PJ-10 BrahMos
PJ-10 BrahMos – indyjsko-rosyjski ponaddźwiękowy pocisk manewrujący. W podstawowej wersji jest to pocisk przeciwokrętowy klasy woda-woda, przeznaczony do zwalczania celów naziemnych (woda-ziemia). Istnieje także wersja pocisku ziemia-ziemia, a w trakcie rozwoju są wersje wystrzeliwane z powietrza i spod wody (okrętów podwodnych).
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
BrahMos Aerospace Private Limited |
| Rodzaj |
woda-woda/ziemia |
| Przeznaczenie |
pocisk przeciwokrętowy i taktyczny pocisk manewrujący |
| Operacyjność |
od 2003 |
| Długość |
8750 mm |
| Średnica |
640 mm |
| Rozpiętość |
1280 mm |
| Masa |
2990 kg |
| Napęd |
dwustopniowy: |
| Prędkość |
2,8 Ma |
| Zasięg |
120 km na niskim pułapie |
| Naprowadzanie |
autonomiczne (bezwładnościowe) oraz radarowe aktywno-pasywne (- wersja woda-woda) |
| Masa głowicy |
200 kg |
| Typ głowicy |
konwencjonalna |
| Użytkownicy | |
| Indyjskie Siły Zbrojne (armia i marynarka, w przyszłości siły powietrzne) | |
Historia edytuj
Pocisk BrahMos jest rozwijany w kooperacji rosyjsko-indyjskiej na bazie rosyjskiego pocisku P-800 Oniks (o eksportowej nazwie Jachont). Pierwszy start rosyjskiego pocisku na poligonie lądowym miał miejsce 12 czerwca 1991 roku[1]. Indie przystąpiły do programu w lutym 1998 roku. Za rozwój pocisku odpowiada konsorcjum BrahMos Aerospace Private Limited, w którym Indyjskie DRDO (Defence Research and Development Organization – Organizacja Badawczo-Rozwojowa Obrony), podległe Ministerstwu Obrony Indii, ma 50,5% udziałów, a rosyjski NPO Maszynostrojenije 49,5% udziałów[1]. Nazwa pochodzi od zbitki rzek Brahmaputra i Moskwa.
12 lutego 2003 roku odbyło się pierwsze odpalenie BrahMosa z wyrzutni okrętowej na indyjskim okręcie wojennym (niszczycielu "Rajput"). Od 2006 roku prowadzone były próby docelowej wyrzutni pionowej, kadłubowej[1]. Od tego czasu pocisk wszedł do uzbrojenia niektórych indyjskich okrętów.
W czerwcu 2007 roku pocisk został przyjęty na stan uzbrojenia armii indyjskiej w wersji lądowej ziemia-ziemia[2].
Opis edytuj
Pocisk ma klasyczny układ rakiety; z czterema, symetrycznie rozmieszczonymi na obwodzie krótkimi, trapezowymi, składanymi skrzydłami oraz czterema sterami przy końcu kadłuba. Z przodu cylindrycznego kadłuba jest wlot powietrza do silnika, ze stożkiem centralnym, kryjącym stację radiolokacyjną. Napęd marszowy stanowi silnik strumieniowy opracowany przez rosyjskie NPWO Płamia, o ciągu 40 kN[1]. Start następuje dzięki silnikowi rakietowemu na stały materiał pędny, umieszczonego w dyszy wylotowej silnika marszowego. Pocisk ma też cztery stery gazodynamiczne w dyszy silnika. Ładunek wybuchowy ma masę 200 kg, a jego siłę niszczącą zwiększa duża energia kinetyczna pocisku[1].
Pocisk może lecieć do celu w jednym z dwóch trybów: na dużej lub na małej wysokości. W pierwszym trybie pocisk leci po wystrzeleniu na wysokości ok. 14 000 m z prędkością do Ma 2,6, a dopiero przed celem obniża wysokość do ok. 15 m. Wadą takiego trybu jest większe prawdopodobieństwo wykrycia pocisku za pomocą radaru, lecz większy jest wówczas jego zasięg (do 290 km) i prędkość lotu. W trybie lotu na małej wysokości (10-15 m nad wodą), pocisk leci z prędkością Ma 2,0, a zasięg wynosi 120 km[1].
W podstawowej wersji przeciwokrętowej, pocisk wystrzeliwany jest do celu wykrytego przez systemy okrętu lub zewnętrzne źródła rozpoznania. W pierwszej fazie lotu pocisk kierowany jest autonomicznie – bezwładnościowo, a po przejściu do strefy celu przechodzi na samonaprowadzanie pasywno-aktywne[1]. Głowica radiolokacyjna, działając w trybie pasywnym, naprowadza się na fale elektromagnetyczne emitowane przez cel i odpowiadające jego charakterystyce. Jeśli nie wykryto takich fal, wówczas głowica poszukuje celu w trybie aktywnym radarowym. Po namierzeniu celu głowica ponownie przechodzi w tryb pasywny, w celu zminimalizowania możliwości ostrzeżenia przeciwnika przez własną emisję radarową. Bezpośrednio przed uderzeniem pocisk potwierdza parametry celu w trybie aktywnym. Duży okręt może być zlokalizowany z odległości ok. 75 km przy locie na dużej wysokości lub 5-10 km przy locie nad wodą. Kąt poszukiwania głowicy wynosi po 45° od osi. Pocisk może wykonywać programowane lub losowe manewry unikowe, a w celu zminimalizowania zakłóceń aktywnych emitowanych przez cel, stacja radiolokacyjna zmienia parametry działania[1].
Początkowo pociski na okrętach były wystrzeliwane z pojemnikowych wyrzutni SM-403, a od 2006 wprowadzono docelowe wyrzutnie pionowe kadłubowe. Próby prowadzono na niszczycielu "Rajput", na którym dwie pary wyrzutni ustawiono po bokach nadbudówki dziobowej w miejscu dwóch wyrzutni używanych do tej pory pocisków P-22, a od 2006 roku zamontowano wyrzutnię pionową na rufie, w miejsce dotychczasowej wyrzutni pocisków plot M-1 Wołna[1].