych symboli[1][2][3]. Sposób reprezentacji mowy w postaci pisemnej jest w przypadku każdego języka oparty na pewnych zasadach oraz mniejszej lub większej zgodności między dźwiękami a znakami[3]. Za część ortografii bywa uznawana interpunkcja, typografia zaś jest odrębnym zagadnieniem. Konwencje ortograficzne, mające z natury charakter sztuczny, należy odróżnić od gramatyki, czyli naturalnie wykształconych zasad systemu językowego[4].
Ortografia nie jest składową języka w ścisłym tego słowa znaczeniu; stanowi ona jedynie zewnętrzne narzędzie do jego reprezentacji piśmiennej[5][6]. Jako sztuczny system opracowany świadomie i celowo przez człowieka, ortografia zawsze służy do odwzorowania jakiejś formy mowy[7].
Normy ortograficzne z założenia podlegają kodyfikacji, przy czym kształt ortografii niektórych języków (jak na przykład angielski) jest uzależniony od uzusu; natomiast w przypadku innych, jak np. język polski, dąży się do wyraźniejszej kodyfikacji normatywnej[1], choć mogącej uwzględniać istniejące tendencje pisowniowe[2].
Powstawanie prawideł ortograficznych jest ściśle powiązane z kształtowaniem się języków standardowych[8][9].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Polański 1999 ↓, s. 409.
- ↑ a b Šefčík 2017 ↓.
- ↑ a b Ondruš i Sabol 1987 ↓, s. 152.
- ↑ Karel Sýkora, Jaký je vlastně rozdíl mezi gramatikou a pravopisem?, Blog iDNES.cz, 26 stycznia 2016 [dostęp 2019-06-03] (cz.).
- ↑ Nils Langer, The Rechtschreibreform – A Lesson in Linguistic Purism, „German as a foreign language”, 3/2000, University of Bristol, 2000, s. 17-18 (ang.).
- ↑ Markowski 2004 ↓, s. 1636.
- ↑ Asya Pereltsvaig: On the primacy of the spoken language (ang.). W: Language Acquisition [on-line]. Languages Of The World, 2011-08-30. [dostęp 2018-11-29].
- ↑ Ulrich Ammon, Standard variety [w:] Sociolinguistics, t. 1, Walter de Gruyter, 2004, s. 273–283, ISBN 978-3-11-014189-4 (ang.).
- ↑ František Trávníček, Nástroj myšlení a dorozumělní: hrst úvah o spisovné češtině, F. Borový, 1940, s. 206 (cz.).
BibliografiaEdytuj
- Kazimierz Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław: Ossolineum, 1999, ISBN 83-04-04445-5.
- Andrzej Markowski, Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, Warszawa 2004.
- Ondřej Šefčík, ORTOGRAFIE [w:] Petr Karlík, Marek Nekula, Jana Pleskalová (red.), Nový encyklopedický slovník češtiny, 2017 (cz.).
- Šimon Ondruš, Ján Sabol, Úvod do štúdia jazykov, Bratysława: Slovenské pedagogické nakladateľstvo, 1987, OCLC 28427817 (słow.).