Pałac Dąmbskich w Wojniczu
Pałac Dąmbskich w Wojniczu został zbudowany w 1876 roku z inicjatywy Władysława Dąmbskiego. Budowlę w stylu angielskiego neogotyku zaprojektował Karol Polityński. Dookoła pałacu rozciąga się park dworski.
 nr rej. A-19/M z 31.05.2004
| |
.jpg) Elewacja frontowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Jagiellońska |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Karol Polityński |
| Rozpoczęcie budowy |
1876 |
| Pierwszy właściciel |
Władysław Dąmbski |
Położenie na mapie Wojnicza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Wojnicz  | |
 49°57′13″N 20°50′00″E/49,953611 20,833333
| |
Pałac wraz z założeniem parkowym, kordegardą z 1874 roku, znajdującą się parku willą z lat 1922–1924 i ogrodowym zegarem słonecznym wpisany jest do rejestru zabytków województwa małopolskiego[1].
Historia edytuj
Pałac został wybudowany prawdopodobnie w miejscu wcześniejszego dworu z początków XVII wieku, należącego do właścicieli sąsiedniej wsi Zamoście. Po jego zniszczeniu podczas potopu szwedzkiego powstał nowy, piętrowy dwór drewniany. W historii zachowała pamięć o tradycjach powstańczych dworu. W nim zbierała się miejscowa szlachta po upadku powstania listopadowego i zaangażowani w przygotowanie powstania styczniowego. Za działalność patriotyczną Władysław Dąmbski, właściciel dworu został aresztowany. W więzieniu spędził dwa lata. W 1876 roku na miejscu tego drewnianego dworu zbudowano obecny pałac.
Po śmierci Władysława Dąmbskiego (w 1877 roku) pałac odziedziczyła pochodząca z rodziny Jordanów żona. W 1934 roku, po bankructwie Jordanów, pałac znalazł się pod zarządem starostwa brzeskiego. Od 1936 roku funkcjonowała w nim szkoła rolnicza. Szkoła mieściła się w nim również po II wojnie światowej, do 1962 roku. Później w pałacu znajdował się internat żeński oraz przedszkole. W latach 90. XX wieku został opuszczony.
Zaniedbany, popadający w ruinę pałac w 2011 roku stał się własnością gminy Wojnicz[2]. W 2022 roku rozpoczął się kompleksowy remont zabytku[3]. W 2023 roku zawaliła się znaczna część frontowej ściany ryzalitu, uszkodzeniu uległy również sąsiadujące z nią wieżyczki[4].
Architektura edytuj
Budynek założony jest na planie prostokąta. Elewacja frontowa z ryzalitem i głównym wejściem zwrócona jest w stronę zachodnią. Od wschodu elewacja ozdobiona jest kolumnowym portykiem i zwrócona w stronę doliny Dunajca. Dach dwuspadowy ze szczytami schodkowymi nad bocznymi elewacjami. Na narożnikach wieżyczki zwieńczone krenelażami. Wystroju elewacji dopełniają ostrołukowe okna i trzy zegary słoneczne, obecnie słabo widoczne[5]. W holu metalowe kręcone schody z kolumną podpierają sklepienie żaglaste.
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa - Rejestr zabytków woj. małopolskiego. [dostęp 2016-08-12]. s.159
- ↑ Gmina Wojnicz właścicielem pałacu Dąmbskich. Artykuł w tarnow.naszemiasto.pl. [dostęp 2016-08-12]. (pol.).
- ↑ Paweł Chwał, Wojnicz. Reanimacja zabytkowego pałacu Dąmbskich. Rozpoczęły się prace, które mają uratować okazały budynek przed całkowitą ruiną [online], Gazeta Krakowska, 1 września 2022 [dostęp 2022-09-07] (pol.).
- ↑ Maksymilian Osak, Wojnicz. Runęła część remontowanego Pałacu Dąmbskich [Zdjęcia] [online], rdn.pl, 24 maja 2023 [dostęp 2023-05-25] (pol.).
- ↑ Wojciech Przeklasa, Czasomierze słoneczne [online], it.dunajecbiala.pl [dostęp 2017-09-15].
Bibliografia edytuj
- Józef Szymański i inni, Przewodnik po Wojniczu inaczej, Wojnicz: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Wojnickiej, 2010, ISBN 978-83-88332-37-1, OCLC 750513950.