Pępowo (województwo wielkopolskie)
Pępowo – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Pępowo[3][4], nad rzeką Dąbroczną, 16 km na południowy wschód od Gostynia.
| wieś | |
 Urząd gminy Pępowo | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2014) |
1908 |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
63-830[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PGS |
| SIMC |
0374344 |
Położenie na mapie gminy Pępowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gostyńskiego  | |
 51°45′43″N 17°07′16″E/51,761944 17,121111[1]
| |
| Strona internetowa | |
Miejscowość jest siedzibą gminy Pępowo.
W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Stadnina Koni Pępowo[5]. W 1994 jako po przekształceniu jako Stadnina Koni Skarbu Państwa Pępowo[6]. Obecnie jako Stadnina Koni Pępowo Sp. z o.o. z siedzibą w Gogolewie[7].
Integralne części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0374350 | Anielin | część wsi |
Historia edytuj
Pierwsze wzmianki dotyczące Pępowa pochodzą z XII w. Zapis z 1136 mówi o tym, że wieś należała do majątku biskupa gnieźnieńskiego. W 1257 r. utworzona została we wsi odrębna parafia. Wtedy to prawdopodobnie zbudowana została pierwsza świątynia pod wezwaniem św. Andrzeja. W 1383 r. część ziem została odsprzedana staroście wielkopolskiemu. W 1444 jako właściciela części Pępowa wymienia się Peregryna Pampowskiego. Po śmierci ostatniego z rodu Pampowskich w 1571 właścicielem wsi został Melchior Konarzewski herbu Korczak wraz z żoną Anną Siedlecką herbu Grzymała. W posiadaniu Konarzewskich Pępowo pozostawało do XVIII w., kiedy to Weronika Konarzewska wychodząc za mąż za Macieja Mycielskiego herbu Dołęga wniosła mu w posagu dobra pępowskie.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Pampowo należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[8]. Pampowo należało do okręgu krobskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Chociszewice, którego właścicielem był wówczas (1846) Teodor Mycielski[8]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 164 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 20 dymów (domostw)[8].
W 1876 r. jego prawnuk Ignacy Mycielski sprzedał majątek przemysłowcowi Adolfowi Hansemanowi (ojcu Ferdinanda von Hansemanna, współtwórcy Hakaty), potem pozostał on w rękach rodziny von Oertzen do końca II wojny światowej.
W czasie wojny wieś składała się tylko z dzisiejszej ul. Powstańców Wielkopolskich i z ul. Stanisławy Nadstawek i liczyła około 200 mieszkańców. Dynamiczny rozwój wsi nastąpił dopiero po II wojnie światowej, kiedy to wybudowano nowe drogi i połączono Pępowo z Chociszewicami.
W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa leszczyńskiego.
W 1923 w Pępowie urodziła się Stanisława Nadstawek (zm. 1945) – podporucznik Ludowego Wojska Polskiego.
Zabytki edytuj
- • kościół parafialny pod wezwaniem św. Jadwigi
- Pierwotny zbudowany został w XV w. jako drewniana konstrukcja. Budowę murowanej świątyni w stylu późnogotyckim zakończono w 1625 r. W 1734 wichura zerwała dach kościoła i częściowo uszkodziła wieżę, która została odbudowana dopiero w 1830 roku przez Józefa Mycielskiego z Rokosowa[8]. W tym samym roku dobudowano dwie boczne nawy, zakrystię i kaplicę w stylu neogotyckim według projektu Franciszka Marii Lanciego. Wnętrze kościoła utrzymane jest w stylu barokowym.
- • pałac Mycielskich
- Został wybudowany po 1695 roku w miejscu wcześniejszego założenia, a następnie przebudowany pod koniec XVIII w. przez Józefa Mycielskiego. W rękach rodziny Mycielskich pozostawał do ok. 1880 r., a następnie przeszedł na własność Wilhelma Radziwiłła. Kolejnym właścicielem był bankier Adolf Hansemann, a następnie rodzina Oertzern. Po II wojnie światowej mieściła się w nim szkoła podstawowa i ośrodek zdrowia. Od 1999 r. jest własnością prywatną. Obiekt ten tworzy centrum założenia osiowego, zamkniętego od wschodu parkiem o powierzchni 20 ha, a od zachodu usytuowanymi po bokach czworobocznymi dziedzińcami folwarcznymi. Zbudowany jest z piętrowego korpusu głównego na planie prostokąta oraz przylegających do niego w dwóch narożach parterowych pawilonów połączonych bramami z dwiema oficynami. W marcu 2023 miał miejsce pożar, w wyniku którego spłonęło poddasze lewej części budynku, a część parterowa została uszkodzona podczas działań gaśniczych[9].
- • wiatrak „Franciszek”[10]
- Najstarszy typ wiatraka zwany koźlakiem. Konstrukcja „koźlaka” składa się z dwóch podstawowych elementów: nieruchomej podstawy i części obrotowej. Podstawa wiatraka czyli kozioł usadowiona jest na niskim fundamencie. Główne elementy konstrukcji nośnej jak kozioł, słup, mącznica oraz wał napędowy z kołem palecznym pochodzą z wiatraka z Kobylina z 1754 r. W latach 1901–1977 wiatrak stał w Magdalenkach koło Pępowa. Do Magdalenek sprowadził go Stanisław Kostka Krzyżoszczak. Koźlak do czasu translokacji stanowił własność rodziny Krzyżoszczaków. Wiatrak pracował do czasu elektryfikacji wsi na początku lat 60. XX wieku, później pełnił funkcję magazynu. W latach 1977–1979 młyn przeniesiono do obecnej lokalizacji. W 1957 r. „Franciszek” został wpisany do rejestru zabytków jako cenny przykład drewnianego budownictwa przemysłowego z 1754 r. Kolejną renowację przeprowadził w 2019 cieśla Piotr Nadolny z Grodziska (gm. Osieczna)[11].
Ochotnicza straż pożarna edytuj
W Pępowie znajduje się remiza ochotniczej straży pożarnej, której początki datuje się na rok 1881[12]. Wtedy to właściciel majątku ziemskiego w Pępowie, von Hansemann, zakupił dla swych gospodarstw w Pępowie, Siedlcu i Babkowicach sikawki ręczne z wężami, prądownicami oraz wiadra i bosaki. Zorganizowano też grupy ogniowe, składające się z pracowników gospodarstw. Ochotnicza straż pożarna zachowała ciągłość istnienia do czasów współczesnych. W 1995 została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego[13]. W 2021 roku OSP Pępowo obchodziło 140-lecie swojego istnienia. W dniu 26 listopada 2021 roku jednostka zakupiła nowy ciężki wóz bojowy Scania P370 4X4 Szczęśniak.
Galeria edytuj
-
Kościół św. Jadwigi w Pępowie -
Pałac w Pępowie -
Wiatrak koźlak w Pępowie -
Baner na 140-lecia istnienia -
Wiatrak po renowacji w 2018 -
Kościół parafialny pw. Świętej Jadwigi (2021) -
Pomnik koni w centrum Pępowa (2021) -
Siłownia zewnętrzna w centrum Pępowa (2021) -
Skrzydlaty zakątek (2021) -
Stadion sportowy LKS Dąbroczanka Pępowo -
Figura św. Józefa w centrum Pępowa -
Ciężki wóz bojowy OSP Pępowo (2021-11-26)
Sport edytuj
Działa tu klub piłkarski Dąbroczanka Pępowo, który gra w V lidze, gr. wielkopolskiej III[14]. Sekcję taekwondo otworzył we wrześniu 2014 r. klub sportowy „Tiger Wielkopolska”.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 99078
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 910 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 18, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-04-24].
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie celów, zasad i trybu udzielania oraz wysokości stawek dotacji dla rolnictwa w 1990 r. Dz.U. z 1990 r. nr 49, poz. 291
- ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 24 czerwca 1994 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz szczegółowych zasad i trybu ich udzielania w 1994 r. Dz.U. z 1994 r. nr 83, poz. 383
- ↑ Stadnina Koni Pępowo Sp. z o.o. [dostęp 2011-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-21)].
- ↑ a b c d Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 231.
- ↑ Pępowo. Nocny pożar zabytkowego pałacu. Spaleniu uległo poddasze. tvn24.pl, 2023-03-09. [dostęp 2023-03-09]. (pol.).
- ↑ Wiatrak koźlak "Franciszek" Pępowo [online], modernizacjaroku.org.pl [dostęp 2022-01-21].
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=A0lJ2WyuTok
- ↑ Przekazanie Pojazdów do OSP Pępowo. www.gostyn.psp.wlkp.pl. [dostęp 2014-05-15].
- ↑ Historia Ochotniczej Straży Pożarnej w Pępowie. osp.pepowo.pl. [dostęp 2014-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 maja 2014)].
- ↑ Skarb - Dąbroczanka Pępowo [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-01-14].
Linki zewnętrzne edytuj
- Chocieszewice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 602.