Chmielograb

Chmielograb
	; Chmielograb europejski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	brzozowate
Rodzaj	chmielograb
	Nazwa systematyczna
	Ostrya Scop.; Fl. Carniol.: 414 (1760)
	Typ nomenklatoryczny
	Ostrya carpinifolia Scop.
Synonimy
	Zugilus Raf.;
	Zugilus Raf.;
	Homonimy
	Ostrya J. Hill = Carpinus L.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chmielograb, ostria (Ostrya Scop.) – rodzaj drzew i krzewów klasyfikowany do rodziny brzozowatych (dawniej często do wyodrębnianej rodziny leszczynowatych). Obejmuje 8^[3]–9^[5] gatunków. Rośliny te występują w strefie umiarkowanej na półkuli północnej – jeden gatunek, chmielograb europejski (O. carpinifolia), rośnie w południowej Europie, dwa^[3] lub trzy^[6] rosną w Ameryce Północnej na południu sięgając po Meksyk, pozostałe gatunki rosną w Azji Wschodniej, głównie w Chinach, tylko chmielograb japoński (O. japonica) poza tym krajem sięga do Korei i Japonii^[3]^[7]. Gatunki te rosną w lasach, zwykle w miejscach suchych i skalistych^[7].

Drzewa cenione są jako źródło bardzo twardego drewna. Chmielograb wirginijski uważany jest za jedno z drzew żelaznych^[7]. Gatunek ten lokalnie wykorzystywany jest także leczniczo^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: Niewysokie drzewa osiągające do 18 m wysokości oraz krzewy. Kora spękana tafelkowato lub w pasma^[7]. Pnie na przekroju okrągłe. Pędy zróżnicowane na krótko- i długopędy. Pąki jajowate, z licznymi łuskami^[6].
Liście: Opadające na zimę, skrętoległe^[7], eliptyczne do jajowatych, o wyraźnie zaznaczonych nerwach bocznych, brzegi ostro, zwykle podwójnie piłkowane^[6], czasem nawet nieco klapowane^[8]. Najmniejsze osiągają 2,5 cm, a największe do 13 cm długości^[6].
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe, ale rośliny jednopienne. Kwiaty męskie zebrane w kotki formujące się jesienią i kwitnące wiosną. Ich osie pokryte są łuskowatymi przysadkami, w kątach których wyrastają pojedyncze kwiaty. Są one bezokwiatowe i składają się tylko z trzech do 14 pręcików^[8] (według innych źródeł kwiaty są trzy i zawierają po trzy pręciki^[6]). Kwiaty żeńskie rozwijają się parami w kącie podsadek w groniastym kwiatostanie^[7]^[8].
Owoce: Twarde orzeszki otoczone rozdętą okrywą, owocostany podobne do szyszek chmielu^[7].
Rodzaje podobne: Blisko spokrewniony jest z grabem i bardzo do niego podobny. Odróżnia się torebkowatymi skrzydełkami owoców, spękaną korą i walcowatymi pniami nie pofałdowanymi podłużnie^[7].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny brzozowate z rzędu bukowców. W obrębie rodziny zaliczany do podrodziny Coryloideae J. D. Hooker^[2].

Wykaz gatunków^[3]

Ostrya carpinifolia Scop. – chmielograb europejski
Ostrya chinensis I.M.Turner
Ostrya japonica Sarg. – chmielograb japoński
Ostrya knowltonii Coville
Ostrya rehderiana Chun
Ostrya trichocarpa D.Fang & Y.S.Wang
Ostrya virginiana (Mill.) K.Koch – chmielograb wirginijski
Ostrya yunnanensis W.K.Hu

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ostrya Scop.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-28].
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-20].
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 662, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ostrya Scopoli. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-28].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 121. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c Ostrya Scopoli. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-28].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-07] (ang.).

[powo-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ostrya Scop.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-28].

[A-4] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-20].

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 662, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[america-6] Ostrya Scopoli. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-28].

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 121. ISBN 0-333-73003-8.

[china-8] Ostrya Scopoli. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-28].

[3]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[4]

[8]