Wikipedia

Ostrowiec (powiat myśliborski)

wieś w województwie zachodniopomorskim, powiecie myśliborskim

Ostrowiec (do 1945 niem. Wusterwitz) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Dębno. Według danych z 2012 miejscowość liczyła 162 mieszkańców[4].

Ostrowiec
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

myśliborski

Gmina

Dębno

Wysokość

49 m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

165[2]

Strefa numeracyjna

95

Kod pocztowy

74-311[3]

Tablice rejestracyjne

ZMY

SIMC

0180002

Położenie na mapie gminy Dębno
Mapa konturowa gminy Dębno, u góry znajduje się punkt z opisem „Ostrowiec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Ostrowiec”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Ostrowiec”
Położenie na mapie powiatu myśliborskiego
Mapa konturowa powiatu myśliborskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ostrowiec”
Ziemia52°48′55″N 14°47′07″E/52,815278 14,785278[1]
Hasło w Wikisłowniku

Wieś znajdowała się od ok. 1250 na terytorium powstałej Nowej Marchii, pierwsza wzmianka pochodzi z 1337 Na przestrzeni stuleci stanowiła własność wielu znanych okolicznych rodów szlacheckich, m.in. von Schönebeck, von der Kuhmeise, von der Marwitz, von dem Borne. Od 1945 leży w granicach Polski.

Położenie edytuj

Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski Kondrackiego teren, na którym położony jest Ostrowiec, należy do prowincji Niziny Środkowoeuropejskiej, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierze Południowopomorskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Równina Gorzowska[5]

Środowisko naturalne edytuj

Przy wsi w kierunku zachodnim znajduje się Jezioro Ostrowieckie o powierzchni 121 ha i maksymalnej głębokości 7,5 m. Na większej zalesionej wyspie utworzony został 11 kwietnia 1985 faunistyczny rezerwat przyrody Czapli Ostrów o powierzchni 16,45 ha, z kolonią czapli siwej i kormorana.

Nazwa edytuj

Wüstervitz 1337; Wusterwitz 1486, 1944. Nazwa Ostrowiec została nadana w 1948[6]

Historia edytuj

  • 5000 p.n.e. – osadnictwo z epoki kamiennej (znaleziska przedmiotów wykonanych z kamienia)
  • VIII-poł. X w. – w widłach Odry i dolnej Warty znajduje się odrębna jednostka terytorialna typu plemiennego, prawdopodobnie powiązana z plemieniem Lubuszan. Na północy od osadnictwa grupy cedyńskiej oddzielały ją puszcze mosińska (merica Massen) i smolnicka (merica Smolnitz). Mieszkańcy zajmowali się gospodarką rolniczo-hodowlaną.
  • 960–972 – książę Mieszko I opanowuje tereny nadodrzańskie, obejmujące obręb późniejszej kasztelani cedyńskiej, ziemię kiniecką i kostrzyńską
  • 1005 (lub 1007) – Polska traci zwierzchność nad Pomorzem, w tym również nad terytorium w widłach Odry i dolnej Warty
  • 1112-1116 – w wyniku wyprawy Bolesława Krzywoustego, Pomorze Zachodnie uznaje zwierzchność lenną Polski
  • Pocz. XIII w. – obszar na północ od linii Noteci-dolnej Warty i zachód od Gwdy w dorzeczu Myśli, Drawy, środkowej Iny, stanowi część składową księstwa pomorskiego; w niewyjaśnionych okolicznościach zostaje przejęty przez księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego, a następnie jego bratanka, Władysława Odonica
  • 1250 – margrabiowie brandenburscy z dynastii Askańczyków rozpoczynają ekspansję na wschód od Odry; z zajmowanych kolejno obszarów powstaje następnie Nowa Marchia
  • 1320-1323 – po wygaśnięciu dynastii askańskiej, Nowa Marchia przejściowo przechodzi we władanie książąt pomorskich
  • 1323 – władzę w Nowej Marchii obejmują Wittelsbachowie
  • 1337 – wzmianka w księdze ziemskiej margrabiego brandenburskiego Ludwika Starszego pod nazwą Wüstervitz, w ziemi golenickiej: Wüstervitz LIIII, dos IIII, Heinz Schonenbeck pro seruicio VI, pactus VI modios auene, Molendinum ibidem dat III frusta[7] – wieś liczy 54 łany, wolne od ciężarów podatkowych są 4 łany parafialne (dos), lennikiem zobowiązanym do służby konnej jest Heintz Schönebeck posiadający 6 łanów, pakt (pactus) płacony rycerstwu przez chłopów wynosi 6 półkorców (modios) owsa (auene), opłata młyna (molendinum) wynosi 3 talenty (frustum – miara obrachunkowa podatku równa 1 talent; niem. Stück). Dochód margrabiego z tytułu korzystania przez mieszkańców z okolicznych lasów (Merica doltzick – Puszcza Dolska) do np. wypasania świń czy bydła, wynosi 2⅛ korców owsa[8].
  • 1402-1454/55 – Ziemie Nowej Marchii pod rządami zakonu krzyżackiego
  • 2.06.1486 – margrabia Jan Cicero nadaje Clausowi von der Kuhmeise (Claus von der Kumeisen, Kuemaisen) w lenno miasteczko Barnówko (Bernowichen) wraz ze wsiami Dyszno (Ringenwolde) i Ostrowiec (Wusterwicz)[9][10]
  • 19.02.1494 – margrabia Jan Cicero nadaje Baltazarowi i Andrzejowi von der Kuhmeise (Balczer und andereues Comeissen) w lenno miasteczko Barnówko (Bernowichen) wraz ze wsiami Dyszno (Ringenwalde) i Ostrowiec (Wusterwitz)[11][12]
  • 1517 – wzmianka o rodzie Schönebeck we wsi[13]
  • 1535-1571 – za rządów Jana kostrzyńskiego Nowa Marchia staje się niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego
  • 1538 – margrabia Jan kostrzyński oficjalnie wprowadza na terenie Nowej Marchii luteranizm jako religię obowiązującą
  • 1571 – we wsi wymieniana rodzina von Horn[14]
  • 1652-1654 – we wsi wymieniana rodzina von Horn[14]
  • 2 poł. XVII–XVIII w. – kolejnymi właścicielami są: von der Marwitz, von dem Borne, Kolben, Gloxin, Kühlemann, Ernst Wilhelm Duhmke oraz Grothe
  • 1701 – powstanie Królestwa Prus
  • 1708 – Carl August von Sacetot otrzymuje od króla Fryderyka I posiadłość w Ostrowcu[15]
  • XVIII w. – budowa kościoła o ryglowej konstrukcji, wieża z dachem namiotowym, sygnaturką i chorągiewką
  • 1 poł. XIX w. – założenie parku
  • 1807-1811 – reformy gospodarcze Steina – Hardenberga dotyczące zniesienia poddaństwa chłopów w Prusach
Przyległości Ostrowca w XIX / XX w.
Niemiecka nazwa Obiekt Położenie Polska nazwa
Helenenhof folwark 1 km na zach., na zach. brzegu jeziora Okuniec [nie istnieje][16]
  • 1815-1818 – reformy administracyjne Prus zmieniają strukturę Nowej Marchii; wieś należy do powiatu myśliborskiego, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej
  • 1834-1900 – majątek Ostrowiec zmienia właścicieli 8 razy
  • 1871-1918 – Nowa Marchia w ramach zjednoczonego Cesarstwa Niemieckiego
  • Pocz. XX w. – budowa kaplicy cmentarnej na skraju parku, bez wyraźnych cech stylowych
  • 1900-1945 – majątek wraz z folwarkiem Helenenhof (Okuniec) w posiadaniu Richarda Müllera z Hohenlandin i następnie jego syna, Bernharda
  • 1914 – majątek liczy 1061 ha, z czego 439 ha lasów i 108 ha wód
  • 1945 – zniszczenie pałacu i kościoła, częściowa dewastacja parku przypałacowego
  • 1972 – remont kaplicy cmentarnej i adaptacja na cele liturgiczne[17]
Właściciele majątku Ostrowiec
Imię i nazwisko Lata
Heintz Schönebeck 1337
von der Kuhmeise 1486 – po 1494
von Schönebeck 1517
von Horn 1571, 1652-1654
von der Marwitz, von dem Borne, Kolben, Gloxin,
Kühlemann, Ernst Wilhelm Duhmke, Grothe		 2 poł. XVII–XVIII w.
8 kolejnych właścicieli 1834 – 1900
Richard Müller, Bernhard Müller 1900 – 1945

Ludność edytuj

Liczba ludności w ostatnich trzech wiekach[18][19][20][21][22]:

Gospodarka edytuj

Struktura działalności gospodarczej na dzień 31 marca 2005[23]:

Dział Ilość
Produkcja -
Transport -
Handel 2
Usługi 1
Gastronomia 2

W Ostrowcu funkcjonują 24 gospodarstwa rolne o łącznej fizycznej powierzchni 138,54 ha. Struktura użytków rolnych:

Użytki rolne Pow. w ha
Orne 117,19
Zielone 13,38
Lasy 2,84
Razem 133,41

Powierzchnia gospodarstw:

Pow. w ha Ilość
1-5 15
5-10 5
10-20 2
20-50 2
50-100 -
>100 -

Edukacja edytuj

Dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej w Różańsku, natomiast młodzież do gimnazjum publicznego w Smolnicy[24].

Instytucje i organizacje edytuj

  • Sołectwo Ostrowiec – ogół mieszkańców wsi Ostrowiec stanowi Samorząd Mieszkańców Sołectwa
  • Wszelkie instytucje i organizacje znajdują się w Dębnie

Atrakcje turystyczne edytuj

  • Park pałacowy, pozostałość po pałacu[25] – leśno-krajobrazowy, powstał w 1 poł. XIX w., powierzchnia 4 ha. Zachował się czytelny układ parkowy, starodrzew, ruiny budynków gospodarczych, pałac nie istnieje (zniszczony w 1945). Wśród roślinności wyróżniono 44 gatunki roślinności drzewiastej. Występuje tu ponad 300 starych okazów różnych gatunków drzew, m.in.: lipy, wiązy, kasztany, modrzewie, świerki, klony, buki i graby, a nawet cisy. Wiek drzew ocenia się na 120 lat, z tym, że starodrzew liczy 220 lat. Stan zdrowotny drzew jest dobry. Obecnie na terenie parku znajduje się ośrodek wypoczynkowy i pole biwakowe. Wpisany do rejestru zabytków pod nr 227 z 10.09.1977[26].
  • Kościół pw. św. Jana Chrzciciela – dawna kaplica cmentarna z pocz. XX w., jako kościół filialny parafii św. Michała Archanioła w Różańsku od 1972[17].
  • Pomniki przyrody – aleja 262 dębów szypułkowych o obwodach 443-610 cm, przy drodze do Dyszna.
  • Przez wieś przebiegają szlaki turystyczne:   – „Nad rzeką Kosą”,   – „Rezerwatów i pomników przyrody”.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 95101
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 902 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Urząd Miasta i Gminy Dębno, Dane Statystyczne. [dostęp 2013-09-19].
  5. ↑ Karty z dziejów Dębna, praca zbiorowa, wydawca PPH „Zapol” Dmochowski Sobczyk, Dębno 2005, ISBN 83-60140-35-9, s. 25
  6. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55).
  7. ↑ Ludwig Gollmert: Das Neumärkische Landbuch Markgraf Ludwigs des Älteren vom Jahre 1337. Nach einer neu aufgefundenen Handschrift des vierzehnten Jahrhunderts. Frankfurt am Oder: 1862, s. 17.
  8. ↑ Ludwig Gollmert: Das Neumärkische Landbuch Markgraf Ludwigs des Älteren vom Jahre 1337. Nach einer neu aufgefundenen Handschrift des vierzehnten Jahrhunderts. Frankfurt am Oder: 1862, s. 30.
  9. ↑ Adolph Friedrich Riedel: Codex diplomaticus Brandenburgensis: Sammlung der Urkunden, Chroniken und sonstigen Quellenschriften für die Geschichte der Mark Brandenburg und ihrer Regenten. T. 24. F. H. Morin, 1863, s. 205.
  10. ↑ Adolph Friedrich Riedel: Codex diplomaticus Brandenburgensis: Sammlung der Urkunden, Chroniken und sonstigen Quellenschriften für die Geschichte der Mark Brandenburg und ihrer Regenten. Chronologisches Register zu sämmtlichen Bänden: 1415 – 1751. T. 7. F. H. Morin, 1869, s. 364.
  11. ↑ Adolph Friedrich Riedel: Codex diplomaticus Brandenburgensis: Sammlung der Urkunden, Chroniken und sonstigen Quellenschriften für die Geschichte der Mark Brandenburg und ihrer Regenten. T. 24. F. H. Morin, 1863, s. 210.
  12. ↑ Adolph Friedrich Riedel: Codex diplomaticus Brandenburgensis: Sammlung der Urkunden, Chroniken und sonstigen Quellenschriften für die Geschichte der Mark Brandenburg und ihrer Regenten. Chronologisches Register zu sämmtlichen Bänden: 1415 – 1751. T. 7. F. H. Morin, 1869, s. 400.
  13. ↑ Edward Rymar. Rycerstwo Nowej Marchii w czasach margrabiego Jana Kostrzyńskiego. „Rocznik Lubuski”. tom XXVII Cz. 1, s. 40, 2001. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe. ISSN 0485-3083. 
  14. ↑ a b Karty z dziejów Dębna. Dębno: PPH „Zapol” Dmochowski Sobczyk, 2005, s. 80. ISBN 83-60140-35-9.
  15. ↑ Ernst Heinrich Kneschke: Neues allgemeines deutsches Adels-lexicon. T. 8. Lipsk: Friedrich Voigt, 1868, s. 5.
  16. ↑ GenWiki-Helenenhof (Soldin). [dostęp 2010-06-14].
  17. ↑ a b Tygodnik Katolicki Niedziela, Edycja szczecińska 25/2003. [dostęp 2010-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  18. ↑ Friedrich Wilhelm August Bratring: Statistisch-topographische Beschreibung der gesammten Mark Brandenburg: Für Statistiker, Geschäftsmänner, bes. für Kameralisten. Die Neumark. Berlin: Friedrich Maurer, 1809, s. 125.
  19. ↑ Leopold Krugg: Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats. T. 5. Halle: Karl August Kümmel, 1823, s. 200.
  20. ↑ Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O: Zusammengestellt von Güthlein. Gustav Harnecker & Co., 1856, s. 98.
  21. ↑ Gemeindeverzeichnis Deutschland 1900. [dostęp 2010-06-14].
  22. ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte. [dostęp 2010-06-14].
  23. ↑ Plan rozwoju wsi Ostrowiec, Załącznik nr 1 do uchwały Nr LXVII/400/2006 Rady Miejskiej w Dębnie z dnia 28 czerwca 2006. [dostęp 2010-06-14].
  24. ↑ Uchwała Nr XVIII/188/04 Rady Miejskiej w Dębnie z dnia 27 maja 2004 r w sprawie: ustalenia planu sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów oraz granic ich obwodów na terenie miasta i gminy Dębno. [dostęp 2010-06-14].
  25. ↑ Zabytki w Polsce
  26. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ostrowiec_(powiat_myśliborski)&oldid=72573198”