Płyta z Baški (chorw. Bašćanska ploča) – jeden z najstarszych zabytków chorwackiego pisma głagolickiego, kamienna płyta fundacyjna pochodząca ze wsi Jurandvor koło Baški na chorwackiej wyspie Krk[1].

Płyta z Baški

Jest to prostokątna płyta wapienna, ułamana z prawej strony, o szerokości 99,5 cm, długości 199 cm i grubości między 7,5 (u podstawy) a 9 (u góry) cm[2]. Jej górną część zajmuje ornament o szerokości 22 cm, pod którym znajduje się umieszczony w polu o wymiarach 77,5×196,5 cm trzynastowierszowy napis głagolicki[2]. Pierwotnie płyta stanowiła fragment przegrody oddzielającej prezbiterium od nawy w kościele św. Łucji w Jurandvorze[1][2][3]. Po przebudowie świątyni między XVI a XVIII wiekiem służyła prawdopodobnie jako płyta nagrobna, później została wyrzucona na pole. Tam w 1851 roku odnalazł ją kleryk z seminarium w Bašce Petar Dorčić, który powiadomił o swoim odkryciu Ivana Kukuljevicia Sakcinskiego. Jako pierwszy znalezisko opisał w 1853 roku Pavol Jozef Šafárik[2][3]. Wykonana z miękkiego wapiennego kamienia płyta była podatna na uszkodzenia i wymagała nieustannej konserwacji, w związku z czym w 1934 roku została sprzedana przez biskupa Josipa Srebnicia Akademii Nauki i Sztuki w Zagrzebiu, gdzie jest obecnie przechowywana[2].

Inskrypcja na płycie, pochodząca z przełomu XI i XII wieku, została odczytana w 1865 roku przez Ivana Črnčicia[2]. Składa się z dwóch części: zapisu darowizny króla Chorwacji Dmitara Zvonimira dla kościoła św. Łucji wraz z listą świadków i przysięgą na Boga oraz sporządzonej przez opata Dobrovita informacji o budowie tegoż kościoła[2][3].

Przypisy edytuj

  1. a b Leszek Moszyński: Wstęp do filologii słowiańskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2006, s. 122. ISBN 978-83-01-14720-4.
  2. a b c d e f g Słownik starożytności słowiańskich. T. 6. Cz. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977, s. 11–12. ISBN 83-04-00463-1.
  3. a b c Ewa Magdalena Siatkowska: Szkice z dziejów literackich języków słowiańskich. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2004, s. 93. ISBN 83-907328-8-2.