Oskarżona: Wiera Gran
Oskarżona: Wiera Gran – biograficzna książka o Wierze Gran, śpiewaczce z warszawskiego getta, oskarżonej po wojnie o kolaborację z Niemcami, napisana przez polską pisarkę Agatę Tuszyńską i wydana w październiku 2010 roku przez Wydawnictwo Literackie[1].
Opis edytuj
Publikacja oparta jest m.in. na wywiadach z Wierą Gran, archiwalnych dokumentach i zeznaniach sądowych, jak też autobiografii Wiery Gran Sztafeta oszczerców.
Oskarżona doczekała się wielu tłumaczeń, między innymi we Francji, Hiszpanii, Włoszech, Holandii, Grecji, Izraelu. 26 lutego 2013 r. ukazała się w Stanach Zjednoczonych[2], a 11 marca 2013 wyszła nakładem niemieckiego wydawnictwa Suhrkamp/Insel.
Książka wywołała w 2010 r. reakcję Andrzeja Szpilmana, który sprzeciwił się zawartym jego zdaniem w książce sugestiom[3], że jego ojciec Władysław Szpilman współpracował z Gestapo i policją żydowską[4]. Adwokaci Andrzeja Szpilmana żądali przeprosin i zakazu dystrybucji książki bądź usunięcia z książki fragmentów godzących w dobra osobiste Władysława Szpilmana[5].
Wyższy Sąd Krajowy w Hamburgu zakazał wydawnictwu Insel Verlag zamieszczania w niemieckim wydaniu książki fragmentów sugerujących, że Szpilman uczestniczył w akcji policji żydowskiej w getcie w 1942 r. Orzeczenie z 21 maja 2013 r. nie dotyczyło wydrukowanego i znajdującego się już w księgarniach pierwszego wydania książki, która ukazała się w Niemczech w marcu w nakładzie 3 tys. egzemplarzy pod tytułem Piosenkarka z getta. Życie Wiery Gran. Zakaz sądowy został uznany przez pełnomocników wydawnictwa, które wycofało również elektroniczne wydanie książki z obiegu[6].
W listopadzie 2014 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie w prawomocnym wyroku oddalił pozew wdowy po Władysławie Szpilmanie. Sąd uznał, że „swoboda twórczości literackiej i prawo do wolności wypowiedzi są ważniejsze niż kult pamięci po zmarłym” – uznał sąd. W 2016 roku Sąd Najwyższy w sprawie kasacyjnej nakazał Sądowi Okręgowemu jeszcze raz rozważyć pewne aspekty sprawy[7].
Negatywna recenzja w „New York Times” w maju 2013 określa książkę jako pogoń za sensacją i brak wyważonego podejścia do sprawy konfliktu Szpilman-Gran[8]. Jednocześnie określa Wierę Gran jako fascynującą i tragiczną postać[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Agata Tuszyńska, Oskarżona: Wiera Gran, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010, ISBN 978-83-08-04505-3, OCLC 750995637.
- ↑ Vera Gran, The Accused by Agata Tuszynska, translated by Charles Ruas from the French of Isabelle Jannès-Kalinowski. Illustrated. 305 pp. Alfred A. Knopf.
- ↑ Polskie Radio, PAP: Nowa książka pełna kłamstw i oszczerstw. Polskie Radio dla zagranicy. [dostęp 2010-11-04].
- ↑ PAP: Szpilman: książka narusza pamięć o moim ojcu. dzieje.pl, 2010-11-05.
- ↑ Informacyjna Agencja Radiowa: Syn Szpilmana walczy o dobre imię ojca. IAR, 2010-11-04.
- ↑ Gerichtsurteile gegen Insel Suhrkamp Verlang. Serwis internetowy veragran.com prowadzony przez Andrzeja Szpilmana, 6 grudnia 2013. [dostęp 2014-01-20]. (niem.).
- ↑ SN: będzie ponowny proces o książkę ze Szpilmanem w tle. Gazeta Wyborcza, Mariusz Jałoszewski, 10/02/2016.
- ↑ James Lasdun: Under Suspicion. The New York Times, Sunday Book Review, 3 maja 2013. [dostęp 2013-01-20].
- ↑ Polska Agencja Prasowa, 2013.